TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI I

M.S 9. yüzyılın başından M.S 11. yüzyılın sonuna kadar olan dönem Kapadokya Bölgesi’nin kilise ve duvar resimlerinin en yoğun olarak yapıldığı tarih aralığıdır.

Hepsi

Hepsi

Tek nefli kiliseleri temsil ederler

İki nefli plan tipini temsil ederler

Bazilikal planlı kiliseleri,

Hepsi

Elmalı, Karanlık ve Çarıklı Kiliseleri

10. yüzyıl anıtsal resim
sanatının,

Duvar resimlerinin en yoğun olduğu merkezlerden biri olan Göreme Vadisi, 1986 yılında UNESCO tarafından “Göreme Doğal ve Tarihi Milli Parkı” adıyla “Dünya Doğal ve Kültürel Mirası” listesine alınmış doğal ve arkeolojik sit alanıdır. Doğru seçenek B’dir.

Kapadokya Bölgesi’ndeki Bizans Dönemi’ne ait kaya yerleşimleri, bölgenin coğrafi ve fiziki yapısından yararlanılarak oluşturulmuştur. Coğrafya içerisine konumu, iklimi ve bitki örtüsü girmektedir. Bu yerleşimlerin oluşumunda bölgenin tarihi de etkili olmuştur. Fakat ulaşımla ilgili bir bilgi yoktur. Doğru seçenek E’dir.

Kiliseler, tek, iki, üç nefli, serbest ve kare içinde haç ya da kapalı Yunan Haçı planlılar olmak üzere beş grupta incelenebilir. Özellikle tek nefli ve beşik tonoz örtülü kiliseler oldukça yaygındır. Dolayısıyla doğru seçenek A’dir.

Göreme’deki kaya kiliselerinin duvar resimlerinde İsa’nın hayatı kronolojik sıra izleyen ve kesintisiz biçimde birbirinin peşi sıra dizilen sahnelerden oluşan “Öyküleyici Anlatım” ile gösterilmiştir. Doğru seçenek C’dir.

Ihlara Vadisi, Aksaray’ın 25 km. güneydoğusunda, Hasan Dağı’nın kuzeydoğusunda yer alır. Ihlara Vadisi’ndeki manastır ve kiliselerden beşi kitabelidir. Kuzey Ambar (Aziz Mikael) Kilisesi 751/752 tarihi ile en erken tarihli kitabeye sahiptir. Doğru seçenek D’dir.

Şarap üretimi ve bağcılık, Kapadokya için başlıca geçim kaynağıdır. Dolayısıyla şarap işlikleri bölge için önem taşırlar. İşlikler, üzüm ezme havuzu, üzüm suyunun akıtıldığı kanal ile ağzındaki çörten ile üzüm suyunun toplandığı hazne ya da tekneden oluşular. Doğru seçenek E’dir.

Orta Bizans Dönemi kiliselerinin resim programlarının planlanmasında en önemli etken liturjidir. Artık duvar resimlerinin işlevi İncil’i sahnelerle anlatmak değil, önemli gün ve olayları kutlamaktır. Bu nedenle kronoloji gözeten öyküleyici anlatım düzeni zamanla çözülerek yerini, bu önemli olayları anımsatan ve kilisede gerçekleştirilen liturjik kutlamalarla bütünlük gösteren sahnelere bırakır. Seçilen sahneler kilisenin işlevi ile doğrudan ilişkilidir. Doğru seçenek A’dir.

Türklerin Anadolu’ya gelmesi ile birlikte, bölgede Hristiyan ve Müslüman toplulukların bir arada yaşamasından doğan sosyal karmaşıklığa rağmen, Hristiyanların sanat etkinliklerini sürdürdükleri bilinir. Sahnelerin ana temaları ölüm ve yeniden diriliştir. Sahne seçiminde Hristiyanların gittikçe yitirdiği beklentiler ve dönemin sosyo-politik yapısının vurgulandığı ileri sürülür. Doğru seçenek C’dir.

Kapadokya’da turizme açılmış yeraltı şehirleri, Kaymaklı, Derinkuyu, Mucur ve Özkonak’tadır. Avanos ise bölgedeki başka bir yerleşim yeridir. Doğru seçenek E’dir.

Çeşitli atmosfer olaylarının yeryüzünü aşındırması sonucunda oluşan büyük tüf blokları, kolay oyulabilme özellikleri nedeniyle bölge mimarisinin ham maddesini oluşturmuştur. Kaya oyma tekniği büyük farklılık gösteren duvar inşaatından çok farklı bir tekniktir. Ana farkı, oymanın bir ekleme işlemi değil, çıkarma işlemi olması oluşturur. Doğru seçenek B’dir.

Kapadokya, coğrafi açıdan yeryüzünde tek ve karekteristik özelliklere sahip önemli bölgelerdendir. Bu bölge, Bizans döneminde İmparatorluğun önemli dini merkezlerinden biri olmuştur. Bölgede bulunan yaklaşık 230 yerleşmede 700’ü aşkın kaya kilisesi yer almaktadır. Göreme, Güzelyurt, Ihlara, Soğanlıdere, Kocamustafa Paşa, Zelve, Güzelöz, Konaklı, Derinkuyu, Kaymaklı, Uluağaç, Erdemli gibi yerleşmelerde dini yapıların yoğunluğu dikkati çekmektedir. Bu yerleşimler arasında Göreme, Ihlara, Soğanlıdere ve Zelve bilindiği gibi açık hava müzeleridir. Doğru seçenek A'dır.