TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ

Alaşehir Savaşı’ nda bir anlatıma göre kılıcıyla sultanın atının arka ayaklarını kesen Laskaris’in bu hamlesiyle bir kulenin yere yıkılışı gibi atından yere düşen Keyhüsrev, Laskaris tarafından başı gövdesinden ayrılmak suretiyle şehit edildi. Sultanın kesik başı teşhir edilince bunu gören Selçuklu askerleri, gâlip durumda olmalarına rağmen dehşete kapılıp kaçışmaya başladılar.

I. Keyhüsrev Süleymanşah tarafından gerçekleştirilen kuşatmadan dolayı Konya halkının gittikçe daha fazla sıkıntıya katlanmak zorunda kaldığını, durumun giderek ağırlaşmakta olduğunu görerek ağabeyine bir teklif götürdü ve tahtı terketmeye karar verdi. Doğru cevap B seçeneğidir.

II. Kılıç Arslan'ın oğullarının bazıları daha sultanın sağlığında, kendilerini veliaht ilân ettirmek için baskı yapmışlardır.  Nitekim Sivas-Aksaray meliki olan Melikşah, kendisini zorla veliaht tayin ettirdikten sonra, sınırdaş olduğu kardeşlerinin topraklarını almak için mücadeleye başlamıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Antalya'yı I. Keyküsrev ikinci saltanatı döneminde fethetmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Ermeni krallığının bulunduğu yer Kilikya çevresidir. Dolayısıyla Ermeni hükümdarı II. Leon'un tutumları karşısında Sultan Süleymanşah'ın sefer düzenlediği yer Kilikya'dır. Doğru cevap E seçeneğidir.

I. Süleymanşah kuruluş dönemi sultanlarındandır ve II. Kılıç Arslandan önce hüküm sürmüştür.  I. Alâaddîn Keykubâd ve I. İzzeddîn Keykâvus yükseliş dönemi sultanlarındandır. I. Gıyaseddin Keyhüsrev ve II. Süleymanşah kardeştir ve ard arda sultan olmuşlardır. Ülkeden yeniden otorite sağlayan ise II. Süleymanşah'tır. Doğru cevap A seçeneğidir.

I. Gıyaseddin Keyhüsrev birinci saltanatı döneminde1196'da Bizans toprakları olan Honaz ve Ladik’i fethetmiştir. Bizans imparatoru ile anlaşma yapılması ve Ermeni hükümdarı II. Leon'u vergiye bağlanması II. Süleymanşah döneminde meydana gelmiştir. Haçlılarla ticaret anlaşması yapılması ve Antalya'nın fethedilmesi ise I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in ikinci saltanatı döneminde meydana gelmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Gürcistan seferi sırasında II. Süleymanşah'ın çetrdârı, atının ayağı dökezlediği için düşmüş ve bu durum Selçuklu ordusunun sultanın öldüğünü sanarak telaşlanıp dağılmasına neden olmuştur. Bunun üzerine II. Süleymanşah kalan ordusu ile Erzurum'a geri çekilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Selçuklu sultanı II. Süleymanşah Gürcistan seferinde Kraliçe Thamara’ya bir elçi ve tehditkâr bir mektup göndermiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Çukurova Ermeniler’inin tâbiyet altına alınması 1199 yılında II. Süleymanşah tarafından Kilikya seferi düzenlenmesi ile meydana gelmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

A, B, D ve E seçenekleri Alaşehir Savaşı ile ilgilidir. I. Keyhüsrev Kilikya Ermeni hükümdarı II. Leon'u cezalandırmak için Kiliya seferi düzenlemiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Keyhüsrev, babasına gereken hürmeti göstermiş ve onu ağırlamıştı. Bu arada Melikşah da, Kılıç Arslan’ın kaçması üzerine Konya’ya girip kendisini sultan ilan etmişti. Bunun üzerine Keyhüsrev babasını da yanına alıp, ordusuyla Melikşah’ın üzerine yürüdü. Ağabeyini Konya’dan kaçmaya mecbur ederek, babasını yeniden tahtına oturttu. Kılıç Arslan bu hizmetlerinin karşılığında küçük oğlunu veliaht tayin edip, devlet erkânından da ona biat edeceklerine dair söz aldı. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Keyhüsrev’in kısa bir müddet sonra, imparatorla ilişkileri bozulduğu gibi, savaşın eşiğine geldiler. Görünürde Selçuklu sultanı, Mısır Eyyûbî hükümdarı Melik Adil’in Bizans imparatoruna hediye olarak gönderdiği iki atı, uzun yolculuk sırasında çok hırpalandıkları için alıkoymuştu. Atların telef olmaması için iyi niyetle yapılmış olması mümkün ve özürle birlikte imparatora bildirilmiş olan konu, iki devlet arasında kriz yarattı. III. Aleksios Angelos’un da, buna karşılık Konya’dan İstanbul’a gitmekte olan bir tüccar kafilesini yakalayıp mallarına el koyması, Keyhüsrev’in kendi tebası olan tüccarların serbest bırakılması yolundaki teklifinin reddedilmesi savaşa sebebiyet verdi. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Süleymanşah Konya önlerine gelip şehri kuşattı. Selçuklu başkentinin sağlambir savunması vardı; nitekim kuşatma dört ay kadar sürdü. Belki bir müddet daha dayanması mümkündü; fakat Keyhüsrev Konya halkının gittikçe daha fazla sıkıntıya katlanmak zorunda kaldığını, durumun giderek ağırlaşmakta olduğunugörerek ağabeyine bir teklif iletti. Buna göre Süleymanşah çekilmeyi kabul ederse kendisine çok miktarda para ve değerli hediyeler vererek sefer masraflarını karşılamayı önerdi. Tek hedefi saltanat olan Süleymanşah’ın bu teklifi reddetmesi üzerine de kendisinin, ailesinin ve maiyetinin canına dokunulmaması, istediği yere gitmesine izin verilmesi kaydıyla tahtı terk edeceğini bildirdi.Diğer seçenekte verilen tüm gelişmeler tahtı Süleymanşah'a terk ettikten sonra yaşanmıştır. Bu nedenle  doğru yanıt C seçeneğidir.

