TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ

28 Şubat Kararları yine uygulanmaya devam edilmiştir. Bazı devlet memurlarının irticai faaliyetlerinden dolayı devlet memurluğundan atılmalarını sağlayan bazı yasal düzenlemeler ya Mecliste kabul edilmiş ya da Kanun Hükmünde Kararname- ler (KHK) olarak hükûmet tarafından uygulamaya konmuştur. Bu anlamda RP’nin de- vamı olarak kurulan FP de Anayasa Mahkemesi tarafından 21 Haziran 2001 tarihinde kapatılmıştır.

Bu dönemde Ceza Muhakemeleri Usul Kanunu (CMUK)’nda kısmi düzenlemeler yapılmış, 12 Eylül’de kapatılan siyasi par-tilerin tekrar siyasal hayata katılmaları sağlanmış, Dünya Çalışma Örgütü (ILO)nün bazı uluslararası antlaşmaları kabul edilmiştir. Bu dönemde anayasal noktadaki tek düzenleme ise radyo ve televizyon işletmeciliği konusunda devlet tekelinin kaldırılması olmuştur. Bu noktada günümüzdeki genel kanı, demokratikleşme paketi adı altında bu dönemdeki ko-alisyon hükûmeti tarafından topluma verilen sözlerin çok azının yerine getirilebildiğidir. Özellikle insan hakları ve siyasal hakların arttırılmasına ilişkin olarak ele alınan konuların büyük bir çoğunluğu, koalisyon içinde uzlaşma sağlanamaması, Devlet Güvenlik Mahke-meleri (DGM) gibi kurumların kaldırılamaması ve Mecliste kabul edilen birçok yasanın da Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilerek yürürlüğe girememesi nedeniyle sonuca ulaşamamıştır. Doğru cevap B'dir.

Hükûmetin kurulmasının ardından, bazı RP milletvekillerinin söylevleri üzerinden yeni hükûmete karşı laik düzene ilişkin endişeler gündeme getirilmeye başlanmıştır. İktidar, rejim tehlikesi ve laikliğe aykırı davranışlar gösterilmesi gerekçesiyle RP üzerinden yoğun eleştirilere uğramıştır. Bu dönemde bazı dinî grup ve ce-maatlerin faaliyetleri hükûmetle ilişkilendirilmiş ve Başbakanlıkta bu dinî grup ve cemaat liderlerine verilen iftar yemeği üzerinden hükûmet oldukça yıpratılmıştır. Bu arada yine bazı dinî grup ve cemaatlere ilişkin birçok olumsuz haber sık sık yayın organlarında çık-maya başlamış, TSK’nin da bu durumlardan rahatsız olmaya başladığı dile getirilmiştir. Bütün bu yaşananlar yeni bir askerî müdahalenin ülkede gerçekleşme olasılığının olduğu yönünde kaygıları arttırmıştır. Hükûmet, yukarıda üzerinde durulan rejim tehlikesi endişeleri ile yürütme gücü noktasın-da zafiyete uğrarken, 3 Kasım 1996 günü Balıkesir’in Susurluk ilçesinde meydana gelen bir kaza haberi Türkiye’de yeni bir tartışmayı başlatmıştır. Bu süreçte, hükûmet üyelerinden oluşan ancak içinde ordu komutanlarının da yer aldığı ve belirli aralıklarla toplanan Millî Güvenlik Kurulunun 28 Şubat 1997 tarihindeki toplantısında Türkiye’de “köktenciliğin yayılmasını önlemek” amaçlı, 18 maddeden oluşan bir metin ordu komutanları tarafından kurulun siyasi üyelerine sunulmuştur. Doğru cevap C'dir.

Millî Güvenlik Kurulunun 28 Şubat 1997 tarihindeki toplantısında Türkiye’de “köktenciliğin yayılmasını önlemek” amaçlı, 18 maddeden oluşan bir metin ordu komutanları tarafından kurulun siyasi üyelerine sunulmuştur. Ordu komutanlarının ısrarlı talepleriyle metin siyasiler tarafından da kabul edilerek MGK kararına dönüşmüştür. Hükûmete tavsiye niteliğindeki bu metin, hükûmetin uygulaması gerektiği noktalar ön plana çıkartılarak ilan edilmiştir. Bu maddelerden bazıları şunlardır: Cemaat ve tarikatlarca işletilen okul, yurt, vakıfların kapatılması; imam-hatip liselerinin sayısının ülkedeki din adamı ihtiyacına göre azaltılması; kökten-dincilerin üniversitelerde dâhil tüm kamu kurumlarında kadrolaşmasına müsaade edilmemesi ve zorunlu ilköğretimin 5 yıldan 8 yıla çıkarılması gibi hususlar. Doğru cevap E'dir.

