TÜRKİYE EKONOMİSİ

Demokrat Parti, devletin ekonomideki payının küçültülmesini ilke olarak benimsemesine rağmen, bu dönemde T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi, PTT, Denizcilik Bankası ve Devlet Malzeme Ofisi, kamu iktisadi teşebbüsü (KİT) hâline dönüştürülmüştür.

1961 yılında çıkarılan kanun ile Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuş ve kalkınma planlarını hazırlamak ve yürütmekle görevlendirilmiştir.

Türkiye Cumhuriyeti’nde 1980 yılına kadar geçen sürede (57 yıl) sanayileşme, ithal ikamesi yönünde olmuştur. Türk sanayisi, öncelikle iç talebi karşılamak ve daha önce ithal edilen malları, ülke içinde üretip yurt içinde satmayı amaçlamıştır.

24 Ocak Kararları ile ithal ikameci sanayileşme stratejisi terk edilerek, ihracata ağırlık ve öncelik veren sanayileşme modeli benimsenmiştir. Böylece, ihracata dönük stratejiye göre sanayileşmemenin yarattığı sıkıntılar giderilmeye çalışılmıştır. Aslında 24 Ocak Kararları’nın özünde, sanayileşme stratejisindeki değişiklik yatar. Yatırım ve ara malları üretimine öncelik veren anlayış bırakılmış, sanayinin dışa açılmasına önem verilmiş ve ithalatta liberalizasyona (serbestleşme) gidilerek Türk sanayisi terbiye edilmeye çalışılmıştır. Özellikle 1984’ten sonra ithalatın libere edilmesi (serbestleştirilmesi), kaçakçılık ve karaborsayı büyük ölçüde engelleyerek haksız rekabeti ortadan kaldırmış, yabancı sermaye girişleri üzerinde olumlu etki yaratmış ve sanayinin dinamik karşılaştırmalı üstünlükler teorisi içinde yeniden yapılanmasını sağlamıştır.

1960 öncesi planları devletçi, kısmi, 1960-1980 planları karma ekonomi, bütüncül,
1980-2000 planları liberal, stratejik olarak nitelendirilebilir.

KİT’ler (kamu bankaları) yoluyla özel sektöre ucuz girdi verilmesi, 1960-1980 arası dönemde uygulanan sanayileşme politikasının özelliklerindendir. Diğer seçenekler 1980 sonrası uygulanan sanayileşme politikasının özelliklerindendir.

1980 sonrası, başlangıçta verimlilik ve ihracat artışına karşılık, özel sektörün rekabet gücünü zamanla kaybetmesi, küreselleşmeyle artan rekabet karşısında düşük katma değerli sektörlerin gelişmesi, küresel pazarda Çin’in rekabeti sonucunda emek-yoğun sektörlerde pazar kaybı gibi sanayileşme sorunları gelişmiştir. Diğer seçenekler 1960-80 arası sanayileşme politikası sonucu oluşmuş sonuçlardır.

Şeker sanayisine yatırım yapacak özel girişimcilere önemli ayrıcalıklar sağlanmış