TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI II - Deneme Sınavı - 6

Şanlıurfa’ya yaklaşık 20 km uzaklıkta, Örencik Köyü sınırları içerisinde bulunan Göbekli Tepe, Türkiye’deki en eski mimari yapıların bulunduğu yer olması açısından son senelerde en çok dikkati çeken yöre olmuştur.

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan ve Doğu Anadolu bölgesinde en çok tanınan yerlerin başında gelen I. Antiochos’un mezar anıtı ve üzerindeki tümülüsü Adıyaman ili Kâhta ilçesinin kuzeydoğusunda bulunan Nemrut Dağı’nın doruğunda yer alır.

Yıllardır etnik kökenleri ve dinleri farklı olan insanları bir arada barındıran Hatay, özellikle Hristiyanlığın ilk yayılma bölgelerinden biri olması sebebiyle Hristiyanlarca kutsal sayılan bir şehirdir. İlk kez Hatay St. Pierre klisesinde Hz. İsa’nın dinini tanıyanlara “Hristiyan” denildiği söylenir.

Patara doğumlu Nikolaos MS 4. yüzyılda Demre’de yaşamış ve burada ölmüştür. Yardımseverliği ve mucizeleriyle tanınan Nikolaos Doğu kiliselerinin en sevilen azizleri arasında gösterilmektedir. Hristiyan dünyasının “Noel Baba”sı olarak bilinen Nikolaos, önceleri sade bir rahip iken bu ünü dolayısıyla aziz ilan edilmiştir.

Ashab-ı Kehf(Yedi uyurlar) mağara arkadaşları demektir. Konu hem Hristiyanlıkta, hem de Müslümanlıkta geçmektedir. Konu Kuran-ı Kerim’de bir kıssa olarak verilir ve olay bir sureye de ismini vermiştir (Kehf Suresi 9-26.ayetler). Ashab-ı Kehf’in Hristiyan olduklarına dair çeşitli rivayetler ve görüşler bulunmakla birlikte Kuran-ı Kerim’de bu konuda bir açıklık bulunmaz. Kuran-ı Kerim’de geçen bilgilerle Hristiyan anlatımı birçok noktada örtüşür.

Artemis kültü ile ilgili en önemli tapınak Efes’teki dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen Artemis Tapınağı’dır.

Hz. İbrahim, zalim hükümdar Nemrut’a karşı tek tanrılı dini savunduğu için, Şanlıurfa Kalesi’nden mancınıkla ateşe atıldığı söylenir. Tanrının ol emriyle ateşin suya, odunların da balıklara dönüştüğü rivayetinin Halil-ür rahman (Balıklıgöl) olduğu, buna bağlı olarak da bu gölün kutsiyetine inanların burayı ziyaret ettiği bilinir.

Şanlıurfa Türkiye’deki en önemli dinî merkezlerden biridir, hatta başında gelir. Peygamberler diyarı, peygamberler şehri olarak da bilinmektedir. Hz. İbrahim, Hz. Eyyub, Hz. El-Yasa, Hz. Musa, Hz. Şuayb, Hz. Adem, Hz. Nuh, Hz. İshak, Hz. Ya’kub, Hz. Yusuf ve Hz. İsa’ya ait makamlarIn olduğu bilinmektedir.

Battal Gazi Külliyesi, Eskişehir ili, Seyitgazi ilçesinin güneybatısındaki üçler tepesinin güneydoğusunda, eğimli bir araziye inşa edilmiştir. Külliyenin ilk yapıları Selçuklu Dönemi’ne ait olup, özellikle Osmanlı Dönemi’nde inşa edilen yapılarla bugünkü şeklini almıştır.

Kehanetin, güzel sanatların, güneşin, şiirin ve ışığın tanrısı olarak kabul edilen, mitolojideki tanrı Apollon'dur.

Hatay St. Pierre Kilisesi, kilisenin dünyanın ilk kilisesi olduğuna inanılır. Ayrıca ilk kez bu kilisede Hz. İsa’nın dinini tanıyanlara “Hristiyan” denildiği söylenir.

Yahya, Meryem’i putperestlerin yaşadığı Efes’te bırakmak yerine, Bülbül Dağı eteklerinde sık ağaçlarla kaplı bir yerde yaptığı kulübede gizlemiştir. Yine efsaneye göre Meryem burada ölmüş ve Yahya, Hz. Meryem’i yine bu dağda kendisinden başka hiç kimsenin bilmediği bir yere gömmüştür.

Yolda bir çobana rastlarlar. Çobanla konuştuktan sonra onu ve köpeği Kıtmiri de yanlarına alarak yola devam ederler. Böylece yedi genç (Yemliha, Mekselina, Mislina, Mernuş, Sazenuş, Debernuş ve Kefeştetayuş) ve köpek yola koyulurlar.

Battal Gazi'in ölüm yeri ve tarihi ile ilgili olarak farklı tarihler verilirse de O’nun Eskişehir-Seyitgazi ilçesi yakınlarında şehit düştüğü ve şehit düştüğü yere defnedildiği, bu tarihin de 730-40 yılları arasında olduğu genelde kabul edilmektedir.

“Eline, diline, beline sahip ol” ve “Bir olalım, iri olalım, diri olalım” sözleri
 Hacı Bektâş-ı Velî’nin sözleridir.

Mevleviliğin kurumsal yapıya bürünmesi Sultan Veled zamanında gerçekleşir. Sultan Veled Mevlâna yoluna gireceklerin uyacakları usul ve erkânı tespit etmiş, bu düşüncenin yayılması için halifelerini Anadolu’nun çeşitli şehirlerine göndermiştir.

Ankara Hacı Bayrâm-ı Velî Külliyesinin hemen yanında Roma Dönemi’nin İmparator kültlerinden biri olan Augustus Tapınağı bulunmaktadır.

Çanakkale Savaşı ile ilgili olarak çok sayıda kitap, şiir destan yazılmış, savaş sırasında verilen bütün şehitler adına Ömer Kaptan Tepesi’ne 1960 yılında tamamlanan “Şehitler Abidesi” dikilmiştir.

Anıtkabir'in mimarları Emin Onat ve Orhan Arda’dır. Kabartmaların hepsi Zühdü Müritoğlu, İlhan Koman, Hüseyin Özkan, Nusret Suman, Hakkı Atamulu, Kenan Yontuç gibi Türk sanatçılar tarafından yapılmıştır.