ANAP Genel Başkanı Yılmaz’ın, DSP ile 28 Şubat sonrasında istifa eden DYP milletve-killerinin kurduğu ve genel başkanlığına Hüsamettin Cindoruk’un getirildiği Demokratik Türkiye Partisi (DTP)’nin desteğiyle ANASOL-D olarak bilinen hükûmeti kurmuştur. 8 Temmuz 1997 günü 281 oyla Meclisten güvenoyu alarak kurulan bu hükûmete, CHP de erken seçim kararı alınması ve 8 yıllık ilköğretim kararının hemen yasalaşması koşuluyla dışarıdan destek vermiştir. Doğru cevap A'dır.

A, C, D ve E seçeneklerinde ifade edilen gelişmeler DSP-MHP-ANAP koalisyon hükümeti döneminde yaşanmıştır. B seçeneğinde belirtilen Abdullah Öcalan'ın yakalanması ve Türkiye'ye getirilmesi, DSP azınlık hükümeti döneminde gerçekleşmiştir. DSP-MHP-ANAP hükümeti döneminde Öcalan'a verilen idam kararının uygulanıp uygulanmayacağı tartışmaları olmuştur. Doğru cevap B'dir.

Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Demirel’in görev süresi 2000 yılı Mayıs ayında dolmuş ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gündeme gelmiştir. Bu konuda, iktidar partileri dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer üzerinde anlaşmışlardır. Daha sonra muhalefet partilerinin de destek verdiği Sezer, 5 Mayıs 2000 günü Mecliste yapılan oylamada 330 oy ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Onuncu Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Kenan Evren yedinci, Turgut Özal sekizinci, Abdullah Gül ise onbirinci Cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Doğru cevap C'dir.

İktidar, ilk şoku atlatır atlatmaz ekonominin yönetimiyle ilgili radikal kararlar alarak durumu düzeltmeye çalışmıştır. İlk olarak, Dünya Bankası başkan yardımcılarından Türk ekonomist Kemal Derviş, Başbakan Ecevit’in davetlisi olarak Türkiye’ye getirilmiş ve ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı yapılarak dışarıdan kabineye alınmıştır. Kemal Derviş, Dünya Bankasının “acil kurtarma planı” adı altında, Meclisten 10’un üzerinde yasayı iki-üç ay gibi kısa bir sürede çıkarttırmayı başarmıştır. Siyasi ve kamuoyu desteğini güçlü bir şekilde arkasına alan Kemal Derviş’e basın da bu süreçte tam destek vermiştir. Doğru cevap D'dir.

2001 ekonomik krizinin yaşandığı dönemde 28 Şubat Kararları yine uygulanmaya devam edilmiştir. Bazı devlet memurlarının irticai faaliyetlerinden dolayı devlet memurluğundan atılmalarını sağlayan bazı yasal düzenlemeler ya Mecliste kabul edilmiş ya da Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) olarak hükûmet tarafından uygulamaya konmuştur. Bu anlamda RP’nin devamı olarak kurulan FP de Anayasa Mahkemesi tarafından 21 Haziran 2001 tarihinde kapatılmıştır. RP’nin siyasi yasaklı lideri Erbakan’a yakın kişiler bu kez Temmuz ayında Saadet Partisi (SP) adında yeni bir parti kurmuşlardır. SP’nin kuruluşundan sonra Türkiye Cumhuriyeti’nin bu dönemden sonraki siyasi yaşamını büyük ölçüde etkileyecek bir gelişme olarak bir iç bölünme yaşanmıştır. Doğru cevap C'dir.

1997 yılı, rejimin kendisini yenilemesi ve “restore” edilmesi adına “köklü” siyasal, sosyal ve hukuki bir programın yürürlüğe konduğu dönem olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Turgut Özal, 1980 askerî müdahalesi sonrası ilk kez yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmuş ve 31 Ekim 1989 günü Türkiye Cumhuriyeti’nin Sekizinci Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Böylece Turgut Özal, Türk siyasal hayatında, gerçek manada asker geçmişi olmadan cumhurbaşkanı olabilen bir şahsiyet olarak ön plana çıkmıştır. Özal, Türkiye’nin kurucu unsuru olarak değerlendirilen CHP dışındaki bir çevreden kabul edilebilecek bir siyasal anlayışın temsilcisi olarak görülmektedir. Ayrıca, küreselleşme çağına girilirken ülkedeki siyasal liberalleşmeyi sağlama konusu tartışılırken ekonomik ve sosyal liberalizasyonun sağlanması süreçlerinde önemli bir aktör olarak kabul edilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Ülkede siyasal belirsizlik ile ekonomik kriz bir arada hükûmeti zorlayan etkenler olarak devamlılığını sürdürürken hükûmetin küçük ortağı olan SHP, 1995 yılında CHP ile birleşme kararı almıştır. Bu birleşme ile SHP Genel Başkanı Murat Karayalçın ile CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, CHP adı altında birleşen partinin genel başkanlığına ortak aday olarak Hikmet Çetin’in getirilmesine karar vermişlerdir.

18 Nisan 1999 Genel Seçimleri sonucunda; DSP, %22, MHP, %18 ve FP %15 oy almışlardı.

1

DYP-SHP koalisyon hükümeti tarafından 6 Mart 1995 tarihinde imzalanan Gümrük Birliği Antlaşması hem siyasal hem de ekonomik alanda önemli bir gelişmeydi.