TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ

Maddi bir kültürel öge olarak ev ve ev içi yaşam da tıpkı kıyafetler gibi kültürel birikimi
yansıtmakta ve kültürel dönüşümü izlemekte önemli yer tutmaktadır. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

1914’de Osmanlı coğrafyasında “Sultani” adı verilen liselerin sayısı 40’ı bulmuştu. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Tanzimat’ın muktedir paşaları olan Mustafa Reşit Paşa, Ali Paşa ve Fuat Paşa gibi bürokratlar artık kendilerini “Padişah’ın kulundan” ziyade “devletin adamı” olarak görmekteydi. Siyasal alanın tek aktörü Padişah olmaktan çıkmış ve üst düzey bürokrasi etkili olmaya başlamıştır. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Efkar-ı Umumiye: Osmanlı’da kamuoyu anlamında kullanılan bir kavramdır. Siyasal hayatın modernleşmesi toplumun siyasi konularda söz sahibi olmasını güçlendirmektedir. “Genelin Fikirleri” anlamını taşıyan Efkar-ı Umumiye kavramı da bu süreçte ortaya çıkmıştır. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Avrupa’ya kaçan Yeni Osmanlılar, kendileri gibi muhalif olan Mustafa Fazıl Paşa
tarafından korunmuş ve finanse edilmiştir. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

II. Abdülhamit Dönemi’nin en belirgin modernleşmeci niteliği ise eğitim alanında ortaya çıkmıştır. Özellikle ilk ve ortaokulların İstanbul dışında da yaygınlaştırılması kayda değer gelişmeler yaratmıştır. Sorunun doğru cevabı C seçeneğidir.

II. Abdülhamit ise Osmanlı için çok zorunlu olmadıkça savaştan uzak durarak geri kalanı kurtarma derdindeydi. Bir taraftan demir yolu ve kamu binaları ağırlıklı bayındırlık faaliyetlerine, diğer taraftan da eğitimin modernleşmesine ağırlık veren Padişah, Osmanlı’nın mali yapısını da güçlendirmeye çalışmıştır. Sorunun doğru cevabı E seçeneğidir.

Muhalefetin ilk kıvılcımını 1889’da bir araya gelerek Namık Kemal, Ziya Paşa ve İranlı yazar Ali Şefkati’nin eserlerini okumaya başlayan genç Askeri Tıbbiye öğrencileri ateşlemiştir. Başlarda İshak Sukuti, İbrahim Temo ve Abdullah Cevdet gibi sonradan tanınmış isimlere Doktor Nazım, Hüseyinzade Ali Bey ve Şerafettin Mağmumi gibi isimler de katılmıştır. O dönemde Pres Sabahattin henüz muhaliflerin arasında yoktur.

Aralık 1908’de toplanan Meclis-i Mebusanda İttihat ve Terakki Partisi mensupları
ağırlıkta olsa da Prens Sabahattin’in Ahrar Fırkası da bulunmaktadır. Sorunun doğru cevabı B seçeneğidir.

Birinci Dünya Savaşının en önemli ganimeti artık parçalanma zamanı gelen Osmanlı Devleti'ydi. 1907’de Reval’deki İngiliz Kralı ile Rus Çarı’nın buluşmasından beri Osmanlı’nın paylaşılmasına dair gizli anlaşmalar 1916’daki Sykes-Picot Antlaşması ile neticelenmiştir. Sorunun doğru cevabı A seçeneğidir.

Kanun-u Esasi, Türk siyasi hayatındaki ilk anayasadır. Padişah’ın egemenliğini kısıtlamış, hukukun üstünlüğünü kabul etmiş ve parlamentoyu kurumsal olarak inşa etmiştir.

Gazi Ahmet Muhtar Paşa İttihat ve Terakki Partisi üyeleri arasında gösterilemez.

Sykes-Picot Antlaşması; Fransız ve İngiliz diplomatlar tarafından imzalanan ve Rusya’nın da kabul ettiği Osmanlı Ortadoğu’sunun gizli paylaşım anlaşmasıdır. Rus sosyalist devrimi sonrasında Lenin tarafından kamuoyuna açıklanmıştır.

İngiliz General Townshend komutasındaki İngiliz askerlerinin teslim olduğu Kut’ul Ammare Irak cephesinde gerçekleşmiştir.

Mondros Ateşkes Antlaşması 30 Ekim 1918 tarihinde İtilaf devletleriyle Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda imzalanmıştır.

Mondros Ateşkes Antlaşması’na ilk tepkiler Kars Milli İslam Şûrası’ndan gelmiştir. Anlaşma uyarınca Kars, Ardahan ve Batum’dan çekilmek zorunda kalan Osmanlı Devleti’nin hâkimiyeti sona erince Şura, yerel bir hükûmet olarak kurulmuş ancak Nisan 1919’da bölgeyi işgal eden İngilizler tarafından dağıtılmıştır. Bir anayasaya ve orduya sahip olan hükûmetin üyeleri tutuklanarak Malta’ya sürülmüştür. Bölge 1920 sonbaharında Kazım Karabekir tarafından yeniden ele geçirilinceye kadar işgal altında kalmıştır.

Sivas Kongresi sonucunda; manda yönetimi kesin bir dille reddedilmiştir, Meclis-i Mebusan’ın derhal toplanması istenmiştir, Direniş örgütleri Anadolu ve Rumeli Müdafaa-ı Hukuk Cemiyeti adında tek çatı altında birleştirilmiştir ve Heyet-i Temsiliyye genişletilerek direnişin meşruiyeti güçlendirilmiştir. Misak-ı Milli ise son Osmanlı Mebusan Meclisi’nde kabul edilmiştir

Henüz I. Dünya Savaşı bitmeden Ocak 1918’de Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Willson genel olarak yenilen milletlerin kendi kaderini belirleme hakkından bahseden ilkeler ilan etmiştir.

Son Osmanlı Meclis-i Mebusan’ın aldığı Misak-ı Milli kararı İtilaf devletlerinde rahatsızlık yaratmıştı. 16 Mart 1920’de İstanbul’un işgal edilmesiyle birlikte Ankara’da TBMM’nin açılış sürecine girilmiştir.

Lozan konferansına ara verildiği sırada 17 Şubat’ta İzmir İktisat Kongresi’ni düzenlenmişti. İtilaf devletlerine yabancı yatırımlar ve özel girişim ağırlıklı ekonomik düzen konusunda sıcak mesajlar verilmiştir. 22 Nisan’da Konferans yeniden toplandığında İngiltere ekonomik konularda yumuşamış görünmektedir.