TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ

Doğru cevap A şıkkıdır. Kitabınızın 117. Sayfasında “Millî Güvenlik Konseyi ve Askerî Rejim Dönemi” başlığı altında 1981 yılında kurulan “Kurucu Meclis” ve bu meclisin iki kanadını oluşturan “MGK ve Danışma Meclisi” konusunda bilgi verilmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Kitabınızın 117. sayfasında “Millî Güvenlik Konseyi ve Askerî Rejim Dönemi” başlığı altında, 1981 yılında kurulan “Kurucu Meclis” ve bu meclisin iki kanadını oluşturan “MGK ve Danışma Meclisi” konusunda bilgi verilmektedir. MGK’nın yetkisinin daha fazla olduğu ve Danışma Meclisi üyelerinin seçimi konusundaki doğrudan ve dolaylı gücü anlatılmaktadır.

Doğru cevap B şıkkıdır. Kitabınızın 117.sayfasında “Millî Güvenlik Konseyi ve Askerî Rejim Dönemi” başlığı altında 1981 yılında sermaye piyasasının koruma altına alınması için Sermaye Piyasası Kurulu’nun kurulduğu bilgisi verilmektedir.

Doğru cevap C şıkkıdır. Kitabınızın 118. sayfasında “Süreklilik ve Değişim Sarkacında 1982 Anayasası” başlığı altında 1982 Anayasası ile daha önceki vesayetçi kurumlara ek olarak YÖK’ün kuruluşundan bahsedilmektedir.

Doğru cevap C şıkkıdır. Kitabınızın 123. sayfasında “1987 Genel Seçimleri: ANAP’ın İkinci İktidar Dönemi” başlığı altında ANAP iktidarının ekonomi alanındaki önemli yeniliklerinden biri olan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nın kuruluş tarihi ile ilgili bilgi verilmektedir.

Doğru cevap D şıkkıdır. Kitabınızın 114. sayfasında “Turgut Özal’ın Hayatı ve Kişiliği” başlığı altında ve kitabınızın 123. Sayfasında “ÖZAL’IN CUMHURBAŞKANLIĞI DÖNEMİ” başlığı altında Özal’ın cumhurbaşkanı olarak geçirdiği dönem anlatılmaktadır.

Seçimlerde %36.3 oranında oy alan ANAP, 292 milletvekili kazandı. Merkez solda yer alan SHP %24.7 oy oranıyla 99 milletvekili çıkarırken merkez sağda yer alan DYP ise %19.1 oy oranıyla 59 milletvekilliği kazandı.

Özal’ı özellikle cumhurbaşkanı olduktan sonra tanımlayanlar onun için “sivil, dindar ve demokrat cumhurbaşkanı”, “tam bir Osmanlı”, “dinî değerlere sahip yenilikçi ve teknoloji sevdalısı”, “dindar, modern ve hoşgörülü”, “Kürt-Türk kardeşliğinin mimarı” ve “Batı teknolojisini Türk halkının kültürüyle birleştiren” bir kişi tanımlaması yaptılar.

Evet oylarının bu kadar yüksek çıkmasının bazı önemli konjonktürel nedenleri vardı. Bir kere, MGK tarafından hazırlanan bir metnin reddedilmesi için olumsuz kampanya yürüten ciddi bir siyasi aktör olmadı. O gün itibarıyla silahı elinde bulunduran ve siyasetteki mutlak güç olan bir aktöre karşı çıkmak pek mümkün değildi. Bununla bağlantılı ikinci neden ise bütün siyasi partilerin MGK tarafından kapatılmış olmasıydı. Dolayısıyla farklı fikirleri savunacak kurumlar bırakılmamıştı. Üçüncü olarak ülkedeki medya organları sıkı bir denetim altında tutulmaktaydı. Dördüncü olarak halkın büyük bir kısmı 12 Eylül öncesi kaotik ortamdan bezmiş durumdaydı. Kimse o karanlık günlerin bir daha geri gelmesini istemiyordu. Herkes güvenliğin ve istikrarın sağlanmasını her şeyin üstünde görmekteydi. Son olarak 1970’li yıllardaki şiddet ortamının faturası o günkü siyasi liderlere kesilmişti. Halkta eski siyasilere yönelik ciddi bir güvensizlik hakimdi.

