TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ

I. Gıyaseddîn Keyhüsrev 1211 Alaşehir savaşında ölünce, devlet erkânı I. İzzeddîn Keykâvus’u tahta çıkarma kararı almıştır.

I. İzzeddîn Keykâvus kardeşi Alâeddin Keykubâd’ı Ankara’da mağlup ederek gücünü ispatlamış ve mevkiini sağlamlaştırmıştı. Daha sonra I. Gıyâseddin Keyhüsrev zamanında Kıbrıs Haçlı Krallığı ile aktedilen muahedeyi yenilediği gibi, 1214 yılı başlarında Venedikliler’le de ticaret anlaşması yapmıştır.

Sultan I. İzzeddîn Keykâvus hâkimiyetini sağlamlaştırıp iç işlerini yoluna koyduktan sonra, sınırları ihlal eden Trabzon Rum hükümdarı Aleksios’u cezalandırmak ve Anadolu’dan geçen milletler arası güney-kuzey ticaret yolunun kontrolünü sağlamak için ilk seferini Karadeniz sahilinde önemli bir liman şehri olan Sinop üzerine düzenlemiştir.

Sinop ve Antalya’nın fethiyle Karadeniz ve Akdeniz sahilinde, kuzey-güney yolunun giriş-çıkış kapıları olan iki önemli limana kavuşan Türkiye Selçukluları, nihayet kara devleti olmaktan kurtulup uluslararası ticarette de etkili olabilecekleri şartları sağlamışlardır.

Sultan Keykâvus 1216 yılı başnda ikiınci kez fethedilen Antalya’ya, belinde hükümdarlık alâmetleri kemer, başında külah ve kolunda yay ile girmiştir.

Hil’at; hükümdarların taltif etmek istedikleri kimselere giydirdikleri kıymetli elbisedir.

Sultan Keykavus; Eyyûbîlerden Haleb hâkimi Melik Zâhir ile temasa geçmişti. Amacı Anadolu-Suriye yolu üzerinde Ermeni saldırılarını sona erdirmekti. Bunun için kendisi Maraş üzerinden Çukurova’ya doğru ilerlerken Melik Zâhir’in de Haleb’ten harekete geçerek Antakya’yı kuşatmasını plânlıyordu.

Selçuklu ülkesinde Venedikli tüccarlardan yüzde ikiden (%2) fazla vergi alınmayacaktı.

Sinop; Sultan I. İzzeddîn Keykâvus döneminde fethedilmiştir.

I.Alâaddîn Keykubâd’ı saltanatının ilk yıllarında uğraştıran en önemli meselelerden biri de, babası zamanından beri görev yapmakta olan ve hükümdar adına devlete tahakküm edecek kadar güçlenmiş bulunan ümerayla yaşadığı otorite problemidir. Nitekim durumdan hoşnut olmayan sultan, emirlerin hiç değilse malî açıdan güçlerini kırmak düşüncesiyle herbirine, Konya surlarının birer burcunu onarmak emrini vermiştir.

1204 yılında Haçlılar Bizans’ı işgal ettiğinde Anadolu’da biri İznik diğeri Trabzon merkezli iki siyasî teşekkül oluşmuştu. Hatırlanacağ› üzere sultan tahta çıktığında uzlaşma talebinde bulunan İznik Rum İmparatorluğu ile anlaşma yoluna gitmiş ve elli yıllık bir barış anlaşması imzalamıştı.

Sinop kalesindeki sıkıntı gittikçe arttığı için, Aleksios’un serbest bırakılması ve kendilerine aman verilmesi şartıyla teslim olmayı kabul ettiler. I. İzzeddin Keykâvus kaledekilerin isteğini kabul etti ve 1 Kasım 1214 tarihinde Sinop surlarına sultanın sancağı dikildi. Aleksios’la şu şartlarla bir anlaşma imzaladı:

1. Aleksios Canik ve çevresinde ikamet edecek,
2. Her yıl sultanın hazinesine 10.000 dinar, 5.000 baş at, 2.000 baş sığır, 10.000

baş koyun, 50 yük çeşitli hediyeler gönderecek,
3. Sultan istediği takdirde, tâbi hükümdar sıfatıyla asker gönderecekti.

1204 yılında Haçlılar Bizans’ı işgal ettiğinde Anadolu’da biri İznik diğeri Trabzon merkezli iki siyasî teşekkül oluşmuştu.

I. İzzeddin Keykâvus Sinop kalesindekilerin isteğini kabul etti ve 1 Kasım 1214 tarihinde Sinop surlarına sultanın sancağı dikildi. Aleksios’la bir anlaşma imzaladı.

Keykâvus Sinop’un bir Türk ve Müslüman şehri olması için çeşitli tedbirler aldı. İlk önce geleneğe uygun olarak şehrin en büyük kilisesini camiye çevirtip kaleyi tamir ettirdi. Kale surlarını tamir ettiren on beş emirin adları surlardaki kitabelerde yazılıdır. Savaşlar yüzünden bölgeden kaçanların geri dönmesi için çağrıda bulundu. Türk iskânını kolaylaştırmak için valilere fermanlar göndererek memleketin her tarafından zengin kişilerin seçilerek Sinop ve çevresine gönderilmesini istedi. Ayrıca bölgeye göç etmeyi istediği halde taşınmazlarını satmakta zorlananlara devlet desteği sağlayarak göçü teşvik etti. Bölgenin yönetim geleneğini bilen grekleşmiş bir Ermeni olan Hetum’u da şehrin valiliğine tayin etti.

Antalya 1207 yılında I. Gıyaseddîn Keyhüsrev tarafından fethedilmişti. Fakat sultanın ani ölümü ve oğulları arasındaki saltanat mücadelesinden faydalanan Hristiyan ahali isyan etti. 

Sultan Keykâvus 1216 yılı başında ikinci kez fethedilen Antalya’ya, belinde hükümdarlık alâmetleri kemer, başında külah ve kolunda yay ile girdi. Şehrin valiliğine Keyhüsrev zamanında bu göreve tayin edilen Mübarizeddin Ertokuş atandı.

Saltanatı süresince 12 yapı infla ettirmiştir. 

Sultanın diğer önemli eseri Antalya-Burdur yolundaki 1213- 1214 tarihli Evdir Han’dır. 

Sivas’da inşa ettirdiği darüşşifadaki türbesi de bulunmaktadır.

Malatya Hekim Han ve Malatya’nın Battal Gazi ilçesindeki ulu caminin de I. Keykâvus’un eseri olduğu Malatya evkaf defterlerindeki bilgiden anlaşılmaktadır.

Malatya Ulu Camii de Keykavus dönemi eserlerdir.