TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI II - Deneme Sınavı - 11

Fatih Dönemi’nde, içkalenin kuzey-güney doğrultusunda inşa edilen beden duvarı ve kulelerle genişletildiği görülmektedir. Bu dönemde yapılan diğer iki inşa etkinliği ise caminin batı duvarına bitişik olan namazgah platformu ile kalenin güney ve doğu beden duvarlarını güçlendiren üçgen kesitli payandadır.

Kulelerin planları dikdörtgen ve yarım sekizgen biçimindedir. İlk altı kulenin planları dikdörtgen ile başlayarak sırayla bir dikdörtgen bir yarım sekizgen şeklinde devam eder. İlk dokuz kulenin mekânları dörtgen planlıdır. 8 ve 9 no.lu kuleler çapraz tonoz, diğer kulelerin hepsi sivri tonoz örtülüdür. Yukarıda belirttiğimiz gibi, kente bakan kulelerin cepheleri senkendazlar, kitabeli yuvarlak rozetler, pencere çevresindeki diş sıraları ile daha bezemeli güzel bir görüntü sunmaktadır. Ayrıca kente bakan 2 no.lu kulenin cephesindeki Eyyubi ve Memluk mimarisinin üç dilimli kemeri dikkat çekmektedir. Kente dönük kulelerden 4 ve 6 no.lu yarım sekizgen planlı iki kulenin üst bölümünde, kulenin üç yüzünde şerit halinde Kanuni Sultan Süleyman’ın onarım kitabesi bulunmaktadır. Kalenin ilk döneminden kalan, boyutu ve biçimi farklı olan 11 no.lu kulenin içinde herhangi bir mekân bulunmamaktadır. 12 no.lu kule de 11 no.lu kule gibi İslam Dönemi kulelerinden farklı bir görünümdedir.

İngiliz araştırmacı Sinclair’in kalenin şapeli olabileceğini belirttiği, 19 no.lu mekân 18 no.lu mekânın doğusunda ve ona bitişiktir.

Ülkemizde tek örnek olan Irgandi Köprüsü’nün benzeri, üstünde dükkan bulunan diğer üç köprü Floransa, Venedik ve Lofça (Bulgaristan)’da bulunmaktadır.

Şanlıurfa’ya yaklaşık 20 km uzaklıkta, Örencik Köyü sınırları içerisinde bulunan Göbekli Tepe, Türkiye’deki en eski mimari yapıların bulunduğu yer olması açısından son senelerde en çok dikkati çeken yöre olmuştur. Göbekli Tepe Neolitik Dönem’in çanak çömlek öncesine tarihlenmekte ve günümüzden yaklaşık 11 bin yıl öncesine ait olduğu belirtilmektedir.

Artemis kültü ile ilgili en önemli tapınak Efes’teki dünyanın yedi harikasından biri olarak kabul edilen Artemis Tapınağı’dır.

Kehanetin, güzel sanatların, güneşin, şiirin ve ışığın tanrısı olan Apollon’un Yunan tanrısı olduğu belirtilirse de son araştırmalarda
onun Anadolulu bir tanrı olduğu ispatlanmıştır. İlyada’da, Apollon’dan Zeus ile Leto’nun oğlu diye bahsedilir. Aynı zamanda yine Anadolu’da çok sevilen tanrıça Artemis’in de kardeşidir. Azra Erhat Yunan tanrı dünyasına sonradan katılan ve adı bile Yunanca olmayan Apollon’un Kybele’nin oğlu Attis olması gerektiğini vurgular. Sembolleri lir, ok ve yaydır.

Pierre Kilisesi Hatay-Reyhanlı yolu üzerinde, Habib-ün Neccar Dağı eteklerindedir. Yaklaşık 13 m uzunluğunda, 7,5 m genişliğinde ve 13 m yüksekliğindeki doğal mağara bazı eklemelerle kiliseye dönüştürülerek Pierre’e ithaf edilmiştir. Kilisenin dünyanın ilk kilisesi olduğuna inanılır.

Evdir Hanı’ında ise avlunun dört kenarı da revaklarla çevrilidir. Handa bugün mevcut tek hücrenin sonradan oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Antalya’nın çok yakınında yer alan bu hanın planı, yörenin ılıman ikliminden etkilenmiş olmalıdır.

Kitabesi veya vakfiyesi ile kesin olarak tarihleyebildiğimiz hanların en eskisi, Konya-Beyşehir kervan yolu üzerindeki Altunapa Hanı’dır.

Kayseri Sultan Hanı (Şekil 3.7), Aksaray Sultan Hanı ve Ağzıkara Hanı (Şekil 3.8) gibi birkaç örnekte, mescidin handan bağımsız bir mekân şekline dönüştüğü gözlenmektedir.

Havâyic Memuru (Emir-i Havâyic): Hanın erzak ve levazım işleri ile ilgilenmekteydi.

En eski tarihli ribat, Tunus’taki 796 tarihli Manastır Ribatı’dır.

Şerbetin Han Osmanlı dönemi hanlarındandır.

Selçuklu hanlarında ocak yoktur.

Tuz Hanı şehir içi hanlarındandır.

Ocaklı ilk Osmanlı hanı  Issız Han'dır.

Bizans Dönemi’nde, Ksenodokeion kelimesi Ksenon (hastane) kelimesi ile eş anlamlı olarak kullanılmıştır. Bir toplumsal yapı türü olan ksenodokeionlar, gezginler, fakirler ve hastalara hizmet veren misafirhanelerdi.

Sumela Manastırı, Trabzon’un Maçka ilçesi Altındere Millî Parkı içerisinde, Zigana Dağı’nın dik yamacına, doğal bir kaya oyuğuna yapılmıştır. Halk buraya kısaca Meryemana demektedir.

Hristiyanlık Dönemi'ne ait kutsal inançlar dolayısıyla kutsal olan yerler arasında:
- Hatay St. Pierre Kilisesi
- Yalvaç St. Paulus Kilisesi
- Tarsus St. Paulus Kilisesi ve Kuyusu
- Demre St. Nikolaos (Noel Baba) Kilisesi
- Efes Meryem Ana Evi
- Sumela Manastırı
- Ashab-ı Kehf (Yedi Uyurlar) sayılabilir.