İki anayasa arasında bazı önemli farklılıklar da bulunmaktadır. Birincisi, 1982 Anayasası 1961 Anayasası’na göre daha az katılımcı bir demokrasi modelini öngörmüştür. 1961 Anayasası’nın hazırlanmasında katılımcılık daha yüksekti. Ayrıca hak ve özgürlükler konusunda önceliği kurumlara ve devlete değil, bireye vermekteydi. Özgürlüklerin tanınması konusunda daha yasakçı bir metin olan 1982 Anayasası’nda ise kamu yararının kişilerin yararından önce geldiği anlayışı ve siyasi istikrarsızlık kaygısı sebebiyle temel haklarda ve özgürlüklerde sınırlamalara gidilmiş ve özgürlük alanı daraltılmıştır. İkincisi, 1982 Anayasası ülkedeki kurumsal vesayeti daha da ağırlaştırmıştır. 1961 Anayasası ile kurulan Anayasa Mahkemesi ve DPT gibi kurumların varlığını devam ettirmenin yanında 1982 Anayasası, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) gibi yeni vesayetçi kurumları da bunlara ilave etmiştir.

Askerî yönetimin onayıyla merkez solu temsil etmesi için askerî yönetimin başbakanlık müsteşarlığına getirdiği Necdet Calp liderliğinde 20 Mayıs’ta Halkçı Parti (HP) kurulmuştur.

CHP, AP, MSP ve MHP’nin bir nevi devamı olan partiler (SHP, DYP, RP ve MÇP) kuruldu. Demirel DYP’nin, Ecevit DSP’nin, Erbakan RP’nin ve Türkeş MÇP’nin genel başkanları oldular.

29 Kasım 1987 tarihinde yapılan erken genel seçimlerde ANAP, güçlü toplumsal tabanları ve liderlikleri olan SHP ile DYP gibi yeni muhalefet partileriyle ve yeniden siyasete dönen meşhur Dörtlerle yarıştı. Seçimlerde %36.3 oranında en yüksek oy alan ANAP, 292 milletvekili kazandı.

Barış Suyu Projesi: Başbakan Turgut Özal’ın Orta Doğu’daki barış görüşmelerine katkı sağlamak için, Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin suyunu iki farklı boru hattıyla su sıkıntısı çeken bölge ülkelerine ulaştırılmasını amaçlayan uluslararası bir projedir.

Ocak 1988’de Yunanistan ile kısa süreli bir “Davos Ruhu” süreci yaşanmıştır. Özal’ın, Yunan mevkidaşı Andreas Papandreu’ya anlaşmazlıkları bir tarafta tutarak iş birliği alanları üzerinde çalışma teklifi yapması Yunanistan ile ilişkileri olumlu olarak etkilemiş oldu.

Cumhurbaşkanı Özal, daha da ileri giderek Irak’taki durumdan Türkiye lehine bir sonuç da elde etmeye çalışmıştır. Misak-ı Millî sınırları içerisinde bulunan Irak’ın kuzeyini Musul ve Kerkük şehirleriyle birlikte almaya niyetlenmiştir. Bu durum karşısında bütün statükocu kesimler ciddi bir karşı tavır almışlardır. Öyle ki zamanın Genelkurmay Başkanı Necip Torumtay, Özal’ın ve ANAP hükûmetinin bu politikalarına tepki göstererek istifa etmiştir.

1991 yılında yapılan seçimlerde DYP oyların %27.03’ünü alarak 178 milletvekilliği kazandı.

1989-1993 yılları arasındaki ikinci alt dönemde ise cumhurbaşkanı olarak daha çok toplumsal ve siyasal değişim peşinde koşmuştur.

1977 yılında siyasete giren Özal, İzmir’de Millî Selamet Partisi (MSP)den milletvekili adayı oldu ancak seçilemedi. Doğru yanıt D seçeneğidir.

20 Mayıs 1983 tarihinde Anavatan Partisi (ANAP)ni kurarak yeniden aktif siyasete döndü. Doğru yanıt D seçeneğidir.