TÜRKİYE EKONOMİSİ

Kamu harcamaları ile kamu gelirleri arasındaki fark, 1999-2004 döneminde oldukça yüksektir. 2001’in ortasın­dan itibaren uygulanan ekonomik istikrar politi­kaları ile harcama ve gelir arasındaki fark belirgin olarak azalmıştır.

Kamu harcamalarının sınıflandırılması devlet hizmetlerinin yapısını, biçimini ve ekonomik kaynak­ların kullanımını belirlemek açısından önemlidir. Bu amaçla kamu harcamaları idari (kurumsal), işlevsel (fonksiyonel) ve ekonomik sınıflandırmalara tabi tutulur. Türkiye’de kamu harcamalarında 1950’lere ka­dar sadece idari sınıflandırma yapılmıştır.

Gelir vergileri dolaysız vergilerin en önemli bölümünü oluşturmaktadır. Bu açıdan bakıldığında, Türk vergi sisteminde dolaysız vergilerin payı düşerken, dolaylı vergilerin payı artmıştır. Bu, bizi gelir dağılımı tartışmalarına götürecektir. Dolaysız vergile­rin vergi gelirleri içindeki payının giderek azalması, gelir dağılımını olumsuz etkilemektedir

2018 yılı için kurumlar vergisi payı Yüzde 22’dir.

2006 yılından itibaren bütçeler 5018 sayılı Kamu Mali Yöneti­mi ve Kontrol Kanunu’na göre hazırlanmaktadır. Mali yapıdaki bu önemli değişiklik kamu maliye­sinin temel ilkeleri bakımından birçok yeniliği de beraberinde getirmiştir.

Sağlık hizmetlerinin finansmanı konusunda üç yöntem (kamusal, özel ve karma finansman) söz konusudur. Türkiye’de sağlık sisteminin finans­man yapısı karma özellik göstermektedir.

Türkiye’de kamu borçlanmasından sorumlu olan birim, Cum­hurbaşkanlığı hükûmet sisteminden önce Başbakanlığa bağlı Hazine Müsteşarlığı iken, 2018 yılında yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ile birlikte kamu borçlanmasında sorumlu birim artık Hazine ve Maliye Bakanlığıdır.

Özelleştirme çalışmaları 1983 seçimleri sonrasında Anavatan Partisi’nin (ANAP) iktidara gelmesi ile başlamıştır. 1984 yılında 2983 sayılı Kanun (Tasarrufların Teşviki ve Kamu  Yatı­rımlarının Hızlandırılması Hakkında Kanun) ile yapılan düzenleme ile gelir ortaklığı senedi ve his­se senedi çıkarılması ve işletme hakkı devredilmesi öngörülmüştür. Bunlar geniş anlamda özelleştir­menin ilk adımlarını oluşturmuştur.

Mahalli idare bütçelerinin %90’ı belediye bütçelerinden oluşmaktadır.

Genel kamu hizmetleri

Türkiye’de kamu borçlanmasından sorumlu olan birim, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminden önce Başbakanlığa bağlı Hazine Müsteşarlığı iken, 2018 yılında yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı hükûmet sistemi ile birlikte kamu borçlanmasında sorumlu birim artık Hazine ve Maliye Bakanlığıdır.

Kamunun en temel geliri vergi gelirleridir. Kamu verginin dışında teşebbürlerinden, mülkiyetlerinden, cezalardan ve faizlerden gelir elde eder. Katma değer ise bir mal veya hizmetin üretim aşamalarında kullanılan ara malların değerine yapılan ilavelerdir. Katma değer kamunun vergi dışında elde ettiği bir gelir değildir. Kamu, katma değer üzerinden de vergi almaktadır (KDV). Ancak şıklarda katma değer vergisinden bahsedilmemekte ve kamunın vergi dışı gelirleri arasında sayılamaz diye sormakta olduğundan doğru cevap E şıkkı, katma değerdir.

Özelleştirme ile devletin ekonomideki ticari
faaliyetlerinin en aza indirilmesi hedeflenmektedir.
Sonuçta, rekabete dayalı piyasa ekonomisinin oluşturulması, devlet bütçesi üzerindeki KİT finansman yükünün azaltılması, sermaye piyasasının
geliştirilmesi ve atıl tasarrufların ekonomiye kazandırılması amaçlanmaktadır. Özelleştirmenin temel
amacı, nihai olarak devletin ekonomide işletmecilik alanından tümüyle çekilmesini sağlamaktır. Bu durumda rekabete dayalı olmayan piyasa ekonomisinin oluşturulması özelleştirmenin amacı dışında bir durum olmktadır. Eğer seçenek rekabete dayalı piyasa ekonomisinin oluşturulması olsa idi özelleştirmenin amaçlarından birisi olarak doğrudur. Fakat soru özelleştirmenin amaçları dışında olanı sorduğu için cevep A dır.

Yarı Kamusal Mal / Hizmet: Tüketimleri sonucu topluma yoğun dışsal faydalar sağlarken, kişilere de ayrıca özel fayda sağlayan mal ve hizmetlerdir.

Merkezi Yönetim Bütçe Harcamaları, personel giderleri, sosyal güvenlik kurumları devlet primi, mal ve hizmet alımları, fazi giderleri, cari transferler, sermaye giderleri, sermaye transferleri, borç verme başlıklarını taşımaktadır. Savunma hizmetleri fonksiyonel sınıflandırmaya göre kamu harcamalarının merkezi yönetim bütçesi harcama başlıkları arasında yer almaktadır.