TÜRKİYE'DE FELSEFENİN GELİŞİMİ II

Ümit Hassan, İslam öncesi değer ve kurumların yapısını, Türkçe’nin etimolojisi üzerinden giderek temellendirme denemesinde bulunmuştur. Böylelikle, Türkçe düşünmenin nasıl bir yapıya sahip olduğundan hareketle Türk düşüncesinin gerçek anlamda temelini sergilemeye çalışmıştır. Bu temel görevi yaparken, İslam öncesi dönemin toplumlarının değer dizileri, siyasi, iktisadi, sosyal ve dini yapılarını, sıkı dokunan bir yaklaşımlar ortaya koymuştur. Böylelikle, sonraki dönemlerde de etkili olacak, değer ve kurumların yapıları hakkındaki denemelerin sayısını çoğaltmıştır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap (E) şıkkıdır.

Nermi Uygur, Türkçe sevdalısı biri olarak Türkçe’nin kullanım özelliklerini ele almıştır. Almanca’yla karşılaştırmalı yaptığı bu çalışmasında, diller arasındaki farkı da sergilemiştir. Konuşma ve sesleniş biçimleri üzerinden geliştirdiği düşünceleri, Türkçe’nin bu alanlara ilişkin özelliklerini sergilemektedir. Akrabalık terimlerinin zenginliğini öne çıkarmıştır.  Bu bilgiler ışığında doğru cevap (D) şıkkıdır.

Ömer Naci Soykan Türkçe hakkında düşünce üretmenin yollarını sergilemiştir. Türkçenin söz dizimsel yapısını irdelemiştir. Ona göre, önekin olmaması, tek hecelik köklerin olması, Türkçe’yi modüler bir dil yapmaktadır. Adlandırmada sayılabilir olan ve olmayan ayrımı yapılması da Türkçenin ayrıcalıkları arasındadır. Türkçe hakkında ilki düşünürün ortaya koydukları veriler, Türkçe’nin yapısına ilişkin önemli açıklamalar getirmektedir. Bu bilgiler ışığında doğru cevap (D) şıkkıdır.

Ö. Naci Soykan şu ön dayanaklardan hareket ederek Türkçenin yapısı hakkında düşüncelerini belirlemiştir: 1. Biricik bir felsefe yok, felsefeler vardır, 2. Her dile özgü bir felsefe yok, tersine her dilde çeşitli felsefe yer alırlar. 3. Her doğal dilin diğerinden farklı oluşu, kendine özgülük alanı açar. 4. Böyle bir dilde her felsefe kendine özgülükten pay alır. 5. Türkçe böyle bir dildir. 6. Türkçe’nin kendine özgülükten pay alabilen en az bir felsefe yolu vardır. 7. Eğer Türkçeye ilişkin bu çalışma başarılıysa, Türkçede bir felsefe yolu daha açılmıştır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “E” şıkkıdır.

Ö. Naci Soykan flu ön dayanaklardan hareket ederek Türkçenin yapısı hakkında düşüncelerini belirlemiştir: 1. Biricik bir felsefe yok, felsefeler vardır, 2. Her dile özgü bir felsefe yok, tersine her dilde çeşitli felsefe yer alırlar. 3. Her doğal dilin diğerinden farklı oluşu, kendine özgülük alanı açar. 4. Böyle bir dilde her felsefe kendine özgülükten pay alır. 5. Türkçe böyle bir dildir. 6. Türkçe’nin kendine özgülükten pay alabilen en az bir felsefe yolu vardır. 7. Eğer Türkçeye ilişkin bu çalışma başarılıysa, Türkçede bir felsefe yolu daha açılmıştır. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “C” şıkkıdır.

Türkiye’de yüz yıllı aşan tarihinde ortaya konulan felsefe çalışmalarının çok büyük bir bölümünün kaynak eser niteliğinde olamamalarının nedenleri arasında; (1) Üretilen eserlerin sayıca yetersiz olmaları, (2) Türkçede üretilmiş felsefe yayınlarının güvenilir olmadıklarına ilişkin inanç, (3) bir başka sorun olan dil, kurum olarak üniversitenin yanlış kabulleri ve (4) felsefenin temel sorunlarıyla uğraşmak yerine, tali sorunlar üzerine çalışmak, derleme, aktarma, tasvir temelli çalışmalar, kaynak eserlerin oluşması sayılabilir. Bu kapsamda doğru cevap “E” şıkkıdır.

