TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI II

Bu alandaki en önemli gelişmeler Roma İmparatorluğu Dönemi’nde gerçekleşmiştir. Romalı mimarlar, yeni keşi eri ve mühendislik alanındaki yetkinlikleri ile askerî mimarlık alanında da ortak tasarım ilkeleri geliştirdiler. Roma İmparatorluğu’nun 395 yılında ikiye bölünmesinin ardından Batı Roma dağıldı ve Avrupalı milletler yeniden bir kargaşa dönemine girdiler. Doğuda, Bizans İmparatorluğu’nda ise gelişmeler sür- dü. Özellikle İmparator I.Iustinianos Dönemi (hd 527-565)’nde, askerî mimarlık alanında önemli gelişmeler kaydedildi. Iustinianos mevcut kaleleri güçlendirdi ve yeni kaleler inşa ettirdi. Sayısı 700’ü bulan ve bir bölümü hâlâ ayakta olan bu kaleler, Orta Çağ’da Müslüman ve Hristiyan devletlere örnek ve ilham kaynağı olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Bugün İstanbul Surları denilince Tarihi Yarımada’yı çepeçevre kuşatan surlar anlaşılmaktadır. Fakat bu surlardan önce ve sonra yapılan surlar da bulunmaktadır. Bunlardan bir kısmı Bizans Dönemi’nde kent genişledikçe yıkılmış, yok olmuşur. Günümüze gelemeyen bu surların, sadece inşa sırasına göre isimlerini vermek yeterli olacaktır: Bizantion Surları (MÖ VI. yüz- yıl); Septimius Severus Surları (MS 193-211); Constantinus Surları (324-337). Doğru cevap E'dir.

İstanbul’un deniz surlarının diğer bölümünü Marmara Denizi kıyısında inşa edilmiş surlar oluşturur. Bunlar, Sarayburnu’ndaki Top Kapısı ile Kara Surları’nın güneyindeki bitiş noktası (Yedikule’nin güneyi) arasındaki surlardır. Surların uzunluğu 8 500 m’dir. Beden duvarlarının yüksekliği 12,00- 13,00 m arasında değişir, kulelerin yüksekliği ise 20,00 m’dir. Surların üstünde 188 kule ve 36 kapı yer almaktadır. Depremlerle aldığı hasarların yanında 1871-1872 yıllarında Marmara kıyısında demir yolu inşa edilirken tam sekiz yerinden yıkılarak büyük bir tahribata uğramıştır. Büyük tahribatlara rağmen, deniz surlarının bazı kapılarının ismi bugün bile yöre ismi veya semt ismi olarak yaşamaya devam etmektedir. Bunlara örnek olarak, Balıkhane Kapısı, Ahır Kapısı (Ahırkapı), Küçük Ayasofya Kapısı, Kumkapı, Yeni Kapı, Davutpaşa Kapısı, Samatya Kapısı ve Mermerkule Kapısı gösterilebilir. Doğru cevap C'dir.

Diyarbakır surlarında, günümüzde 96 kule bulunmaktadır. Bu sayıya içkalenin kent içindeki duvarında bulunan kuleler dahil edilmiş, Harput Kapısı’nın batısında bulunan, 1930’larda yıkılan 6 kule dahil edilmemiştir. Cumhuriyet Dönemi’nde surlarda yapılan diğer bir tahribat ise iki kemer açıklığından oluşan Çi Kapı’nın açılmasıdır. Surların üstünde bulunan kulelerden üçü; Keçi Burcu, Ulu Beden ve Yedi Kardeş mimari özellikleri ve boyutlarının büyüklüğü bakımından diğerlerinden farklıdır. Doğru cevap E'dir.

Rumeli Hisarı İstanbul’un fethi hazırlıkları sırasında Boğaz’ın kontrolunu sağlamak amacıyla Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Tarihsel kaynaklar, 1452 Mart ayında yapımına başlanan hisarın dört ay içinde tamamlandığını belirtmektedir. Kalenin büyüklüğü ve biçimi Fatih Sultan Mehmet tarafından belirlenmiştir. Fatih, yapımı sırasında kaleyi sürekli kontrol etmiştir. Doğru cevap D'dir.

İzmir kentinin önemli simgelerinden biri olan Kadifekale günümüze çok tahrip ve ihmal edilmiş olarak gelmiştir. MÖ 4. yüzyılda Helenistik Dönem’de, Büyük İskender’in iki komutanı tarafından kurulan görkemli antik İzmir kentinin akropolünün Erken Bizans Dönemi’nde kaleye dönüştürülmesi ile oluşmuştur. Doğru cevap C'dir.

Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1915 yılında Bodrum ve kale denizden ağır bir bombardımana tutulmuştur. Bombardımandan özellikle İngiliz Kulesi, güney beden duvarı ile Fransız ve İtalyan Kuleleri büyük hasar görmüştür. 1960’lı yıllara kadar harap durumda boş kalan kale, bu yıllarda restore edilerek Türkiye’nin ilk ve tek “Sualtı Arkeoloji Müzesi” olarak kullanılmaya başlamıştır. Doğru cevap D'dir.

Bugün eski kent merkezinin ortasında bulunan kale, bir höyük üstünde inşa edilmiştir. Yapılan sondaj kazılarında, Höyük’te MÖ 5600 yıllarına kadar geri giden buluntular ortaya çıkarılmıştır. Kale, Roma İmparatorluğu zamanında savunma amaçlı bir karakol gibi inşa edilmiştir. Bizans Dönemi’nde, Roma beden duvarları ve kuleleri yükseltilerek daha güçlü bir duruma getirilmiştir. Kalenin bugünkü görkemli biçimini alması, Eyyubiler Dönemi’nde gerçekleştirilmiştir. Doğru cevap B'dir.

Adıyaman ilinde, Kahta-Gerger yolunda, Kahta Çayı üzerinde bulunan Cendere Köprüsü, Anadolu’daki en sağlam Roma Dönemi köprüsüdür. Doğru cevap C'dir.

Bursa’da kentin içinde Yeşil semtini ikiye ayıran Gökdere Vadisi’nde, aynı adı taşıyan derenin üzerinde bulunan Irgandi Köprüsü ilginç bir mimarlık anıtıdır. Tarihsel belgelerden, köprünün 1442 yılında Ali el-Irgandi’nin oğlu tüccar Muslihuddin tarafından yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Köprünün mimarı Abdullah oğlu Timurtaş’tır. Köprünün yazıtı yoktur. Eski kaynaklardan köprüde 31 dükkan, bir mescit ve iki ahır bulunduğu anlaşılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Diğer yapılar kral köşkü denen yapı tarafından korunmamaktadır. Cevap A şıkkıdır.

Diğerlerinin İstanbul'un fethiyle ilgisi yoktur. Cevap A şıkkıdır.

Diğerleri farklı kişiler tarafından inşa edilmiştir. Cevap D şıkkıdır.

Keçi Burcu Mervaniler tarafından yeniden yapılmıştır. Cevap A şıkkıdır.

Bahsedilen özelliklere sadece Bodrum Kalesi sahiptir. Cevap A şıkkıdır.

Bahsedilen özelliklere Cendere Köprüsü sahiptir. Cevap A şıkkıdır.

B şıkkı Diyarbakır'da, C şıkkı Trakya'da, D şıkkı Adıyaman'da, E şıkkı Diyarbakırda'dır. Cevap A şıkkıdır.

Köprünün yapım tarihi 1147'dir. Cevap A şıkkıdır.

Mimar Sinan Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1563 yılında yapımında görevlendirilmiştir.