TÜRKİYE'DE FELSEFENİN GELİŞİMİ II

Felsefe, ontoloji adı altında varolanın temel yapısını, belirleyici ilkelerini, varolanın türlerini, varolanın tarzlarını araştırır. Ontoloji, bilgi esaslı temel bilim olarak, varlığı bütünlüklü bir biçimde kucaklamayı amaçlar. Ona göre, felsefe disiplinleri, bilimlerin varlık sahalarına ayrıldığı gibi sahalara ayrılırlar.

VARLIK FELSEFESİ • TAKİYETTİN MENGÜŞOĞLU • HİLMİ ZİYA ÜLKEN • NERMİ UYGUR • TEOMAN DURALI

Ülken’e göre, varlık kavramı, bir özü (essence), bazı yüklemleri ve sıfatları ve tavırları gerektirir. Bu münasebet Aristoteles’in varlığı cevher, ona bağlı olan kavramları ilinekler (arazlar) gibi görmesine sebep olmuştur. Fakat Aristoteles’te henüz öz ve varlık kavramları ayrılmış değildir. Çünkü ousia hem cevher hem de öz anlamına geliyordu.

Uygur’a göre, ne metafizik felsefedir, ne de felsefe metafiziktir. Birbirlerinin yerlerini tutamayacakları kesindir. Dolayısıyla yanyana olmaları gerekmektedir.

Duralı'ye göre metafiziğin en önemli görevlerinden biri, ahlakla olan ilişkisidir. Ona göre, metafizik ile ahlak, Platon’da, ilahiyatla iç içedir.

Felsefenin temel sorunu olan bilgi, modern felsefe anlayışının temelini oluşturmaktadır.

Fakat, felsefe somut olanla münasebete gelmek, kendisini spekülasyonların dizginsizliğine kaptırmamak için, bilimin, tabii hayat bilgisinin yardımına muhtaçtır. Çünkü bütün insan bilgileri, bir ve aynı oluşun birer yanıdır

1- İnanma şartı: X, p’ye inanmıyorsa, tam tersi p olmayana inanıyorsa, hiç olmazsa p ile p olmayan şıkları arasında bir seçim yapamıyorsa, (şüphe hali), x’in p’yi bildiğini söyleyemeyiz. 2- w, X, p’yi bildiğini kabul etsin. Eğer daha sonra X'nin yanlışlığını kabul etmek zorunda kalırsa, o zaman p’yi bilmesinin bir sanıdan ibaret olduğunu, gerçekte p’yi bilmediğini kabul edecektir. 3- Belgeleme şartı: meteorolog Ahmet’in yanlış bir hesap sonucunda önermesini (yani yarın yağmur yağacak önermesini) kabul ettiğini ve bir tesadüf olarak ‘p’nin doğru olduğunu (yarın yağmur yağacağını) düşünelim. Böyle bir durumda bir yandan Ahmet p’ye inanıyor, öbür yandan da ‘p’ doğru oluyor. Yani gerek inanma şartı, gerekse doğruluk şartı yerine geliyor.

Denkel, bilgi sorununu, maddeci bir temelden ele alarak, konuyla ilgili geleneksel akımlar olan Descartes ve Locke çizgilerini eleştirerek, analitik felsefe bağlamında kendi kaygıları doğrultusunda temellendirmeye çalışmıştır.

Soykan, öznenin tüm edim ve etkilenimlerinde bulunabilen ayırdında olmayı, bu niteliğinden ötürü, herhangi bir bilgi tarzı olarak değil, tersine tüm bilgi türlerinden önce gelen, insan türünün bir koşulu olarak görmektedir.

Düşüncelerini yeni ontoloji açısından geliştirerek varlık sorununun temel özelliklerini öne çıkaran felsefeci Takiyettin Mengüşoğlu'dur.

Varlığı "saf ben" olarak tanımlayan düşünür Husserl'dir.

Takiyettin Mengüşoğlu, varlık türlerini iki çeşit olarak kabul etmiştir: 1- Reel varlık 2- İdeal varlık.

Varlık ve Oluş adlı çalışma H. Zİya Ülken'e aittir.

İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde yetişmiş, hocalık yapıp aynı yerden emekli olan Nermi Uygur, kendi alanına girmemekle birlikte, bir felsefe sorunu olarak
varlık hakkında düşüncelerini ortaya koymuştur.

Ona göre, "Tanrı’nın dışında tüm varlığın, cevher ile
araz tarzında vasıflandırılışını ve varolanların kuvve-fiil-gaye üçlemesi şeklinde
tezahür edişini, felsefenin yüreği olan metafiziğin varlık öğretisi ele alır. Deneylenemediğinden akılla incelenir. Deneylenebilinen, düşünülebilinen ve hayal edilebilen her şey demek olan varlık alemi, hakikatle örtüşür". Bu fikirler Teoman Duralı'ya aittir.

Bilgi Felsefesi  John Locke tarafından kurulmuştur.

Bütün seçeneklerde yer alan düşünürler Bilgi Felsefesi'ne dair görüş belirtmişlerdir.

Epistemik Mantık isimli çalışma Teo Grünberg'e aittir.

Bilginin Temelleri isimli kitap Arda Denkel'e aittir.