TÜRKİYE'DE FELSEFENİN GELİŞİMİ II

İsmail Tunalı; estetik konusunda çalışma yapan isimlerdendir. Doğru cevap C'dir.

Sanat ontolojisi; sanat eserlerini varoluşları yönünden inceleyen felsefedir. Doğru cevap C'dir.

Estetik obje; bir estetik süjenin kendisiyle estetik bir ilgi içinde girdiği bir varlık anlamına gelir. Doğru cevap B'dir.

Felsefe tarihçiliği, felsefenin bir dalı olarak Aristoteles’le başlamaktadır. Doğru cevap A'dır.

Felsefenin Evrimi adlı eser Macit Gökberk’e aittir. Doğru cevap E'dir.

Takiyettin Mengüşoğlu’na gore tarih insan başarılarının ve olayların bilgisidir. Doğru cevap D'dir.

Felsefenin Çağrısı adlı eser Nermi Uygur’a aittir. Doğru cevap A'dır.

Macit Gökberk, Felsefe tarihini, felsefe nedir sorusundan hareketle ele almak düşüncesindedir. Doğru cevap C'dir.

İsmail Tunalı, Sanat eserinin nasıl bir yapıya sahip olduğunu, sanat ontolojisiyle açıklamış ve sanat eserinin katmanlarını ontolojik bir sorun olarak değerlendirmiştir. Doğru cevap D'dir.

İsmail Tunalı, estetik fenomenin ontik bütünlüğünü dört temel öğeyle açıklamıştır. Doğru cevap B'dir.

İ.Ü. Felsefe Bölümü 1900 yılında Darülfünun’la birlikte kurulmuştur. Doğru cevap C’dir.

Tunalı’ya göre çağdaş felsefe görüşleri arasında en temelli ve en önemlilerinden biri, hiç şüphesiz, ontolojidir. Nicolai Hartmann’ın kurduğu ve geliştirdiği felsefe anlayışı, varolanı ve varlığın bütününü kendine konu olarak alır.

Tunalı, estetik fenomeni ontik bütünlüğünde dört temel yapı elemanı üzerine kurmuştur. Bunlar sırasıyla estetik süje, estetik obje, estetik değer ya da güzel ve estetik yargıdır. Estetik fenomen ya da estetik varlık, bu dört öğenin bir ontik bütünlüğü olarak meydana gelir. Bu dört temel öğe dışında kalan D seçeneği ise çirki anlamına gelen bir kavramdır. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.

Estetik obje: Estetik obje, genel olarak bir estetik süjenin kendisiyle estetik bir ilgi içinde girdiği bir varlık anlamına gelir. Estetik süje, geniş anlamda doğa varlığı ile, bu varlığı oluşturan insan, canlı, inorganik doğa gibi doğa kesimleriyle estetik ilgi kurduğu gibi, sanat yapıtlarıyla, resim, heykel, yapı, şiir, roman gibi unsularla ilgi kurar. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

İsmail Tunalı, Estetik kitabında sanatın ana ilkelerini temellendirmiştir. Ona göre estetik, duyulur algının, duyusallığın sağladığı bilgi ile ilgili bir bilimdir. Bu bilimin temel amacı, sanat alanını ilkeleri çerçevesinde bütünlüklü bir yapı olarak açıklamaktır. Tunalı, estetik fenomeni ontik bütünlüğünde dört temel yapı elemanı üzerine kurmuştur. Bunlar sırasıyla estetik süje, estetik obje, estetik değer ya da güzel ve estetik yargıdır.

Marksist estetik, estetik obje nedir sorusuna Marx’ın obje belirlenimlerinden hareketle cevap verebilmektedir. Marx için, varolanın yani objenin önemi, onun doğal bir varlık olmasında değil, insan emeğinin ve insan etkinliğinin ona katılmasıyla, varolmanın insanlaştırılmış bir obje olmasıyla ortaya çıkar. Bu yargı neticesinde doğru seçenek E seçeneğidir.

Felsefe tarihçiliği, felsefenin bir dalı olarak Aristoteles’le başlamaktadır. Aristoteles ele aldığı her sorunda, ilkin o sorun hakkında bildirilen görüşleri sıralamış sonra da kendi görüşlerin temellendirmeye geçmiştir. Bu kapsamda doğru seçenek A’dır.

Hartmann’a göre felsefe tarihçiliği konusunda ikinci bir yaklaşım daha vardır. Problemleri esas alan, onları çözümleyen, araştıran, içlerine nüfuz eden, her şeyi kanıtlama çabasında olan bir anlayıştır. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

Felsefenin Evrimi adlı kitabının Önsöz’ünde felsefe anlayışına ilişkin ipuçları vermiştir. Felsefe tarihi neden gerekli? sorusunu cevaplamak için, felsefe nedir? sorusunu öne çıkarmış ve bu sorunun yanıtının kolay olmadığını belirt- miştir. Ona göre felsefe, felsefeye özgü olan, iyi, doğru, güzel nedir gibi bir takım soruları, özel bir tutumla ele alır. Felsefede görülen tutum da, hep temele kadar gitmek, sonuna kadar gitmek çabasıdır. Felsefenin bütün tarihi boyunca uzayıp giden bu çabalar, felsefe tarihinin konusunu oluşturur. Felsefenin ne olduğu da, ancak bu sürüp giden çalışmaların sorunlarla uğraşıp didinmelerin tümünü kavramakla, bunları toplu bir bakışta düzenlemekle anlaşılabilmektedir. Ona göre felsefe tarihi, felsefeyi oluşturan belli başlı filozo arın sürüp giden bir tartışması şeklinde de görülebilir. Sorunların ortaya konuluşu ile bunların çözüm denemeleri, bu filozo arın yapıtlarında gerçekleşmiştir. Felsefenin tarih boyunca evrimi, gerçekte, bu kaynakların kendisinden, öğrenilebilir. Bunlar bize felsefenin, büyük ustalarının eliyle nasıl işlen- diğini, nasıl yapıldığını, doğrudan doğruya gösterirler; dolayısıyla bize felsefede yaratıcılığın yollarını açarlar. İyi, doğru, güzel gibi araştırma alanları, özel tutum, temele kadar gitmek, felsefe tarihi, felsefenin özellikleri olarak öne çıkarılmıştır. Böylelikle felsefe tarihinde nelerin aranması gerektiğini açıklamaktadır.

Tunalı, estetik gerçekliğin son unsuru olan estetik yargı sorununu, esas olarak Kant’ın estetik yargılar hakkındaki düşünceleri bağlamında analiz etmiştir. Estetik yargı, duyum ve algılar aracılığıyla gelen verilerin bilme süreci içinde dönüştürülerek bilgi haline getirilmesidir. Estetik yargı, bir bilgi sorunu olarak değerlendirilmiştir.