Süleymanşah’ın tahta geçtikten sonra ilk icraatı, kardeşleri Berkyarukşah ve Argunşah’dan Niksar ve Amasya’yı almak olmuştur. Amasya ve Niksar’ın düşmesinden sonra, Elbistan meliki Tuğrulşah’ın da II.Süleymanşah’a tâbiyetini bildirdiği anlaşılmaktadır. Kaynaklarda Ermeni ucundaki Ereğli meliki Sancarşah ve Niğde meliki Arslanşah’ın akıbetiyle ilgili bilgi bulunmamaktadır. Böylece Ankara meliki Mesud ve Malatya meliki Kayserşah dışında, kimi tasfiye edilerek, kiminin bağlılık arzetmesi üzerine, kardeşlerin elinde bölünmüş olan ülke, büyük ölçüde yeniden birleştirilmiş oldu. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Thamara, Selçuklular kadar olmasa da büyük kayıplar verdiğinden savaştan sonra Selçuklu topraklarını işgâle tevessül edemedi. Dolayısıyla bu yenilgi Süleymanşah’ın iktidarını sarsacak bir etki de yaratmadı. Bu hadise üzerine Selçuklu Devleti’ne tâbiyetten ayrılan olmadığı gibi, Hısn-ı Keyfâ ve Âmid Artuklu beyi ile Eyyûbîlerden Sümeysat hâkimi Melik Efdal bu tarihtensonra Süleymanşah’a bağlılıklarını bildirmişlerdi. Diğer seçenekte verilen olayların hepsi Gürcistan seferinden önce yaşanılan gelişmelerdir. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Süleymanşah, Ankara’yı alıp Melik Mesud’u bertaraf ettikten birkaç gün sonra, 6 Temmuz 1204 tarihinde kulunç hastalığından vefat etmiştir. Öldükten sonra da tahta oğlu  Kılıç Arslan tahta geçmiştir. Oğlu tarafından öldürülmemiştir. Bu nedenle doğru yanıt A seçeneğidir.

Keyhüsrev ayrıca karısı tarafından imparatorluk ailesiyle akrabalığı bulunan ve bir Rum ileri geleni olan Mavrozomes’in kızıyla evlendi. Üçüncü oğlu Celâleddin Keyferidun bu hanımdan doğmuştur. Sığındığı Bizans İmparatoru  III. Aleksios Angelos'tur. Hâcib ZekeriyaKeyhüsrev’e ağabeyinin öldüğü ve ümeranın tahta geçmek üzere kendisini davet ettiklerini gizlice anlatan kişidir. Görüşmeler neticesinde Keyhüsrev’in geçmesine izin verilmesi karşılığında, onun birinci saltanatı sırasında Selçuklu topraklarına katılan Ladik ve Honaz çevresinin  verildiği kişi Laskaristir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Batı Anadolu ve Karadeniz bölgeleri, Laskaris’le Komnenoslar tarafından tutulurken; Bizans’ı temsil eden güçlerin denetiminin dışında kalan Akdeniz kıyısındaki şehirler ise, gözü pek bazı maceraperestlerin eline geçiyordu. Nitekim Anadolu ticaret trafiğinin güneydeki en mühim giriş-çıkış kapılarından biri olan Antalya’nın idaresini, Aldobrandini adlı bir İtalyan ele geçirmiştir. Bu nedenle fetihten önce Antalya Aldobrandini adlı bir İtalyan tarafından idare ediliyordu. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Kıbrıs Haçlı Krallığıyla ilk anlaşmayı, Antalya’nın fethinden hemen sonra I. Keyhüsrev yapmıştır. İki ülkenin tüccarlarının birbirlerinin topraklarında karşılıklık esasına göre serbestçe ticaret yapabilmelerini ve gümrük vergilerini %2-3’lere indirmeyi hükme bağlayan bu anlaşmanın metni günümüze kadar ulaşmamıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.