TÜRKİYE CUMHURİYETİ İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 2

Türkiye ekonomisi 2000 yılından itibaren likidite azlığı, artan yapısal problemler, spekülatif hareketler ve siyasi problemlerle mücadele etmiştir. Bu sebepler cumhuriyet tarihinin en büyük krizi olan 2001 krizinin yaşanmasına sebep olmuştur.

Krizle mücadele etmek adına 2001 yılında Nisan ayında yeni merkez bankası kanunu çıkarılmış ve Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı hazırlanmıştır. Bu programın amacı terk edilen kur rejiminin meydana getirdiği belirsizliği ortadan kaldırmak ve bu problemlerin tekrar yaşanmaması için yapısal önlemler almaktır. Bu programda en çok dikkat çeken düzenleme bankacılık sektörü ile ilgilidir.

2001 yılında Cumhuriyet tarihinin en beter krizi yaşanmış GSMH 50 milyar dolar azalmıştır. Ekonomi
ikinci dünya savaşından sonra en feci daralmayı yaşamıştır.

2001 krizi Cumhuriyet tarihinin en beter krizi olarak anılmaktadır. GSMH 50 milyar dolar azalmıştır. Türkiye ekonomisi ikinci dünya savaşından sonra en feci daralmayı bu krizle yaşamıştır.

Türkiye için finansal liberalleşmenin 1990’larda daha ciddi ivme kazandığı bilinmektedir. Ancak ekonomik anlamda liberalleşme hareketlerinin dönüm noktası olarak 1980 yılı kabul edilir.

2008 yılının son aylarında kaynağı dış piyasalardaki dalgalanma olan bir kriz yaşanmıştır. Konut kredisinin sebep olduğu problemler 2003 yılında ABD’de baş göstermiştir. Bu problemler zaman içinde büyümüş ve bütün dünyaya yayılmıştır.

2015 yılı için insani gelişmişlik indeksleri göz önüne alındığından Türkiye 187 ülke arasında 69. sıradadır.

1998 yılında bankalara yatırılan paraların bir kereye mahsus olmak üzere kaynağının soruşturulamamasını içeren mali reform paketi uygulanmıştır. Bu uygulama mali milat olarak bilinir. Mali milat bankacılık alanını doğrudan düzenlememektedir. Doğru yanıt D'dir.

Türkiye ekonomisi 2000 yılından itibaren likidite azlığı, artan yapısal problemler, spekülatif hareketler ve siyasi problemlerle mücadele etmiştir. Bu sebepler cumhuriyet tarihinin en büyük krizi olan 2001 krizinin yaşanmasına sebep olmuştur. Doğru yanıt D'dir.

2001 yılında Cumhuriyet tarihinin en beter krizi yaşanmış GSMH 50 milyar dolar azalmıştır. Ekonomi ikinci dünya savaşından sonra en feci daralmayı yaşamıştır. Türk halkı 2002 yılına büyük bir sefalet içine girmiş, iç ve dış borç yükü artmıştır. Krizle mücadele etmek adına 2001 Nisan ayında yeni merkez bankası kanunu çıkarılmış ve Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı hazırlanmıştır. IMF’den alınan borçla ancak 2004 yılında ekonomi kriz öncesi seviyeye dönebilmiştir. Doğru yanıt B'dir.

Türkiye büyümesinin büyük bir bölümü iç talebe bağımlıdır. İhracattan büyümeye gelen katkının son 10-15 yıllık dönemde birkaç yıl hariç negatiftir. Büyümenin iç talebe olan bağımlılığının yanında sermaye akımlarına ve özellikle de dışarıdan gelen portföy yatırımlarına olan bağımlılığı da unutulmamalıdır. Doğru yanıt B'dir.

Büyüme oranındaki dalgalanma Türkiye için incelenen tüm dönemde oynaklık ile ilgili bilgiyi de barındırmaktadır. Oynaklığın seyrini gösteren eğriler ele alındığında, 1980 öncesi dönemde oynaklığın 2 ile 4 aralığında seyrettiği ve nadiren 4’e yaklaştığı ya da geçtiği izlenmektedir. Liberalleşmenin dönüm noktası kabul edilen 1980 yılı öncesi yaklaşık 20 yıllık döneme bakıldığında oynaklık ortalamasının 2,6 olarak gerçekleştiği görülmektedir. 1980-2013 dönemi yani liberalleşmenin Türkiye için hız kazandığı dönemde oynaklık ortalaması 3,9’a yükselmektedir. Oynaklıktaki bu ciddi yükselişin tek nedeni olarak finansal liberalleşmeyi göstermek çok doğru bir yaklaşım olmayacaktır. Ancak teknik anlamda uzun dönemli bir ilişkiden söz etmenin bir sakıncası yoktur. Liberalleşme öncesi dönemde Türkiye’de çıktı oynaklığı kesinlikle sonrası dönemden azdır. Doğru yanıt C'dir.

