TÜRKİYE CUMHURİYETİ İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 6

Türkiye’de bankalara 1988’de faiz oranlarını belirleme izni verilmiştir.

Yeni bankaların kurulmasının ve yabancı bankaların şube açmalarının önü açılmış, bu konudaki yasaklar kaldırılmıştır. Doğru cevap D’dir.

24 Ocak kararları çerçevesinde TL dolar karşısında develüe edilmiş, 1981 yılından sonrahi günlük kur uygulaması hayata geçirilmiştir. Doğru cevap A’dır.

24 Ocak Kararlarının temel amacı, ithal ikameci saniyeleşme politikasının terk edilerek ihracata dönük sanayileşme politikasının benimsenmesini sağlamayı amaçlamıştır. Doğru cevap B’dir.

19. Yüzyılın sonları ile 20. Yüzyılın başlarında ülkeler arası sermaye akımları oldukça fazladır. İki Dünya Savaşı arası dönemde sermaye hareketleri oldukça spekülatif nedenlerle devam etmiştir. Bu dönemde ayrıca döviz piyasalarında da yüksek oynaklık söz konusu idi. Döviz piyasalarındaki bu oynaklık, Bretton Woods sisteminin kurulmasına ilk kıvılcımı yakan nedendir. Doğru cevap C'dir.

1980-1889 dönemi Türkiye’deki liberalleşme hareketlerinin emekleme dönemidir. Doğru cevap D’dir.

1971 yılında Bretton Woods sistemi çökmüştür. Doğru cevap C’dir.

Türkiye’de İslami bankacılık özel finans kuruluşları adı altında 1984 yılında faaliyete geçmiştir. Doğru cevap E’dir.

24 Ocak Kararları çerçevesinde TL dolar karşısında develüe edilmiş, 1981 yılından sonra günlük kur uygulaması hayata geçirilmiştir. Doğru cevap B’dir.

24 Ocak 1980 kararlarını ertesi günü ulusal yaygınlığı olan Milliyet Gazetesi’nin manşetinde Türk Lirası’nda yaşanan devalüasyon vurgusu izlenmektedir. 
Manşet şu şekildedir;

Türk parasının değeri düşürüldü, dışalımla ilgili Damga Resmi indirildi; 1 DOLAR =70 TL

Doğru cevap D’dir.

Döviz miktarı arttığı için TL yabancı paralar karşısında değer kazanmış, ihracat azalmış ve ithalat artmıştır. Dış ticaret açığı ve cari işlemler açığı tırmanmıştır. Doğru cevap C’dir.

5 Nisan Ekonomik İstikrar Kararları 1994 yılında alınmıştır. Doğru cevap E’dir.

4 Şubat Kararları 1988 yılında alınmıştır. Doğru cevap C’dir.

24 Nisan Kararları 1980 yılında alınmıştır. Doğru cevap A’dır.

Chomsky’ye göre, finansal liberalizasyonun içerisine gömülüdür krizler ve bu yapıdaki krizler hem sık sık meydana gelir hem de derin olurlar. Doğru cevap B’dir.

Büyük bankalara faiz oranlarını belirleme izni verilirken, diğerlerine de belirlenen bu oranın biraz üzerinde prim ödeme hakkı verildi. Bu durumun istenilen sonucu vermemesi ile Merkez Bankası 1983 sonundan itibaren tekrar faiz oranları konusunda yetkili oldu. Bu yetki 1987’e kadar sürdü. Doğru cevap C’dir.

1970’lere kadar, dünya geneli ele alındığında
baskılayıcı finansal sistemlerin yaygın olduğunu
söylemek mümkündür. Gelişmekte olan ülkelerde
devlet bankaları kredi verirken piyasa faiz oranlarından oldukça aşağı oranlarla işlem yapmaktaydı. Tahvil ve hisse sendi piyasaları neredeyse hiç
oluşmamış durumdaydı. Finansal sektörde girişimde bulunmak isteyen özel sektör temsilcileri
için piyasaya girişler engellemelerden dolayı yok
denecek kadar azdı. Ülkeler arası sermaye hareketleri oldukça az miktarda gerçekleşiyor ve bu
gerçekleşmeler de devletler tarafından çok ciddi
kontrol altında tutuluyordu. Amerika Birleşik
Devletleri’nde bile faiz oranı tavanı uygulanmaya
devam ediliyor; bankaların sınırlar ötesinde genişlemesine izin verilmiyor ve sermaye hareketleri
sınırlandırılıyordu.

Bretton Woods toplantısının başladığı 1 Temmuz 1944 tarihinde dünya, ekonomik ve mali
açıdan karmaşa içinde yer alıyordu. Burada
kabul edilen sistemle, ülkeler Amerikan Doları dışında herhangi bir para birimini sadece
istisnai durumlarda ve sınırlı oranda kullanmayı kabul etmiş, karşılığında da ABD, bu
ülkelerin ellerindeki doları, istedikleri zaman
altına çevirmeyi taahhüt etmiştir.

1970’lerden önce finansal yapıdaki bu sınırlayıcı çerçeve ülkeleri genellikle kendi imkânları ile baş
başa bırakıyor, ya da ilişkilerinin iyi olduğu ülkelerden resmi yollardan kredi, borç ya da hibe bulabilecek kadar nefes aldırıyordu. Derken 1971 yılında
Bretton Woods sistemi çöktü. Bu sistemin çöküşü,
gelişmiş dünya ülkelerinde sermaye kontrollerinin
kalkmaya başlamasını beraberinde getirmiştir.

Türkiye’de İslami bankacılık
özel finans kuruluşları adı altında 1984 yılında
faaliyete geçmiştir. Bankalar arası para piyasası da
1986 yılında bankacılık sektöründe likidite durumunu düzenlemek amacıyla kurulmuştur.