TÜRKİYE SELÇUKLU TARİHİ

İkinci Haçlı Seferinin sebebi, Büyük Selçuklu Tarihi dersinde de görüldüğü gibi, Musul
atabeyi İmadeddin Zengi’nin Urfa’yı fethi (24 Aralık 1144) idi. Bunun üzerine Urfa’nın
kurtarılması için yeni haçlı ordularının gönderilmesi çağrısı yapıldı. Fransa kralı VII. Louis ile Alman imparatoru III. Konrad’ın haçlı yemini etmesiyle ilk defa krallar sefere katılmış oluyordu. Alman ve Fransız ordularının mevcudu devrin kaynaklarında farklı olmakla birlikte, yüzbinlerle ifade edilmektedir.

Yeni sultanın tahtı için tehlike olarak gördüğü Devlet’i bertaraf etmesi Ankara, Çankırı meliki olan Şahinşah’ın isyan etmesine yol açtı. Bu kargaşadan yararlanmak için ilk harekete geçen ise Sivas’ta Danişmendli Yağıbasan oldu. Önce Zünnûn’a ait Kayseri bölgesine girdi; fakat II. Kılıç Arslan üzerine yürüyünce bölgedeki Hıristiyan ahaliyi Sivas’a sürgün ederek geri çekildi.

II. Kılıç Arslan bunun üzerine tüm entrikaların kaynağı olarak gördüğü İstanbul’a gitmeyi kararlaştırdı. 1162 yılında 80 gün sürecek uzun bir diplomatik ziyaret gerçekleştirdi.

1162 Selçuklu-Bizans anlaşmasında yer alan, Bizans’ın müttefiki oldukları için muhaliflerin topraklarını sahiplerine vermesi ve Türkmenlerin işgâl ettiği yerlerin iadesi yerine getirilmesi zor şartlardı. Netice olarak imparator, Bizans yönündeki fetihler durdurulmadığı ve Kılıç Arslan’ın barış şartlarını ihlâl ettiği gerekçesiyle savaş ilan etti.

Nitekim Manuel, kurmaylarının ordunun yorgun olduğu ve Türkmenlerin savaş güçleri konusunda yaptıkları uyarılara rağmen; Denizli’den Homa (Gümüşsu) yönüne dönüp Miryokefelon (Myriokephalon) geçidine girdi. Burası neredeyse ancak techizatlı tek bir askerin yürümesine imkân veren, iki tarafı sarp uçurumlarla çevrili çok dar bir geçitti.  Kimin kimi öldürdüğünün belli olmadığı bu ortamda her iki taraf da kayıplara uğradı. (17 Eylül 1176)

Oğullarını ülkenin muhtelif yerlerine melik olarak tayin etti. Melikler sultana tâbi olmak kaydıyla, kendi adlarına para kestirmek ve divanlarını (hükûmet) kurmak haklarına sahip olacak; fakat yılda bir kere Konya’ya gelip Kılıç Arslan’a bağlılıklarını bildireceklerdi. Bu uygulama daha önce de anlatıldığı gibi, toprakların mülkiyetinin değil; ülke yönetiminde sorumluluk paylaşımı olarak algılanmalıdır.

1119 yılında orduyla yola çıkan İoannes, Alaşehir’e gelerek karargâhını kurdu. Hedefi Türkmen ilerleyişini durdurmak üzere Denizli’yi geri almaktı. İmparator’un, Türk asıllı komutanlarından Aksukhos idaresinde gönderdiği kuvvetler, Alpkara adlı bir komutan idaresinde, küçük bir müfrezenin koruduğu ve Sultan Mesud’un yardım edemediği Denizli’yi ele geçirdiler. Buna göre doğru cevap A'dır. Emir Gazi 1134'te vefat etmiştir.

Bahsedilen yılda, Sultan Mesud'un yardım edemediği ve küçük bir müfrezenin koruduğu Denizli'yi Bizanslılar işgal etmişlerdir. Doğru cevap E'dir.

Nitekim Emir Gazi damadı Mesud’un zayıf durumundan yararlanıp onun aleyhine topraklarını genişletmeye başladı. İlk hedefi ise, Belek Gazi’nin ölümü üzerine (1124) onun himayesinden mahrum kalan Malatya oldu. Buna göre doğru cevap D'dir.

Bu sefer sırasında Fransa kralının ordusunda bulunup tarihini de yazan Odo de Deuil, Türklerin, Rumların ihanetiyle perişan olan haçlılara acıyarak yardım ettiklerini: “ Ey ihanetten daha acımasız olan merhamet! Müslümanlar Hıristiyanların dinlerini, onlara ekmek vererek satın alıyorlardı. Ama Türkler onları Müslüman yapmak için hiçbir zorlamada bulunmadılar” cümleleriyle 3.000 kadar haçlının din değiştirdiğini esefle anlatır. Buna göre doğru cevap E'dir.

E şıkkındaki ifade Sultan Mesud zamanında yaşanmıştır. Doğru cevap E'dir.

Bu savaş gerçekleşirken Bizans İmparatoru, Manuel, Anadolu Selçuklu Sultanı ise II. Kılıç Arslan'dır. Doğru cevap D'dir.

Sancarşah, Ereğli'ye atandığından doğru cevap E'dir.

II. Kılıç Arslan ülkesinin daha fazla zarar görmemesi için, anlaşmayı Melikşah’ın bozduğu, dolayısıyla hadisede kendisinin dahli olmadığı mazeretini beyan ederek Alman imparatoruyla yeni bir anlaşma yapmaya muvaffak oldu.Buna göre doğru cevap A'dır.

İktisadi gelişmelerin yaşandığı II. Kılıç Arslan dönemi aynı zamanda ilk altın paranın basıldığı dönem olduğundan doğru cevap C'dir.

D şıkkında bulunan Tuğrulşah ve Kayserşah yerine Mesud ve Keyhüsrev gelmelidir. Bu nedenle doğru cevap D'dir.