TÜRKİYE CUMHURİYETİ SİYASİ TARİHİ - Deneme Sınavı - 2

İslamcı gelenekten gelen Necmettin Erbakan’ın Başbakan olmasıyla birlikte, harekete geçen eski düzen taraftarları, 28 Şubat Süreci olarak bilinen ve Postmodern Darbe olarak nitelenen yeni bir askerî darbenin gerçekleştirilmesinin altyapısını hazırladılar. Darbenin en önemli gerekçesi Necmettin Erbakan’ın başbakan olarak kalmamasıdır.

Ak partinin kurulduğu yıllarda Türkiye’de oldukça karanlık bir atmosfer hakimdir. Her alanda ülkede sorunlar artmıştır. Demokrasi ise kusurlu işlemektedir.

Anayasa Mahkemesinin 6 Ocak 1998’de Refah Partisini kapatmasının ardından, söz konusu partinin milletvekilleri, RP’nin kapatılma ihtimali göz önünde bulundurularak 17 Aralık 1997’de kurulan Fazilet Partisi (FP)nde birleştiler. Millî Görüş geleneği partileri içerisinde ilk kez bir kongrede iki farklı aday yarıştı. Abdullah Gül liderliğindeki Yenilik­çiler, Recai Kutan önderliğindeki Gelenekçilere karşı 14 Mayıs 2000’de yapılan kongrede az bir farkla genel başkanlık yarışını kaybettiler. Parti içindeki bu ayrışma 22 Haziran 2001’de Fazilet Partisinin kapatılmasıyla daha da netleşti. Fazilet Partisinin yerine kurulan Saadet Partisine (SP) katılmayan yenilikçiler, hapisten yeni çıkan Recep Tayyip Erdoğan’ın da kendilerine katılmasıyla daha da güçlendiler. Erdoğan liderliğinde ve Abdullah Gül, Bülent Arınç ve Abdullatif Şener gibi isimlerin öncülüğünde 14 Ağustos 2001 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisini (AK Parti) kurdular.

2001 yılındaki büyük ekonomik kriz koalisyon hükümetlerine olan güveni sarsmış ve Ak partinin iktidar olmasını kolaylaştırmıştır.

Seçim stratejisi olarak kimlik ve ideolojiyi öne çıkarmadan, hizmet siyasetini öne çıkarmıştır. Çünkü toplumun acil beklentisi, kimlik yerine hizmet ve iş sağlayacak bir partinin iktidara gelmesiydi. Bu anlamda, AK Partinin kimlik meselesini, kurulduğu dönemde altını çok çizmemesinin pratik ve konjonktürel sebepleri de mevcuttu. 2002 koşullarında seçmen, kimliklerini ulu­sal düzeyde temsili noktasında başarısızlıklar yaşamış partilere karşı olumsuz bir hafızaya sahipti. Seçmen, sorunlara odaklanan, ekonomik alanda gelecek vadeden ve özgürlükler alanında rahatlamayı sağlayabilecek bir değişimi öncelikleri arasına koymuştu. Dolayı­sıyla AK Parti, bu süreci iyi okuduğu için girdiği ilk seçimde, beklenenin çok üstünde bir başarı elde etmişti.

Anayasa değişimi halk oylaması 2007’den sonraki döneme ait bir özelliktir.

Türkiye’de koalisyonlar döneminin ardından yapılan erken seçimler 3 Kasım 2002 tarihin­de yapıldı. Kurulmasının üzerinden henüz 14 ay geçmiş olan ve kurucu lideri siyaseten yasaklı olduğu için milletvekili seçilemeyen Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), oy­ların %34,28’ini alarak ve Mecliste 363 sandalye kazanarak ezici bir galibiyet aldı. Ülkeyi koalisyonla erken seçime götüren DSP-ANAP-MHP üçlüsünden hiçbiri Meclise giremez­ken CHP oyların %19,39’unu alarak yeniden Meclise girmeyi başardı. Bu seçimde barajı aşmaya çok yaklaşan partilerden DYP %9,54 oy alırken MHP oyların sadece %8,36’sını alabildi.

AK Parti, Türkiye’nin acil demokratikleşme ve dönüşüm ihtiyacını ve beklentisini Avrupa Birliği (AB) süreci ile ilişkilendirerek içerde atacağı adımlara karşı oluşacak direnci aşmak için AB üyelik sürecini işlevsel olarak kullandı.

AK Parti, iktidara gelir gelmez tek parti hükümeti olmanın verdiği rahatlık ve öz gü­venle de derinleştirici reform paketlerini Meclisten arka arkaya geçirdi. AK Parti iktida­rının ilk icraatlarından biri, 1987 tarihinden kaldırıldığı tarihe kadar tam 46 kez uzatılan Olağanüstü Hâlin kaldırılması olmuştur. Üstelik böyle kritik bir hareket, 18 Kasım’daki hükümetin kurulmasından sadece 12 gün sonra, 30 Kasım 2002 tarihinde, gerçekleştiril­miştir.

11 Eylül 2001 saldırılarından sonra dünyada ABD tarafından estirilen savaş rüzgârlarının bir durağı da Irak oldu. Amerika var olduğunu iddia ettiği nükleer silahları ülkeden te­mizlemek ve Saddam’ın Baas rejimini yıkmak amacıyla Irak’ı işgal etmeye hazırlanırken Türkiye’den topraklarını geçiş için kullanma noktasında destek istedi. Tam adı “Türk Si­lahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesi ve yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye’de bulunması için hükümete yetki verilmesine ilişkin başbakanlık tezkeresi” olan ve 25 Şubat 2003 yılında TBMM genel kuruluna sunulan tezkere o dönemde Irak’a müdahaleye ha­zırlanan ABD’ye bazı üslerin kullanıma açılması gibi askerî destek sunma amacındaydı. AK Parti çoğunluğunun tezkerenin Meclis genel kurulundan geçmesi yönünde bir eğilimi olmasına ve oylamadan beklenen sonucun da bu şekilde olmasına rağmen muhalefetin de ret oyu kullanmasıyla istenmeyen bir sonuç çıktı. Herkesi şaşırtan bir sonuçla tezkere, 533 milletvekilinin katıldığı oylamada 250 ret, 264 kabul, 19 çekimser oyla 268 rakamı olan salt çoğunluğa ulaşılamadığı için reddedildi.

Başörtüsü yasağının çözüme kavuşturulması

Abdullah Gül

AK Parti’ye kapatma davası açılması

Siirt

Cumhurbaşkanı’nın üst üste iki kez seçilebilmesine imkân sağlanması

5

Beşir Atalay

Ekmeleddin İhsanoğlu

27 Nisan E-Muhtırası

2013