TÜRKİYE EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 19

1915 sayımına göre Osmanlı sanayisinde sermayedar ve işçi olarak aşağıdakilerden hangisi en çok orana sahiptir?

Aşağıdakilerden hangisi imalat sanayi kapsamına giren ürünler arasında yer alır?

Türkiye İktisat Kongresi hangi yılda gerçekleştirilmiştir?

Cumhuriyetin ilk yıllarında hayata geçirilen kamu girişimciliği faaliyetleri hangi sektörde yoğunlaşmıştır?

Türkiye’de 1947 Kalkınma Planı (Vaner Planı) ile başlatılan ve 1958 İstikrar Kararlarının yürürlüğe girmesine kadar devam eden ekonomideki liberal dönem için aşağıdakilerden hangisinin söylenmesi doğru olmaz?

Türkiye’deki tüm kalkınma planları için aşağıdakilerden hangisini söylemek doğrudur?

İthal ikameci sanayileşme stratejisi terk edilerek, ihracata ağırlık ve öncelik veren sanayileşme modelinin benimsendiği kararların alındığı tarih aşağıdakilerden hangisidir?

Kalkınma planlarında sanayide yapısal değişim aşağıdakilerden hangisine bağlanmıştır?

Türkiye'de sanayi sektöründeki sorunlar kapsamında aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Türkiye'de sanayi sektöründeki sorunlardan hangisi 1980-2019 dönemini 1960-1980 döneminden ayırmaktadır?

İttihat ve Terakki Hükûmeti sanayileşmeyi teşvik etmek amacıyla Teşvik-i Sanayi Kanunu Muvakkatını (Geçici Sanayi Yasasını) kaç yılında yürürlüğe koymuştur?

Teşvik-i Sanayi Kanunu kapsamına giren kuruluşların sayım sonuçları 1917 yılında yayımlanmıştır. Buna göre Osmanlı sanayi, tüketim malları üretmekte, ara ve yatırım malları üreten sanayi dallarına sahip bulunmamaktadır. Sanayinin hammaddesi tarıma dayanmaktadır. Sanayi kuruluşları aşırı derecede Batı Anadolu’da yoğunlaşmış; bunlardan %55 (yüzde ellibeş)’i İstanbul’da, %22 (yüzde yirmiiki)’si İzmir’de toplanmıştır. Sayımlarda yer alan 264 kuruluştan %19 (yüzde ondokuz)’u devlet veya anonim şirketler gibi tüzel kişilere aitken, %81 (yüzde seksenbir)’i ise gerçek kişilerindir. Söz konusu 264 sanayi kuruluşunun %20 (yüzde yirmi)’si kimlere aittir?

Osmanlı sanayisinde, yabancı sermayenin payı düşük, çevirici güç yetersiz ve teknoloji geriydi. 264 sanayi kuruluşunda toplam 20.977 beygir gücünde çevirici güç kullanılmıştı. Bu gücün %76’sı buhar makinelerinden, %13’ü petrol kullanan içten yanmalı motorlardan ve %6,5’i de elektrik motorlarından sağlanıyordu. Enerji daha çok kol gücüne dayanıyordu. Osmanlı Devleti’nde ilk elektrik enerjisi üretim birimi, 1902’de nerede kurulmuştur?

Osmanlı’dan devralınan az sayıda sanayi kuruluşunun, yüksek düzeydeki rekabetten korunması ve sanayi sektörünün gelişebilmesi için, Türkiye İktisat Kongresi’ne katılan sanayiciler sanayinin dış rekabetten korunmasını istemişlerdir. Bunun için birtakım tedbirler alınmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu tedbirlerden değildir?

Tarımda Aşar Vergisi Birinci İktisat Kongresi’nin önerileri doğrultusunda kaldırılınca, devlet önemli bir gelir kaybına uğramıştır. Çünkü devlet gelirlerinin ortalama %25’ini aşar vergisi sağlamaktaydı. Aşar (onda biri) vergisi, ürünün değeri üzerinden %12,5 oranında “ayni” veya “nakdi” olarak alınmakta ve iltizam usulüyle tahsil edilmekteydi. Aşar Vergisi kaç yılında kaldırılmıştır?

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk 10 yılında özel girişime dayanan liberal ekonomi politikası izlenmiş, özel sektör korunarak teşvik edilmiş ve sanayileşmede bu kesime öncelik verilmiştir. Kamu kesimi 10 yıllık süre içinde, piyasa ekonomisinin çalışması için gerekli olan kurumsal ve yasal düzenlemeleri yapmış, demiryolu gibi önemli altyapı projelerinin gerçekleştirilmesini sağlamıştır. Fakat sanayileşme diğer sektörlerin gerisinde kalmıştır. Bu durumda devlet, bizzat kendisi kalkınma hamlesini başlatmak istemiştir. Devletçilik politikası, sanayileşmeyi hızlandırmak için bir alternatif olarak doğmuş ve devlet öncülüğünde planlı sanayileşme hedef alınmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu geri kalmanın sebeplerinden biri değildir?

Aşağıdakilerden hangisi İkinci Beş Yıllık Sanayi Planı’nın amaçlarından biri değildir?

Meclis’te bir tasarının görüşülmesi sırasında baş gösteren parti içi muhalefet sonucunda, Adnan Menderes ve Fuat Köprülü CHP’den ihraç edilmişlerdir. Bu karara karşı çıkan Refik Koraltan ve Celal Bayar’ın da Parti’den (CHP’den) istifa etmesiyle oluşan muhalefet, çok partili hayata geçiş izninin verilmesiyle 7 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Parti’yi kurmuşlardır. Çok partili hayata geçişe zemin hazırlayan bu tasarı aşağıdakilerden hangisidir?

Türkiye, Güney Kore, Tayvan, Hong Kong ve Singapur gibi uzak doğu ülkelerinin ihracata dönük sanayileşme stratejilerini 1960’lı yıllarda benimseyip uygulamaya koymuş olsaydı, bugün sanayileşme konusunda karşılaştığı sıkıntıların büyük bir kısmından uzak kalacaktı. 1963 yılında başlayan planlı ekonomi döneminden günümüze (2019) kadar Türkiye’de 11 adet kalkınma planı hazırlanmıştır. Planların iktisadi felsefeleri ve yaklaşımları kapsamında planları “devletçi, kısmi” olan yıl aşağıdakilerden hangisidir?

Sanayi sektöründeki sorunlar kapsamında, Türkiye’nin Küresel Rekabet Endeksi’ndeki yerinin gerilemesi, sanayi sektörü açısından bir sorundur. Türkiye sanayileşme anlamında önemli adımlar atmış olmasına karşılık, dışa bağımlılığı devam etmektedir. İmalat sanayisinin sorunları ve eksikliklerine genel olarak baktığımızda sorunların devam ettiğini görüyoruz. Aşağıdakilerden hangisi bu sorunlardan biri değildir?