TÜRKİYE'NİN TOPLUMSAL YAPISI

Toplumsallaştırma ve kültürün aktarımı: Her toplumda birbirinden farklı hayat, inanç, kültür, ideolojik arka plana sahip onbinlerce/ yüzbinlerce/ milyonlarca aile bulunmaktadır Kişiler, bebeklikten itibaren ailelerde çok farklı şekilde toplumsallaşırlar. Eğitim kurumu, birbirinden çok farklı arka plana sahip ailelerde yetişen/ toplumsallaşan çocuklara o toplumda öne çıkan, değer, tutum, normları öğretir. Eğitim kurumu, çok farklı arka plana sahip çocukların farklılıklarını törpüleyerek onları ortak bir kalıba sokmaya çalışır. Bu bağlamda eğitim, önemli bir ideolojik işlev de görür. Modern toplumlarda eğitim, küçük yaşlardan itibaren zorunlu hâle gelmiştir. Zorunlu eğitim sürecinde, toplumda yaratılmak istenen kişilik yapısı şekillendirilmeye çalışılır. Eğitim, kültür aktarımı/ toplumsallaştırma sürecinde kişilerden beklenen rolleri de öğretir. Bir toplumda yaratılmak istenen ideal yurttaş eğitimle şekillendirilmeye çalışılır, çocukluktan itibaren kişilere rollerine göre kendilerinden beklenilen davranış kalıpları ödüllendirme veya cezalandırma yöntemleri de kullanılarak benimsetilmeye çalışılır.

Mesleki beceriler kazandırma: Toplumlarda ihtiyaç duyulan mesleki becerileri kazandırmada eğitim kurumları önemli rol oynar. Türkiye’de üniversiteler, meslek yüksekokulları, meslek liseleri ihtiyaç duyulan mesleki becerileri kazandırmada önemli işlev görürler.

Bir arada yaşama kültürü kazandırma: Eğitim, çocukluktan itibaren ailedeki toplumsallaşma sürecinde ortaya çıkabilecek katı ideolojik tutumları, ön yargıları azaltır/ ortadan kaldırır. Bir arada yaşama kültürünü geliştirir. Eğitim, kişilere ortak yaşam kültürü kazandırır.

Suç oranlarını azaltma: Eğitimin doğrudan beklenen bir işlevi değildir ama eğitim düzeyi yükseldikçe suç oranlarında büyük azalmalar görülmektedir. Bu bağlamda eğitim, kişilerde bir arada yaşama, hoşgörü kültürünü geliştirmekte, sosyal bilinci artırmakta ve de suç oranlarını düşürmektedir. 

Eş bulma: Üniversite, meslek yüksekokulu vb. süreçlerde tanışıp evlenen çok sayıda insan bulunmaktadır.

İşsizliği azaltma: Üniversite eğitimi gören kişilerin önemli bir bölümü, istihdam süreçlerinin dışındadır. Eğitime odaklanıp kendini daha iyi geliştirme, okul sonrasına yönelik kişisel ve mesleki beceriler kazanmayı hedeflerler. Bu durum, üniversite dönemindeki gençler açısından işsizliği azaltıcı bir işlev görür.

Aşağıdan yukarıya dikey hareketliliği artırma: Eğitim, ülkelerde aşağıdan yukarıya doğru gerçekleşen dikey hareketliliğin en önemli nedenlerindendir. Kişiler, iyi bir eğitimle ailelerinden çok daha yüksek statülü pozisyonlara geçiş yapabilirler. Türkiye’de ailesi çiftçi, işçi, alt ve orta gelir grubundan olup iyi bir eğitimle bürokraside, kamuda, siyasette ailesinden çok daha üst statülere gelen çok sayıda örnek bulunmaktadır.

• Sanayi sonrası toplumlarda yenilikçi, yaratıcı, değişime uyumlu, farklılık yaratabilen bir kişilik tipine ihtiyaç duyuluyordu. Farklı bakış açıları ortaya koyabilmek önemliydi. Bu bağlamda ezberci eğitim yerine, eleştirelliği, farklı düşünmeyi öne çıkartan bir eğitim yapısı öne çıktı.
• Herkese aynı eğitim yerine, alanla ilgili belirli derslerin zorunlu olarak alındığı ve kalan dersler için öğrencilerin ilgi alanlarına göre çok geniş bir seçmeli ders havuzundan ders seçebileceği sistem öne çıktı. Öğrencilerin eğitim hayatı boyunca kişisel farklılıklarını geliştirebilecekleri imkânlar arttırıldı.
• Eğitimde teknoloji kullanımı öne çıktı. Eğitim sürecinde akıllı sınıf uygulamaları, video, görsellik ve internet kaynaklarının kullanımı yaygınlaştı. Öğrencilerin de derse katıldığı interaktif ders yöntemi önem kazandı.
• 1980’li yıllardan itibaren küreselleşme öne çıkmaya başladı. Küreselleşme sürecinde yerel, bölgesel, ulusal sınırlar aşılmaya başladı; bilgi, iletişim, sermaye, haberleşme anlamında küresel düzeyde karşılıklı etkileşim arttı. Bilgisayar teknolojileri ve internet, dünyanın farklı alanlarında yaşanan gelişmelere ulaşabilmeyi de mümkün hâle getirdi. Dünyada yaşanan gelişmeleri takip edebilen, yabancı dil bilen öğretmen ve öğrenci profili önem kazandı. 
• Küresel düzeyde bağımlılığın artması, eğitim kurumları arasında da etkileşimi arttırdı. Küreselleşme sürecinde akreditasyon çalışmaları öne çıktı. Erasmus programlarıyla ülkeler arasında öğrenci değişimi yaygınlık kazandı.
• Günümüzde klasik eğitim, en yaygın eğitim şekli. Ama farklı nedenlerden dolayı (çalışma, çocuk bakımı vb.) klasik eğitim alamayanlar için çok zengin çeşitlilikte açık öğretim, uzaktan/ online eğitim seçenekleri de bulunmakta.
• Dünyada 1970’li yılların ikinci yarısından itibaren liberal ekonomi politikaları öne çıktı. Liberalleşmeyle birlikte devlet, ekonomideki ve birçok sektördeki ağırlığını azaltıp özel girişimi destekledi. Eğitimde de 1980’li yıllardan itibaren gelişmiş ülkelerde ilköğretimden, üniversitelere kadar her düzeyde özel eğitim kurumları yaygınlaştı. Bu süreçte ülkelerin kendi içlerinde de eğitim kalitesi açısından büyük dengesizlikler/ eşitsizlikler ortaya çıktı.