TÜRKİYE'DE FELSEFENİN GELİŞİMİ I - Deneme Sınavı - 3

Verilen eserlerin sahibi ve Türkçülük akımının en önemli temsilcilerinden biri Ziya Gökalp’tir.

Felsefe, çağın kültürüne bilinci duyurmak, kültürün gücünü artırmak, bunalım dönemlerinde bütün varlığımızı kucaklamak, sadece teorik aydınlanma değil pratik düzenin ışığına açılan yolları göstermek, hayata rehberlik etmek, karanlık bir anlama sahip hayatı aydınlatmak, din yeterli olmadığından hayatı anlamlandırmak, bugünün insanına ışığını kendi bulmasında yardımcı olmak için kültürel yapı içinde oluşan, ferdin belirlenmesi görevlerini yerine getirmektedir. Doğru cevap E'dir.

Gökberk’e göre, Türkiye Aydınlanma çağına giriyor bu anlamda da Batılılaşmaktadır. Batı'nın geçirdiği aşamayı geçirmek zorundadır. Rönesans’tan buyana, batı kültürüne kılavuz olan, yol gösteren dünya görüşü Aydınlanmadır. Doğru cevap D'dir.

Gökberk’e göre aydınlanma, düşünme ve değerlendirmenin geleneklere bağlı olmaktan kurtulup insanın kendi aklı ile, kendisinin yapmış olduğu denemeler ve gözlemler ile hayatını aydınlatmaya girişmesidir (Gökberk 1948, 11). Aklın yol göstericiliği, din ve geleneği aklın eleştirel süzgecinden geçirmek anlamına gelir (Gökberk 1997/12, 140). Doğru cevap C'dir.

Mengüşoğlu, Felsefeye Giriş adlı kitabında "felsefe nedir?" sorusunu sormadığını, bunun yerine felsefe sorunlarını tahlil ve tasvir ettiğini belirtmiştir. Doğru cevap E'dir.

Mengüşoğlu’na göre, bütünlüğü sağlaması nedeniyle ontoloji özel bir öneme sahiptir. Eski ontoloji deduktiv, spekülativ, rasyonalist, aksiyomcu bir bilgidir. Ancak yeni ontoloji varolanı var olan olarak tetkik eden ve var olandaki determination prensiplerini varolanın nevilerini, tarzlarını araştıran bir ilimdir. Doğru cevap D'dir.

Mengüşoğlu, felsefeyi, felsefi antropoloji üzerinden tanımlayıp, temellendirmiştir. Felsefenin uğraştığı sorunlarını, -izmlerle hesaplaşarak felsefi bir tutumla inceleyip tanıtmıştır. Doğru cevap B'dir.

Uygur’a göre, nedir , felsefe sorularının kuruluşunu belirler. Felsefe sorularını felsefe sorusu yapan ölçüyü verir. Felsefe sorularındaki nedir dışa ilişkin bir ek değil, felsefe sorusunu var eden bir temeldir (Uygur 1971, 17).

Nermi Uygur, analitik felsefe anlayışını benimseyip sürdürmüştür. Felsefenin tarihsel disiplinlerindeki sorun yumakları üzerine çalışmak yerine, felsefe yapmanın şartları, felsefi tutumun özellikleri üzerinde yoğunlaşmıştır.

İsmail Tunalı, çalışmalarının hemen hepsini estetik konusunda yapmış ve bu alanın kaynak eserlerini üretmiştir. Çalışmalarının tamamı estetik olduğundan, felsefe anlayışı da bu çerçevede şekillenmiştir. Doğru cevap D'dir.

Felsefe bilgisi ve felsefe sistemleri zaman içinde eskimezler. Oysa bilimde eskiyen bir teori atılır. Bir felsefe sistemi, varlığı açıklamada tutarlı ise daima geçerlidir; Platon ve Descartes sistemlerinin zamanımızda geçerli olması gibi. Doğru cevap E'dir.

Gökberk'e göre felsefe, çağın bilincini açığa çıkarmak ve hayata rehberlik etmekle görevlidir.

Gökberk'e göre eskiden din, inanç ve gelenekler bu karanlığa ışık getiriyordu ancak bugün bu karanlığa  din ve geleneklerin bulduğu yanıtlar insanları aydınlatmamaktadır. Bu yüzden aydınlama gereksinimi ile felsefe yapılmaktadr. Doğru yanıt B'dir.

Varlık ve Zaman, M. Heidegger'in eseridir.

Kant’ın ortaya koyduğu bu son soru felsefi antropolojinin yolunu açtığından Mengüşoğlu için önemlidir. Doğru yanıt A'dır.

"Hem bilimle hem ozanlıkla sınırdaş bir felsefe-deneme uğraşısı içindeyim. Tüm özyaşamım bu benim. Böyle örülmüş herşeyim." Bu ifadeler Uygur'un temel kaygısının felsefe, bilim ve demeler çevresinde geçekleştiği söylenebilir. Doğru yanıt A'dır.

Felsefedeki "nedir" felsefe sorularının kuruluşunu beliler ve kavramların anlamlarını sorar. Doğru yanıt A'dır.

Nermi Uygur, metafiziği felsefeden ayrı bir düşünce biçimi olarak kabul etmektedir ve ona göre metafizik ile felsefe arasındaki bağ önemli bir sorun teşkil eder. Doğru yanıt B'dir.

İsmail Tunalı'nın bütün çalışmaları estetik ile ilgilidir. Doğru yanıt C'dir.

Felsefenin Işığında Modern Resim (1962) adlı kitap Tunalı'nın resim örneğinden hareketle modern sanatın felsefi temellerinin sergileyen bir çalışmadır. Doğru yanıt C'dir.