TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ

1989’da göreve gelen 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 17 Nisan 1993 günü ani bir şekilde görev başında iken ölmüştür. Doğru cevap A seçeneğidir.

Başbakanlığını Tansu Çiller’in yaptığı koalisyon hükûmeti 5 Temmuz 1993 günü 247 oyla güvenoyu alarak Türkiye’nin 50. hükûmeti olarak görevine başlamıştır. Tansu Çiller de Türkiye’nin ilk kadın başbakanı olarak tarihe geçmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Türkiye’nin Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilerinde 6 Mart 1995 yılında, Gümrük Birliği Anlaşması’nın imzalanması hem siyasal hem de ekonomik alanda önemli sonuçları olan bir gelişmedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Mesut Yılmaz, DYP lideri Tansu Çiller ile bir koalisyon hükûmetinin kurulması konusunda anlaşmıştır. ANAYOL diye anılan bu koalisyon, iki parti liderinin birbirleri aleyhindeki yolsuzluk iddialarını araştırma girişimleri ve partilerinin içindeki bu koalisyona karşı olan milletvekillerinin hükûmeti desteklememelerinden ötürü, 6 Haziran 1996 günü sona ermiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

İran, Bangladeş, Mısır, Endonezya, Malezya, Pakistan, Nijerya ve Türkiye’yi içerecek şekilde kurulan ve özellikle ekonomik, askerî ve kültürel bir birliktelik amaçlayan D-8 girişimi buna örnek olarak verilebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Millî Güvenlik Kurulunun 28 Şubat 1997 tarihindeki toplantısında Türkiye’de “köktenciliğin yayılmasını önlemek” amaçlı, 18 maddeden oluşan bir metin ordu komutanları tarafından kurulun siyasi üyelerine sunulmuştur. Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

Türk siyasi tarihine “28 Şubat Kararları” olarak geçmiştir. Askerlerin koalisyon hükûmetine, yani yürütme erkine, müdahalesi olarak görülen durum da literatürde “Postmodern Askerî Darbe” olarak isimlendirilmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Cumhurbaşkanı Demirel, ülkedeki gerginliğin giderilmesi gerektiğini ifade ederek hükûmeti kurma görevini DYP Genel Başkanı Tansu Çiller yerine, ANAP Genel Başkanı Mesut Yılmaz’a vererek RP-DYP hükûmetine fiilen son vermiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

10-11 Aralık 1999 günlerinde, AB’nin Helsinki Zirvesi’nde Türkiye’nin AB’ye tam üyelik için adaylık başvurusu kabul edilmiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Cumhurbaşkanı Demirel’in görev süresi 2000 yılı Mayıs ayında dolmuş ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gündeme gelmiştir. Bu konuda, iktidar partileri dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer üzerinde anlaşmışlardır. Daha sonra muhalefet partilerinin de destek verdiği Sezer, 5 Mayıs 2000 günü Mecliste yapılan oylamada 330 oy ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Onuncu Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Doğru cevap B seçeneğidir.

26 Mart 1989 günü yapılan yerel seçimlerde, altı yıldır iktidarda bulunan ANAP ilk kez bir seçimden üçüncü parti olarak çıkmıştır. ANAP iktidarını tartışmaya açan bu durum neticesinde Turgut Özal, kabinesinde değişiklik yaparak yeni hükûmeti kurmuş ve güvenoyu alarak iktidarı sürmüştür. Ardından Özal, 1980 askerî müdahalesi sonrası ilk kez yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmuş ve 31 Ekim 1989 günü Türkiye Cumhuriyeti’nin Sekizinci Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Böylece Turgut Özal, Türk siyasal hayatında, gerçek manada asker geçmişi olmadan cumhurbaşkanı olabilen bir şahsiyet olarak ön plana çıkmıştır. Doğru cevap C'dir.

20 Ekim 1991 yılı genel seçimleri sonrasında Doğru Yol Partisi ile Sosyal Demokrat Halkçı Partisi arasında bir koalisyon hükümeti kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

1989’da göreve gelen 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 17 Nisan 1993 günü ani bir şekilde görev başında iken ölmüştür. Doğru cevap D'dir.

1989’da göreve gelen 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 17 Nisan 1993 günü ani bir şekilde görev başında iken ölmüştür. Bu ani ölüm, Türkiye’de ve dünyada kısa süreli bir şok yaşatsa da Meclis hemen cumhurbaşkanlığı seçimi için karar almıştır. Yapılan seçimde en güçlü aday olarak Başbakan ve DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel ortaya çıkmıştır. Yaşanan süreç sonunda Mecliste cumhurbaşkanlığı seçimi yapılmış ve adaylardan, Başbakan Süleyman Demirel 16 Mayıs 1993 günü, seçimin üçüncü turunda 244 oyla Türkiye’nin 9. Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Doğru cevap E'dir.

