TÜRKİYE'NİN TOPLUMSAL YAPISI - Deneme Sınavı - 10

Toplumlarda statü farklılaşmasına yol açan bazı faktörler şunlardır: Meslek, Para/ zenginlik, Ten Rengi, Etnisite ve Din, Cinsiyet ve Aile. Doğru cevap E'dir.

Fichter, bir toplumda aşağıdan yukarıya doğru gerçekleşen dikey toplumsal hareketliliğin nedenleri olarak beş faktörü öne çıkartır: 1- Göçler, 2- Farklı doğurma oranları, 3- Bireysel rekabeti teşvik eden kültürel ortam, 4- Eğitim, 5 – Eşitliğin önemli bir değer olması. Doğru cevap B'dir.

Kültürü oluşturan bazı temel unsurlar olarak değerler, normlar, tutumlar, semboller, inançlar, gelenekler ve dil sayılabilir. Doğru cevap D'dir.

1950’li yıllardan itibaren kentlere göç eden kitlelerin önemli bir özelliği, herhangi bir mesleğe, beceriye, vasfa sahip olmamalarıdır. Göç edenlerin önemli bir bölümü resmi işlerde, sigortalı olarak çalışabilecek beceriye sahip değildir. Göç edenlerin, geçimlerini sağlayabilecekleri alan olarak informel, kayıt dışı işler öne çıkmaktadır.

Köy/ kasabanın sosyolojik
olarak tanımlanabilecek belirli özellikleri vardır:
• Köylerde nüfus az olduğu için herkes birbirini tanır. Herkes birbirini tanıdığı için
dayanışma unsuru da fazladır. Köyde bir hastalık durumunda, bir sorun yaşadığında çok sayıda insan o kişinin/ ailenin yardımına koşar. Bu bağlamda köylerde tanımaktan kaynaklanan dayanışma önemlidir.
• Köyler, kişi üzerinde toplumsal kontrolün çok güçlü olduğu yerleşim yerleridir. Köyler, küçük yerleşim yerleri oldukları için haberdar olma durumu yüksektir. Normlara uymayan davranışlar karşısında toplumsal baskı çok güçlüdür. Kişi üzerinde aile, grup, çevre baskısı büyüktür.
• Köylerde grup normlarına uyma büyük önem taşır. Bu bağlamda bireysellik, farklılık hoş görülmez.
• Köyler, hayatın daha statik, durağan yaşandığı yerlerdir. Bu bağlamda toplumsal değişme daha yavaş gerçekleşir.
• Köylerde, örgütlenme, farklılık, çeşitlilik zayıftır. Bu bağlamda köyler benzeşmeye, homojenliğe dayalı yapılardır.
• Köylerde, üretim genellikletarım ve hayvancılık üzerinden şekillenir. Bu bağlamda üretim anlamında bir çeşitlilik yaygın değildir.
• Köyler zamanın yavaş aktığı, kültürel ve sosyal faaliyetlerin sınırlı olduğu yapılardır.

Türkiye’de gerçekleşen çarpık kentleşme, kentlerde çok sayıda sorunun da ortaya çıkmasına neden oldu. Türkiye’de kentleşme sürecinde öne çıkan bazı temel sorunlar aşağıda belirtilmektedir. 

Konut ve arsa sorunu

Kayıt dışı ekonomi/çalışmanın artması

Ulaşım ve alt yapı sorunu

Kentle bütünleşememe sorunu

Gecekondu sorunu

Tarım toplumlarında genelde hâkim olan yapı imparatorluklardır. Tarım toplumlarında temel geçim kaynağı tarımsal üretim ve hayvancılıktır. Sanayileşme ile birlikte kentler, yaşamın yeni merkezleri hâline gelir. Yukarıdaki bilgilerin hepsi doğrudur.

Çoğunun eğitim düzeyinin yüksek olması sanayileşmenin ilk döneminde kente göç eden insanların önemli ortak noktalarından değildir.

“Köylerde, örgütlenme, farklılık, çeşitlilik gelişmiştir. Bu bağlamda köyler değişime, çeşitliliğe dayalı yapılardır.” tanımı yanlıştır, aksine köylerde, örgütlenme, farklılık, çeşitlilik zayıftır. Bu bağlamda köyler benzeşmeye, homojenliğe dayalı yapılardır. Doğru cevap A’dır.

Türkiye’nin gecekondulaşma tarihini "1960 öncesi", "1960-1970 arası", "1970 ve 1980’lerden sonrası" ve "2000’li yıllar" olmak üzere dört döneme ayıran Keleş'in sınıflandırmasına göre, 1970 ve 1980’lerden sonraki üçüncü dönemde, gecekondu yapım süreci tümüyle ticarileşmiş, yoksul kitle için arsa sağlayıp yapı ve gereçlerini bulan ve gecekondu yapısını yaparak bunları satışa çıkaran “gecekondu firmaları” türemiştir. Doğru cevap C’dir.

Köylerde, örgütlenme, farklılık, çeşitlilik zayıftır. Bu bağlamda köyler benzeşmeye, homojenliğe dayalı yapılardır.

Toplumsal tabakalaşma açısından bakıldığında yönetenler; saray halkı, ilmiye, seyfiye ve kalemiyeden oluşmaktadır.

Türkiye'de kentleşme oranı 1980'li yıllarda en yüksek orana ulaşmıştır.

Çekici nedenler ise kentlerden kaynaklanan ve insanları, kente çeken nedenlerdir. İyi eğitim fırsatlarına ulaşma, kentleşmenin çekici nedenlerinden biri arasında yer almaktadır.

Kentleşmenin iletici nedenleri, iki grupta yer almaktadır. Bunlar; ulaşım alanındaki gelişmeler ve haberleşme ve iletişim alanında yaşanan gelişmelerdir.

Fermanın okunması sonrasında, padişah Abdülmecit, fermanda alınan kararlara uyacağına yönelik yemin etti. Tanzimat Fermanı, padişahın yetkilerinin yasayla sınırlanması ve padişahın bu düzenlemelere uyacağını beyan etmesi anlamında, Osmanlı devlet anlayışında önemli bir ilk kırılmayı temsil eder.

. “Islahat Fermanı (18 Şubat 1856) ile birlikte Osmanlı toplum yapısında o zamana kadar devam eden müslim-gayrimüslim ayrımı, devlet nezdinde tamamen sona erdirilmiş, hiçbir dinî ayırıma başvurmadan tüm bireylerin, çatısı altında toplanabileceği bir ‘Osmanlı yurttaşlığı’ kavramı öne çıkartılmıştır.

Askerî ve sivil bürokrasi Sultan Abdülaziz’i tahttan indirir ve yerine Meşrutiyeti ilan edeceği sözünü veren II. Abdülhamid getirilir.

Tanzimat Fermanı’nda

Diğer seçenekler Islahat Fermanı ile ilgili bilgilerdir.

21 Temmuz 1946 yılında gerçekleşen genel seçimler, Cumhuriyetin ilanı sonrasında birden fazla partinin katıldığı ilk genel seçimlerdir.