TÜRKİYE CUMHURİYETİ İKTİSAT TARİHİ - Deneme Sınavı - 3

Kongre’den sonra Mustafa Kemal Atatürk’e “ebedi şef ”, İsmet İnönü’ye de yaygın bir şekilde “milli şef” denilmeye başlanmıştır. Doğru cevap B’dir.

Celal Bayar, 25 Ocak 1939’da başbakanlık görevinden istifa etmiştir. Doğru cevap D’dir.

Dr. Refik Saydam 1939-1942 yılları arasında Başbakanlık yapmıştır. Doğru cevap E’dir.

Türk-Alman Saldırmazlık Antlaşması 18 Haziran 1941 yılında imzalanmıştır. Doğru cevap D’dir.

Sovyetlerle yapılan görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından, İngiltere, Fransa ve Türkiye arasında 19 Ekim 1939’da Üçlü İttifak Antlaşması imzalanmıştır. Doğru cevap A’dır.

ABD Başkanı Roosevelt tarafından sunulan ve 11 Mart 1941 tarihinde ABD Senatosunca kabul edilen yasa, stratejik açıdan Mihver devletlerine karşı savaşan Müttefikleri desteklemeyi ve ABD’nin savunulmasını amaçlamıştır. Doğru cevap C’dir.

7 Mayıs 1945’te Almanya’nın ve 14 Ağustos’ta da Japonya’nın teslim olmasıyla II. Dünya Savaşı resmen sona ermiştir. Doğru cevap E’dir.

Emisyon;
Bir ülkede kâğıt para, tahvil, bono, hisse senedi gibi değerlerin ilk kez piyasaya sürülmesi faaliyetidir. Piyasadaki geçerli birimin miktarını, dolaşımını, alım-satım durumunu ifade eder. Doğru cevap B’dir.

İsmet İnönü, Mustafa Kemal Atatürk’ün ölümü üzerine Genelkurmay Başkanı Fevzi Çakmak’ın (dolayısıyla ordunun) da desteğini alarak Cumhurbaşkanı seçilmiş ve yeni bir yapı tesis etmeye çalışmıştı. Başbakan Celal Bayar yeni Cumhurbaşkanına istifasını sunmuş ise de, hükümeti tekrar kurmakla görevlendirilmişti. Doğru cevap A'dır.

Varlık Vergisi Kanunu 12 Kasım 1942 tarihinde Şükrü Saraçoğlu hükümeti döneminde yürürlüğe girmiştir. Doğru cevap E'dir.

1933 yılında çıkarılan Mevduatı Koruma Kanunu’na göre devlet, bankaların kuruluş biçimlerini, sermayelerini ve ihtiyatlarını, kabul edebilecekleri tasarruf mevduatı tutarlarını ve bir kişiye verebilecekleri en fazla kredi tutarını belirlemiştir. Doğru B'dir.

Yalta Konferansı’nda (4-11 Şubat 1945) alınan “Birleşmiş Milletler Konferansı’na 1 Mart 1945 tarihi itibariyle Almanya ve Japonya ile savaşta olmayan devletlerin kurucu üye olarak katılamayacakları” kararı sonrası Türkiye, 23 Şubat’ta mevcut koşulu yerine getirmek adına bu iki devlete savaş ilan etmiştir. Doğru cevap E'dir.

1929 dünya ekonomik krizinin etkilerini azaltmak, azalan vergileri arttırmak için 1931 yılında İktisadi Buhran Vergisi yürürlüğe konulmuştur. Geçici bir vergi olan İktisadi Buhran Vergisi, çalışanların maaşlarından kesilmiştir. Kazançvergisi mükellefleri, ayda 30 TL ve altında maaş alanlar, ziraatta çalışan işçiler bu vergiden muaf tutulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Toprak Mahsülleri Ofisi, üretilen tahılın fiyatlarını üreticinin emeğini koruyan bir düzeyde tutmak, tahıl piyasasını korumak, düzenlemek ve stoklamak amaçlarıyla kurulmuştur. Doğru cevap D'dir.

Üçlü İttifak Antlaşması Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında imzalanmıştır. Doğru cevap C'dir.

Fiyatlar ve piyasa şartları üzerindeki kontrollerden olabildiğince kaçınmayı amaçlayan bir politika seçen Saraçoğlu Hükümeti, ekonomi üzerindeki sıkı kontrol politikalarını gevşetmeye başlamıştır. Doğru cevap A'dır.

Celal Bayar, 25 Ocak 1939’da başbakanlık görevinden istifa etti. Cumhurbaşkanı İnönü, aynı gün İçişleri Bakanı Dr. Refik Saydamı hükümeti kurmakla görevlendirdi. Yeni Başbakan Refik Saydam, Celal Bayar Hükümeti’nin bakanlarının büyük kısmını yerinde bıraktı. Doğru cevap B'dir.

Uluslararası arenada krom ve linyit gibi maddelere  duyulan ihtiyaç bu dönemde Karabük gibi bir sanayi kentinin gelişmesini sağlamıştır. Doğru cevap E'dir.

Celal Bayar, 25 Ocak 1939’da başbakanlık görevinden istifa etti ve CHP, bu tarihte seçimlerin yenilenmesi kararını aldı. Bu istifanın asıl nedeni Celal Bayar’ın liberal malî ve iktisadî politikaları savunmasıydı. Bu nedenle devletçi görüşleriyle bilinen Cumhurbaşkanı İnönü’yle ters düşüyordu. Cumhurbaşkanı İnönü, aynı gün İçişleri Bakanı Dr. Refik Saydamı hükümeti kurmakla görevlendirdi. Yeni Başbakan Refik Saydam, Celal Bayar Hükümeti’nin bakanlarının büyük kısmını yerinde bıraktı. Hükümet programında iktisadi alandaki çalışmaların devletçilik ilkesine dayandırılacağını belirtti.

Seçimlerden sonra Dr. Refik Saydam Hükümeti is- tifa etmişti. Cumhurbaşkanı İnönü hükümeti kurmak için yakın arkadaşını tekrar görevlendirmişti. CHP, 29 Mayıs-3 Haziran 1939 tarihleri arasında V. Olağan Kurultayı’nı toplayarak tüzüğünde önemli değişiklikler yaptı. Başbakan’ın Parti Genel Başkan Vekili, İçişleri Bakanının da Parti Genel Sekreteri olması zorunluluğunun kaldırılması, illerde valilerin il başkanı olması sistemine son verilmesi, parti müfettişliklerinin oluşturulması ve TBMM’nde denetimi sağlayabilmek amacıyla parti içinde "Müstakil Grup" kurulması gibi ilkeler kabul edildi. Müstakil Grubun kurulmasıyla otoriter rejimin yumuşatılması hedeflenmişti . Bu aynı zamanda parti-devlet bütünleşmesinin hafifletilmesi anlamına da gelmişti.