TÜRKİYE'NİN TOPLUMSAL YAPISI - Deneme Sınavı - 6

Türkiye’de kentleşme sürecindeki önemli sorunlardan biri de kentle bütünleşememe sorunudur. İnsanlar, kitleler hâlinde köyden/ kırsaldan kente göç ettiklerinde ilk olarak akrabaları, tanıdıkları, köylüleri, hemşerileriyle bir araya gelmişlerdir. Tanıdıklar, yabancı olunan uzak diyarlarda kişilere sığınılacak, yardım alınacak bir liman işlevi sağlamıştır. Bu bağlamda Türkiye’de her ilde görülen hemşeri dernekleri, kentlileşme sürecinde önemli bir dayanışma/ yardımlaşma/ rehberlik etme işlevi görmüştür. Doğru cevap D’dir.

Kentlerdeki çekici imkânların köylerde de oluşturulması hedefiyle 1970’li yıllarda gündeme gelen köykent projesinde, kooperatifler kurularak köylülerin dayanışma içinde ürünlerini değerlendirmeleri ve pazarlamaları amaçlanmış; devlet, kooperatifçiliği desteklemiştir. Ayrıca köylere sportif alanların kurulması amaçlanmış; köylerin kentlerle bağlantısı karayollarıyla geliştirilerek, üretilen ürünlerin kent pazarlarında satılması hedeflenmiştir. Fakat söz konusu proje, coğrafi yapının dağınıklığı, dönemin ekonomik ve siyasal koşulları gibi nedenlerle başarılı olamamış; bir dönem gündemde olsa da çok uzun süreli devam eden bir proje hâline gelememiştir. Doğru cevap C’dir.

“2018 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları”na göre Türkiye’nin Toplam Nüfusu 82.003.882 kişidir. Türkiye’nin en kalabalık 7 kenti sırasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Adana ve Konya iken Bayburt 82,274 kişi ile Türkiye’nin en az nüfusa sahip ilidir. Doğru cevap A’dır.

Geniş kitleler ilk defa onbinlerce/ yüzbinlerce insanın yaşadığı yerleşim birimlerinde hayata tutunmaya çalışmaktadır. Bu bağlamda kente yönelik ortak bir yaşam kültürü yoktur.

Kentler, tarım ve hayvancılık dışında üretimin farklılaştığı/ çeşitlendiği, imalat ve hizmet sektörünün yaygınlaştığı yerlerdir.

Türkiye’de kentleşme bağlamında önemli nüfus hareketliliği 1950’li yıllardan itibaren hız kazanmıştır.

Türkiye’de açık ara en yoğun göçü alan şehir olan İstanbul’a göçtür.

Türkiye’de kentleşme sürecinde öne çıkan bazı temel sorunlar; konut ve arsa sorunu, ulaşım ve altyapı sorunu, kayıt dışı çalışma sorunu, kentle bütünleşememe sorunudur.

Siyaset, seyislik, at idare etme, terbiye etme anlamına gelmektedir.

İktidar, gücü elinde bulunduranların, yönettikleri kesimler üzerinde yeri geldiğinde zor kullanarak istediklerini yaptırabilmesini ifade eder.

Meşruiyet, iktidarın yönetme gücünün yönetilenlerce rızaya dayalı olarak kabul edilmesidir.

Monarşi, Devlet başkanının soya dayalı olarak başa geldiği devlet biçimidir.

Cumhuriyet yönetim biçimleri;

Demokratik cumhuriyetlerde olmazsa olma haline gelen bazı haklar şunlardır:
• İfade özgürlüğü,
• Din özgürlüğü,
• Örgütlenme özgürlüğü,
• Seçme ve seçilme özgürlüğü,
• Özgür medya,
• Gizli oy açık tasnife dayalı serbest seçimler,
• Bağımsız bir yargı sistemi.

Sosyalist cumhuriyet; seçimle başa gelen yöneticilerin, devleti sosyalizme dayalı yönettikleri devlet biçimidir.

Tanzimat Fermanı maddeleri:
• Halkın can, mal ve namus güvenliğinin sağlanacağı,
• Askere alımın ve askerlik sürelerinin düzenleneceği,
• Vergi düzenlemesi yapılacağı, herkesten gelirleri oranında vergi alınacağı,
• Yargılanma hakkında iyileştirmeler yapılacağı,
• Kişilerin mal ve mülklerini istediği gibi değerlendirebileceği ve
• Sağlanan haklardan Müslim-gayriMüslim bütün tebaanın aynı şekilde yararlanacağına vurgu yapılmaktadır.

Cumhuriyet Partisi’nin altı okunu oluşturan ve 1937 Anayasa’sına giren ilkeler şunlardır:
• Cumhuriyetçilik,
• Halkçılık,
• Milliyetçilik,
• Laiklik,
• Devletçilik,
• İnkılapçılık.

Meşruiyet, iktidarın yönetme gücünün yönetilenlerce rızaya dayalı olarak kabul edilmesidir.

1770’li yıllarda sanayi devrimi başladı.

Mutlak monarşi, soya dayalı olarak devletin başına geçen devlet başkanının, yönetimde tek ve temel belirleyici olduğu devlet şeklidir.