TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI I - Deneme Sınavı - 9

Ahlatlı Hürremşah

Evliya Çelebi seyahatnamesinde

İsmi belirtilen 4 sanatkarda külliyede çalışmıştır.

Divriği Ulu Camii ve
Şifahanesi 1985 yılında, Unesco Dünya Mirası
Listesi’ne alınmıştır

Şifahane,  19. yüzyılda medrese olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Fahreddin Behramşah’ın kızı Melike Turan Melek tarafından inşa ettirilmiştir.

Yukarıdaki usta isimleri ve lento üzerindeki Sultan Süleyman'ın ismi, camiinin 16.  yüzyılda geçirdiği ınarımlara işaret etmektedir.

Yüksek kabartma bitkisel bezemeleri ve Güneş kursları ile

Yan duvarlarında yer alan büyük
boyutlu kabartma kuş figürleri ile,

"Caminin inşaat hazırlıklarına 1568 yılında başlanır. Bina emini olarak Halil Çelebi atanır"

Tübingen Üniversitesi'nden Manfred Osman Korfmann'dır

Erken Dönem Türk Beyliklerinden Mengüceklilerin Divriği kolu hükümdarı Ahmed Şah ile eşi Melike Turan Melek’in, Ahlatlı mimar Hürremşah’a yaptırdıkları, cami, şifahane ve bir türbeden oluşan külliye yapısı, 1985 yılında Unesco Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Doğru seçenek B'dir.

Büyük Selçuklu Devleti’nin emir ve komutanı Mengücek Gazi, Malazgirt Zaferi’nin (1071) ardından Erzincan, Kemah ve Şebinkarahisar şehirlerini fethederek, 1072-1074 yılları arasında Sultan Alp Arslan’ın kendisine ıkta olarak verdiği Kemah ve Erzincan dolaylarında beyliğini kurmuştur. Doğru seçenek D'dir.

Sivas’ın Divriği ilçesinde, kalenin güneybatı yamacında yer alan Divriği Mengüceklilerinin 1228-1229 tarihinde yaptırdıkları tek bir binadan oluşan külliye, cami, türbe ve şifahaneden oluşur. Doğru seçenek C'dir.

Ulu Camii’nin Kuzey Portal Kitabeleri:Kuzey portalin kavsarası altındaki, portal nişinin tüm yüzeylerini dolanan dikdörtgen çerçeve içerisine alınmış tek satırlık Arapça sülüs kitabede; “Bu Ulu Camii’nin yapımını, Allah’ın sevgili kulu ve rahmetine muhtaç kul, Süleyman Şah oğlu Ahmed Şah-Allah mülkünü sürdürsün-1228-1229 yılında emretti”

Ulu Camii’nin Batı Portal Kitabeleri: Caminin batı portal kavsarasının altındaki dikdörtgen çerçeve içerisine alınmış üç satırlık Arapça kitabede; “Bu mübarek Cuma mescidinin binasına ilk olarak, Allah-ü Teâlâ’nın rızasını kazanmak için zayıf, Allah’ın rahmetine muhtaç kul, müminlerin emirinin yardımcısı Şehinşah’ın oğlu Süleyman Şah’ın oğlu Ahmed Şah-Allah saltanatını ebedileştirsin ve şanını kat kat eylesin-626 (1228-1229) senesinin aylarından birinde başlattı” denilmektedir. Doğru seçenek A'dır.

Ana eyvan tonoz kemeri altında bulunan “amel-i Ahlatlı Hürremşah” yazısı yapının mimarının adını vermektedir. Doğru seçenek E'dir.

Minber aynalığının ortasındaki yıldız biçimli madalyonun içinde “Tiflisli İbrahim oğlu Ahmed yaptı” cümlesi bulunmaktadır. bu da onu ustası olduğunu göstermektedir. Doğru seçenek D'dir.

Mihrap önü kubbesini taşıyan batı kemerin batı yüzündeki, kilit taşının biraz yukarısına “yaptı” anlamına gelen “amel-i” ünüyle Mugis oğlu Ahlatlı Hürremşah’ın adı yazılmıştır. Ahlatlı Hürremşah’ın ayrıca, şifahanenin ana eyvanının tonoz kemeri altına adının yazılmış oluşuna dayanılarak külliyenin tüm sanatkârlarını yöneten baş mimarı olduğu kabul edilmektedir.

Minberde “ketebe Mehmet” olarak adı geçen sanatkâr, minberin yazılarını yazmıştır.

Minberin doğu yan yüzündeki madalyonda “amel-i” ünüyle adı geçen Tiflisli İbrahim oğlu Ahmet, minberi yapan ahşap ustasıdır.

Caminin, mihrap duvarının batısına 16. yüzyılda geçirdiği onarımlar sırasında yazılmış kalemişi kitabeden bu dönemde yapılan onarımları gerçekleştiren Mehmet oğlu Ahmet adlı bir yapı ustasının ya da mimarın adı öğrenilmektedir. Dolayısıyla doğru seçenek E'dir.

Cephe duvarından daha yüksek ve taşkın olan kuzey portal, serbest üsluplu yüksek kabartma bezemelerinden dolayı Barok Kapı adıyla da adlandırılmıştır. Doğru seçenek A'dır.

Batı Portal, İç bükey ve kaval silme gruplarından oluşan profilli yüksek bir kaide üzerine oturan cepheden dışarıya taşan portal yüzeyindeki bezemeler nedeniyle tekstil kapı olarak da adlandırılmıştır. Doğru seçenek C'dir.