TÜRKİYE'NİN KÜLTÜREL MİRASI I - Deneme Sınavı - 10

Açık avlulu, iki eyvan şemasına göre inşa edilmiştir.

Doğru yanıt "E" şıkkı, "Kemah ve Erzincan"dır.

Doğru yanıt "A" şıkkı, "Kemah"tır.

Doğru yanıt "C" şıkkı, "Ahmet Şah-Turan Melek Külliyesi"dir.

Doğru yanıt "E" şıkkı,"Hattat Karahisari"dir.

Doğru yanıt "A" şıkkı, "Selçuklu"dur.

Doğru yanıt "D" şıkkı, "Ahlatlı Hürremşah"dır.

Doğru yanıt "A" şıkkı, "Kapalı avlulu, üç eyvanlı, iki katlı"dır.

Doğru yanıt "B" şıkkı, "19.yüzyıl"dır.

Mengücekler

Erken Dönem Türk Beyliklerinden Mengüceklilerin Divriği kolu hükümdarı Ahmed Şah ile eşi Melike Turan Melek’in, Sivas’a bağlı Divriği ilçesinde Ahlatlı mimar Hürremşah’a yaptırdıkları, cami, şifahane ve bir türbeden oluşan külliye yapısı, 1985 yılında Unesco Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır. Doğru cevap D'dir.

Büyük Selçuklu Devleti’nin emir ve komutanı Mengücek Gazi, Malazgirt Zaferi’nin (1071) ardından Erzincan, Kemah ve Şebinkarahisar şehirlerini fethederek, 1072-1074 yılları arasında Sultan Alp Arslan’ın kendisine ıkta olarak verdiği Kemah ve Erzincan dolaylarında beyliğini kurmuştur. Doğru cevap A'dır.

Cami kitabelerinden Mengücekliler zamanında külliyede çalışan dört sanatkâr ismi öğrenilmektedir. Mihrap önü kubbesini taşıyan batı kemerin batı yüzündeki, kilit taşının biraz yukarısına “yaptı” anlamına gelen “amel-i” ünüyle Mugis oğlu Ahlatlı Hürremşah’ın adı yazılmıştır. Ahlatlı Hürremşah’ın ayrıca, şifahanenin ana eyvanının tonoz kemeri altına adının yazılmış oluşuna dayanılarak külliyenin tüm sanatkârlarını yöneten baş mimarı olduğu kabul edilmektedir.Doğru cevap B'dir.

Divriği Ulu Camii, kuzey güney doğrultusunda boyu eninin iki katı olan dikdörtgen biçimli bir alana inşa edilen büyük külliye binasının içinde, kuzey kesimde yer almaktadır. Binanın güneyinde, şifahane yapısı bulunmaktadır. Cami ve şifahane yapılarını bir ortak duvar birbirinden ayırır.Doğu ve kuzey cephelerinde hiç pencere
bulunmayan caminin darüşşifa ile ortak olan güney duvarına mihrabın doğusuna biri daha sonra olmak üzere türbeyle bağlantılı yan yana iki pencere açılmıştır. Caminin kuzey, doğu ve batı cephelerinde birer portal bulunmaktadır.Doğru cevap D'dir.

Yapının tüm destek, kemer ve tonozlarıyla kubbesinde taş kullanılmıştır. Batı duvarı boyunca sıralanan Osmanlı Dönemi küresel tonozları tuğla örgülüdür. Caminin duvarları içten ve dıştan, çevredeki taş ocaklarından çıkartılan sarıdan kırmızıya kadar
değişen renk tonlarına sahip tüf çeşidinden düzgün kesme taşlarla kaplanmıştır.Doğru cevap A'dır.

Kuzey ve batı portallerinden farklı olarak Selçuklu portallerinin üslubunu taşıyan doğu portal açıldığı hünkâr mahfili nedeniyle Şah Kapısı adıyla da anılmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Ana eyvanın iki yanındaki mekânlar diğerlerinden daha büyük boyutludur. Bunlardan kuzeydoğu köşede yer alanı Ahmed Şah ve Turan Melek’in türbesidir. Mengücekli hanedanınının diğer üyelerinin de defnedildiği türbede on altı sanduka bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Şifahane  Portalı, Düz kaval ve iç bükey silme gruplarının oluşturduğu zengin profilli ve kademeli bir kaide üzerine oturan şifahane portali, Gotik üsluplu kademeli sivri kemerleri, tam ortasına bir sütunun yerleştirildiği üst penceresi, yüksek kabartma bezemeleri, kabartma insan başlarından oluşan figürlü bezemeleri, kalın kaval
silmeleri ve heykel bütünlüğüne sahip oluşuyla diğer portallerden ayrılır. Doğru cevap C'dir.

Şifahane Portalin, sadece silmelerle profillendirilen içteki kemerinin aksine dıştaki kemerinin dıştan içe doğru daralarak sivri kemerini çevreleyen bezemeli şeritleri bulunmaktadır. Portal nişinin kuzey yan yüzünde, kemerlerin oturduğu kaidede profilli silmeler arasına hipotenüsleri birbirine bakan iki dik üçgenin, hipotenüsleri arasına, alınları birbirine değen iki küçük kabartma insan başı işlenmiştir.

Mihrabın hemen batısında, ince çıtalardan oluşan çerçevelerinin, sarı renkli bir başka cins ahşaptan yapıldığı, yalancı kündekâri tekniğinde ceviz ağacından 1240-1241 tarihli minber yer almaktadır. Yalancı kündekâri tekniği, taşıyıcı ahşap kirişlerle desteklenen büyük ahşap yüzeylerin çatkısını oluşturan kirişlere daha küçük boyutlu bezemeli ahşap panoların çakılmasıyla oluşturulur. Minberin yan yüzlerinin ana kurgusunu on iki kollu yıldız geçmeleri oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.