Başbakanlığını Tansu Çiller’in yaptığı koalisyon hükûmeti 5 Temmuz 1993 günü 247 oyla güvenoyu alarak Türkiye’nin 50. hükûmeti olarak görevine başlamıştır. Tansu Çiller de Türkiye’nin ilk kadın başbakanı olarak tarihe geçmiştir. Doğru cevap A'dır.

24 Aralık 1994 günü yapılan Milletvekilliği Erken Genel Seçimleri ile yine ülkede hiçbir parti tek başına iktidar için gerekli oyu alabilecek çoğunluğu elde edememiştir. Seçimlerden, 27 Mart 1994 yerel seçimlerinden güçlü olarak çıkan ve iki büyük ilin büyükşehir belediye başkanlığını kazanan RP %21 oy oranıyla 158 milletvekilliği kazanarak birinci parti olarak çıkmıştır. Doğru cevap C'dir.

Ana Vatan Partisi ve Doğru Yol Partisi ile ANAYOL olarak isimlendirilen koalisyon hükümeti kurulmuş, bu koalisyon iki partinin birbiri aleyhindeki suçlamaları neticesinde kısa süre sonra dağılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Türk siyasi tarihine “28 Şubat Kararları” olarak geçmiştir. Askerlerin koalisyon hükûmetine, yani yürütme erkine, müdahalesi olarak görülen durum da literatürde “Postmodern Askerî Darbe” olarak isimlendirilmiştir. Bu ifadeyle askerler tarafından yapılmaya çalışılan müdahalenin alışılmış olmayan farklı bir nitelikle olduğu vurgulanmak istenmiştir. Türkiye’deki diğer askerî darbelerde, TSK bizzat hükûmeti iktidardan uzaklaştırırken, bu sefer askerlerin iktidardaki siyasilere yapmaları gereken hususlar bildirilerek, bunların uygulanması talep edilmiştir. Aslında TSK, 28 Şubat’ta alınan kararlarla hükûmetin çekilmesini de istemiş ancak bunun geleneksel bir askerî muhtırayla değil, postmodern darbe söylemine uygun bir şekilde kamusal ve sivil toplum güçleri aracılığıyla gerçekleşmesini beklemiştir. Doğru cevap C'dir.

Bu seçimlerde beş siyasal parti yüzde onluk seçim barajını aşmayı başarmıştır. İktidarda olan ve Öcalan’ı teslim alarak bunu siyasi kazanca dönüştüren DSP %22 oy oranıyla 136 milletvekili çıkarmıştır. Milliyetçi duygulardan beslenen MHP %18 oy oranıyla 129 milletvekili çıkararak seçimlerden ikinci olarak çıkmıştır. Üçüncü olan ve kapatılan RP’nin yerine kurulan Recai Kutan liderliğindeki Fazilet Partisi (FP) ise %15 oy oranıyla 111 milletvekili çıkararak üçüncü olmuştur. Merkez sağın iki temsilcisi olan ANAP ve DYP ilk üç arasına girememiştir. Özal tarafından kurulan ANAP ise daha da zayıflayarak %13 oy oranıyla ancak 86 milletvekili çıkarabilmiştir. Demirel’in partisi olan DYP ise %12 oy oranıyla sadece 85 milletvekili ile meclise girmeyi başarmıştır. Seçimlerin büyük sürprizi olan CHP bu seçimlerde %8,75 oy alarak yüzde onluk seçim barajını geçememiş ve Meclis dışında kalmıştır. Seçimden hemen sonra Cumhurbaşkanı Demirel hükûmeti kurma görevini DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit’e vermiştir. Ecevit, MHP ve ANAP ile anlaşarak 28 Mayıs 1999 günü hükûmeti kurmuş ve 9 Haziran 1999 günü Meclisten güvenoyu alarak görevine başlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Cumhurbaşkanı Demirel’in görev süresi 2000 yılı Mayıs ayında dolmuş ve yeni cumhurbaşkanının seçilmesi gündeme gelmiştir. Bu konuda, iktidar partileri dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Ahmet Necdet Sezer üzerinde anlaşmışlardır. Daha sonra muhalefet partilerinin de destek verdiği Sezer, 5 Mayıs 2000 günü Mecliste yapılan oylamada 330 oy ile Türkiye Cumhuriyeti’nin Onuncu Cumhurbaşkanı olarak seçilmiştir. Doğru cevap D'dir.