TÜRKİYE CUMHURİYETİ İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 21

Milli Korunma Kanunu

Refik Saydam Hükümeti, II. Dünya Savaşı başlamadan önce savaşın yaratacağı olası ekonomik tah­ribatı öngörerek ülkedeki ekonomik dengelerin nasıl korunacağına ilişkin bir takım hazırlıkları başlatma gereği duymuştur. Bu amaçla Hükümet, aralarında eski Kadro Dergisi üyelerinin de bulunduğu Sanayi Tetkik Heyeti’ne bir rapor hazırlatmıştır. Bu rapor “Müdafaa Ekonomisi” adını taşımıştır. Uzmanlar gru­bu tarafından hazırlanan bu rapor, 1939 yılı sonunda Başbakanlık makamına sunulmuştur. Saydam Hü­kümeti, raporun sunulmasıyla birlikte, mevcut rapora dayanarak Meclis’ten bir yasa tasarısı hazırlanmasını istemiştir. Aynı zamanda “Milli İktisat Kanunu” adlı bir tasarıyı da Meclis’e göndermiştir. Meclis’e gönde­rilen bu tasarı, emek, tasarruf, mülk edinme ve şirket kurma özgürlüklerini kısıtlayan yetkileri Hükümet’e vermektedir. Özgürlüklerin kısıtlanması söz konusu olduğundan metnin anayasaya aykırı olup olmadığı tartışılmıştır. Hal böyle olunca Meclis içinde tasarıya karşı bir muhalefet de doğmuştur. Oluşan direnci kırmak için Recep Peker’in başkanlığında bir komisyonun kurulması kararlaştırılmıştır. Peker’in başkan­lığındaki bu komisyon, bir metin hazırlayarak “Milli Korunma Kanunu” başlığıyla Meclis’e sunmuştur. Kanun tasarısı üzerinde yapılan tartışmaların sonucunda, 18 Ocak 1940 tarihinde Meclis’te kabul edilerek kanunlaşmıştır (Çavdar, 2003:314).

Refik Saydam Hükümeti

18 Ocak 1940’ta Hükü­mete bu amaçla geniş yetkiler vermek için “Milli Ko­runma Kanunu” çıkartılmıştır. Bu kanun olağanüs­tü bir kanundu. Kanun’un çıkmasından bir ay sonra da idari örgütlenmeye gidilmiş, devletin iç ve dış ti­carette fiilen yer alarak piyasalara inmesini sağlamak amacıyla 5.000.000 lira sermaye ile İstanbul’da “Ti­caret Ofisi” kurulmuştur.