TÜRKİYE EKONOMİSİ

Merkezi yönetim bütçe gelirinin yaklaşık yüzde yirmibeşi gelir ve kazanç üzerinden alınan vergilerden; yüzde ikisi mülkiyet üzerinden alınan vergilerden; yüzde kırkı dahilde alınan mal ve hizmet vergilerden; yüzde onaltısı uluslararası ticaret ve muamelerden alınan vergilerden elde edilmektedir. (ayrıntılı bilgi için tablo 3.8 i inceleyiniz)

Net Vergi Yükü= (Ödenen tüm vergiler - Kamu hizmetlerinden sağlanan yarar) / Gelir olarak hesaplanmaktadır. Bu nedenle Net Vergi Yükü= ((700-100)/2000)= 30/100=%30 dur. (yüzde otuz)

Türkiye’de kamu mali yönetimine ilişkin ilk düzenleme 1927 yılında çıkarılan 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu’dur.

Kamuda mali saydamlık, kamu sektörünün mali görünümü hakkında kamuya açık olmak ya da kamu kesimi ile sivil toplum arasındaki asimetrik bilginin azaltılması anlamına gelir

Kişisel gelir vergisi artan oranlı tarifeye tabi iken, harcamalar üzerinden alınan vergiler ise sabit oranlı tarifeye göre alınmaktadır.

Kamu finansmanında vergileme yerine iç borçlanmanın tercih edilmesi, belirli kesimlere kaynak transferi sağlamıştır. Diğer yandan kamuya borç verenler zenginleşirken, borç vermeyenler fakirleşmiştir. Borçlanmanın gelir dağılımını bozmaması için reel faiz oranının büyüme hızının üzerine çıkmaması gerekir. Türkiye’de özellikle yüksek enflasyonist dönemlerde kamunun daha rahat borçlanması için yüksek tutulan reel faiz oranları, özel sektörü yatırım yapmak yerine, kamuya borç vererek risksiz ve yüksek getiri sağlamaya yönlendirmiştir.

Kamu gelirlerinden faiz ödemeleri dışındaki kamu harcamalarının çıkarılması sonucu ulaşılan denge Faiz Dışı Denge'dir.

Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK); sermayesinin tamamı devlete ait olup, tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve bu nedenle imtiyazlı sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

2006 yılından itibaren başlayan yeni bütçe ve sınıflandırma sistemine göre kamu harcamalarına baktığımızda personel harcamalarının payı %25’ler civarında seyretmektedir. Faiz giderleri düşüş eğilimindedir (2017’de %8,4). Sosyal güvenlik harcamaları devlet primi payı %4 civarında bir dengeye oturmuştur. Kamu personelinin sağlık hizmetlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna devri ve genel sağlık sigortası uygulamasının da etkisiyle Merkezî Yönetim Bütçesindeki sağlık harcamaları azalırken, sosyal güvenlik harcamalarında artışlar olmuştur. Cari transferler ise bütçenin en büyük harcama kalemi olmuştur (2017’de yaklaşık %40).

Cari transferler ise bütçenin en büyük harcama kalemidir.