TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI II

Türk Mutfağı hakkındaki erken tarihli Türkçe kaynakların ikisi 11.yy’a aittir; bunlardan ilki Yusuf Has Hacip’e ait Kutadgu Bilig, diğeri de Kaşgarlı Mahmud’un
Divanı Lügati’t Türk adlı eseridir.
Yusuf, daha çok ziyafet sofralarının hazırlanılması ve bu sofralarda nelerin
nasıl ikram edilmesi gerektiği konuları üzerinde durmuş; ayrıca 11. yüzyıl
Türk sofra adabı ile gençlikte ve yaşlılıkta, yemek yerken dikkat edilmesi lazım gelen noktalar üzerinde durmuştur.

1-İstanbul’daki saraylar ve şehzadelerin yetiştiği illerdeki sarayların mutfak
masraflarının kaydedildiği muhasebe defterleri; 2-Padişah ailesi ve vezirler tarafından yaptırılan imarethanelerin vakfiyeleri ve yıllık muhasebe defterleri; 3-Ölen
bakkal ya da attarların dükkânlarındaki malzemelerin dökümünü de içeren tereke
defterleri; 4-Sivil halka hizmet veren aşçı dükkânları ile çarşıda satış yapanların
sattıkları ve ürettikleri ürünler konusunda ürün kalitesi, üretim biçimi, ürünlerin boyutları, malzemelerin niteliği ve kalitesi konusunda düzenlemeleri bildiren
ihtisab kanunnameleri; 5-Pazara sunulan her çeşit malın kadılarca belirlenmiş fiyatlarını gösteren narh defterleri.

Kahve ve çay uluslararası ticaretle bu topraklara girmiştir. Anavatanı Afrika’dan bir Sufî aracılığıyla Arap kültürüne, oradan da
Osmanlıya gelen kahve, İstanbul’da ilk olarak 1517’de içilmiş, 1600’lerde tüm imparatorluğa yayılmıştı

Tarihte Türklerin, değişik gıda
maddelerini mutfaklarına katarak günümüze kadar etkili olacak değişmeleri sağlayan dönem, 18.yy’dır. Osmanlıda Amerika kıtasından gelen meyve ve sebzelerin
(patates, mısır, çalı fasulyesi, yeşil ve kırmızı biber, karnabahar vb.) ekiminin yapılıp bir damak zevki geliştirecek şekilde kullanımına ancak 19.yy’da başlamıştır

İthalat
yapan yerel firmalar ya da uluslararası zincir marketler sayesinde farklı meyve
(ananas, kivi, avokado), yiyecek (peynir çeşitleri, tütsülenmiş balık ve kırmızı etler,
konserve ürünler, makarna sosları vb.) ve sebzeler (Brüksel lahanası, brokoli vb.)
özellikle 1980’lerin ikinci yarısından itibaren

Sıkça sözü edilen ve hakkında özel araştırmalar yapılan bazı sofralar şöyle sıralanabilir:
• Kahvaltı sofrası (bu konuda en ünlü sofra Van iline aittir)

...

...

2011 yılında UNESCO SOKÜM
Temsili Listesi’ne kabul edilen tören keşkeği, erkekler tarafından pişirilir. Bu, erkeklerin toplumsallaşma süresi içinde öğrendiği bir roldür.

Türkçe yemek kültürü ile ilgili ilk belgeler 11.yy’a, ilk
yemek kitabı ise 15.yy’a aittir. Ama Osmanlının zengin bir mutfağa sahip olması 18.yy boyunca yaşanan
gelişmelerle olmuştur. Dünya halklarının yemek kültürü çeşitli uluslararası kuruluş ve sözleşmelerle korunmaktadır