2008 yılının son aylarında kaynağı dış piyasalardaki dalgalanma olan bir kriz yaşanmıştır. Konut kredisinin sebep olduğu problemler 2003 yılında ABD’de baş göstermiştir. Bu problemler zaman içinde büyümüş ve bütün dünyaya yayılmıştır. ABD’de bankacılık sektörünün elinde büyük miktarda para vardır ve bu paranın bir şekilde krediye dönüşmesi gerekmektedir. Bu amaçla bankalar bu parayı kredibilitesi az olan insanlara kredi olarak dağıtmaya başlamıştır. Faizlerin düşük olması insanları cezp etmiş düşük gelir grubundaki kişilerin kredi talebi artmıştır. Ancak 2006 ve 2007 yıllarında FED faiz oranlarını artırmış ve konut piyasası durgunluk yaşamaya başlamış, konut fiyatları ve kiralar gerçek değerinin altına düşmüştür. Bu durumda kredi çekip konut alan insanlar kredi borçlarını ödeyemez duruma gelmişlerdir. Akabinde piyasalarda Mortgage Krizi diye anılan kriz baş göstermiştir. Doğru yanıt C'dir.

Küresel kriz Türkiye ekonomisini de olumsuz etkilemiş 2008’den sonra IMKB endeksi düşüş trendine girmiştir. 2002 yılından itibaren başarılı bir seyir izleyen Türkiye ekonomisi TL’nin Euro ve dolar karşısında değer kaybetmesini önlemiştir. TL’nin çok fazla değer kaybetmemesi ve Merkez Bankasının başarılı bir şekilde düşürmesi yerinde olmuştur. 2008 yılında negatif büyüme görülmüş fakat 2009 yılı son çeyreğinden itibaren ve 2010-2011 yıllarında büyüme yüksek boyutlara ulaşmıştır. Doğru yanıt E'dir.

Türkiye Ekonomisinde günümüzde görülen önemli sorunlardan bir tanesinin de düşük tasarruf oranı olduğu savunuabilir. 2001 yılında %25 düzeyinde olan özel kesim tasarrufları/gayrisafi yurtiçi hâsıla oranı 2012 yılından bu yana %12’nin altında seyretmektedir. Bu ise önemli bir tasarruf açığı ortaya çıkarmakta ve bu açığın kapatılabilmesi için yabancı sermaye akışlarına olan bağımlılık daha da artmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

Dünya Bankası (2014) verilerine göre Türkiye Ekonomisinde yapısal reformların gerçekleştirildiği dönem olan 2001-2006 aralığında toplam faktör verimliliği çok ciddi artışlar göstermiş ve bunu reel kişi başına gelir biraz gecikmeyle takip etmiştir. Bu, reformların ekonomi için önemini vurgulayan pek çok kanıttan bir tanesidir. Doğru yanıt E'dir.

2015’te Türkiye finansal sisteminin en güçlü ve sağlam parçası bankacılık sektörü olarak durmaktadır. Bankacılık sektörünün uluslararası kıyaslamalarda sağlıklı verilere sahip olduğu yalnızca yurtiçinde değil yurtdışı raporlamalarında da dile getirilmektedir. Doğru yanıt E'dir.

Doğru cevap  enflasyonla mücadele'dir.

1995 yılında Türkiye, AB ile gümrük birliği anlaşması imzalamış ve dış ticarette yeni bir sayfa açmıştır.

1994 yılında sıcak paranın kötü yüzüyle karşılaşılmış, 1993 yılında döviz kuruna baskı kurulmasıyla yüksek oranda cari işlemler açığı vermiştir. Tansu Çiller, o denemde iç borçlanma faiz oranını düşürmeye kalkmış ve ülkeden sıcak para kaçmıştır. Kaçan yabancı para Kasım 2000 krizine yol açmıştır.