Felsefe Sorusu, felsefe yapmanın ya da düşünce üretmenin ilk şartıdır. Felsefeci, ilgi duyduğu alanda, önceki paragrafta dile getirilen eksiklik, yetersizlik ve çelişkiler çerçevesinde kendi sorularını oluşturur. Felsefe sorusu, Nermi Uygur’un belirttiğine gibi, filozofun kendi kendine sorduğu sorudur. Bu bilgiler ışığında doğru cevap “B” şıkkıdır.

Atatürk devrimleri, bu görüşü daha tutarlı, daha kestirmeden, daha hızlı bir benimseme denemesidir. Atatürk’ün “hayatta en hakiki mürşit ilimdir” sözü, bundan 2500 yıl önce bizim topraklarımızda tarih sahnesine çıkmış olan bu tutumun bir dile gelmesidir. Doğru cevap tabii ki “C” şıkkıdır.

Bahattin Ögel’in Türk Mitolojisi ve İslam öncesini esas alan Türk Kültür Tarihi ile Türk Kültür Tarihine Giriş kitapları önemli bir yere sahiptirler. Osman Turan’ın Selçuklu Medeniyeti ve diğer çalışmaları; Ömer Lütfi Barkan ve Mustafa Akdağ’ın Osmanlı iktisat tarihi çalışmaları; Ahmet Yaşar Ocak’ın Beylikler dönemine ilişkin araştırmaları; Oktay Aslanapa’nın Türk sanatıyla ilgili çalışmaları.

II. Meşrutiyet sonrası gelişmelerden de hiç memnun değildir. Kendi tarihi hakkındaki bilgilerin yabancılardan öğrenilmesini, en utanç verici şeylerden biri olarak görmüştür.

Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu adlı çalışmasında, sorunu, siyasi, iktisadi, içtimai
özelliklerinin yanında kültürel özelliklerinin belirlenmesinin gerekliliğini vurgulamış,
toplumu oluşturan bu temel değerlerin kaynaklarını ortaya koymuştur.

Konfederatif devlet yapısı ile Han teriminin yorumlarını tartışmıştır.

Nermi Uygur, her fırsatta Türkçe’ye olan tutkusunu dile getirmekten hoşlanmaktadır. Bu tutku, hem felsefe yazılarında hem de edebi denemelerinde açıkça görülmektedir

Türkçe’de kelimelerin bölünemeyen tek heceli kök yapıları, atom olarak adlandırılmış ve cümle yapısında atomların bileşiminden oluşan moleküler yapılar yani sözcük birimlerin meydana geldiğini belirtmiştir. Bu tespitlerden hareketle Türkçe’yi modülsel bir dil olarak betimlemiştir.

Darülfünun’da Felsefe Bölümü’nün kurulmasından (1900) bu yana felsefe öğretiminin kesintisiz devam etmesi, bugün felsefe bölümü sayısının elliye ulaşması, bu bölümlerdeki felsefeci sayılarının yüzlerle ifade edilmesi, felsefenin her disiplininde çok çeşitli çalışmaların yapılıp yayınlanması, on civarında felsefe dergisinin bulunması, söz konusu haritadaki göze çarpan olumlu unsurlardır.

Gerçek anlamda özgürlük olmadığı için gerçek felsefe de hiçbir zaman olmamıştır. Özgürlük, Cumhuriyetle gelmiştir.

Felsefe sorusunun oluşumunda, eleştirel tutum belirleyici bir rol oynar. Eleştiri,
düşüncelerdeki, eksiklikleri, yetersizlikleri, yanlışları ortaya koymak ve tespit
edilen sorunları giderme sürecedir.

Gökberk ve Mengüşoğlu’nda çok açık bir şekilde görülen, sonraki felsefe kuşaklarının da büyük ölçüde benimsediği, toplumu Batılılaştırmak için bütün değerler ve kurumlarının değiştirilmesi düşüncesi nasıl yorumlanmalıdır?

Ziya Gökalp, Türk düşüncesi denildiğinde öne çıkan isimlerdendir. Doğru cevap E'dir.

Türk Ahlakçıları adlı eser Mehmet Ali Ayni’ye aittir. Doğru cevap A'dır.