Aof Panel

S

Noktalama işaretleri nasıl tanımlanır?

Yazılı anlatımda okumayı ve anlamayı kolaylaştıran, yazarın okura ak- tarmak istediği düşünce ya da duygunun doğru ulaşmasına yardımcı olan, sözün vurgu ve ton gibi özelliklerini belirten bu işaretlere noktalama işaretleri denir. "Noktalama işaretleri dilin trafik işaretleridir. Size ne zaman başlayacağınızı, ne zaman duracağınızı veya satırları nasıl okuyacağınızı söyler.” David Mielke

S

Günümüzde kullanılan noktalama işaretlerini bizde ilk olarak kim kullanmıştır?

Günümüzde kullandığımız noktalama işaretlerinin birçoğu, yazı dilimize Batı’dan, Tanzimat döneminde geçmiştir. Bu işaretleri bizde ilk olarak Şinasi, Şair Evlenmesi (1859) adlı tiyatro eserinde kullanmıştır.

S

Noktanın işlevi nedir?

Nokta, anlatılmak istenenleri sırasıyla vermeyi sağlayan sözlerin sınırlarını gösterir. Cümlenin bittiğini göstermek amacıyla cümle sonuna konur. Başlıklarda nokta kullanılmaz.

S

Noktanın kullanım yerleri nelerdir?

1. Cümlenin bittiğini göstermek amacıyla cümle sonuna konur

2. Rakamlardan sonra konursa sıra sayı sıfatlarını türetir; yani -ncI eki yerine geçer

3. Kimi kısaltmalarda kullanılır

4. Tarih yazarken gün, ay ve yıl rakamla yazılıyorsa bunların arasına nokta konur

5. Saat yazımında saat ile dakika arasına nokta konur.

6. Bir yazıda maddeleme yapılıyorsa maddeleri belirtmek için kullanılan ra- kam veya harflerden sonra konur.

7. Bilimsel yazılarda kaynakça yazımında kullanılır.

8. Büyük rakamların okunuşunu kolaylaştırmak için rakamlar basamaklara ayrılarak aralarına nokta konulmaktadır.

9. Matematikte çarpma işlemi işareti olarak kullanılır.

S

Virgülün işlevi nedir?

Virgül, anlama doğrudan etki eden ve cümlede karışmayı önleyen ayırıcı işarettir. Okuyana, ses tonunu ayarlaması ve yazılanları doğru okuyabilmesi için yol gösterir.

S

Virgülün kullanıldığı yerler nerelerdir?

Öznenin yüklemden uzak düştüğü cümlelerde, özneden sonra virgül konur.
Cümlede kelime öbeklerini belirginleştirmek için kullanılır.
Cümlede benzer veya eş değer öğeler, art arda sıralanıyorsa bunların arasına konur
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
Bu, şu, o zamirleri özne olarak kullandığında bunları işaret sıfatlarıyla ka- rıştırmamak ve anlam karışıklığına yol açmamak için konur.
Çünkü, ama, fakat, ancak gibi bağlaçlar cümleleri birbirine bağlıyorsa bu bağlaçlardan önce virgül konabilir

S

"Alıntı cümleler tırnak içi yerine virgüllerle de verilebilir" Virgülün bu işlevi nasıl uygulanabilir?

Fakat sonraları düşünüp taşındım. Fadime’yi kendime eş bulmadım. Kendi kendime, sana arkadaş lazım, karının ne lüzumu vardı ki, dedim. (Sait Faik, Bütün Eserler 1 Semaver Sarnıç)

S

Noktalı virgülün işlevi nedir?

Noktalı virgül bir nokta ve bir virgülden oluşur. Yazılı metnin seslendirilmesinde virgüle göre biraz daha uzun soluklanılacak yeri gösterir.

S

Noktalı virgülün kullanım alanları nerelerdir?

1. Sıralı cümleyi oluşturan cümleler, virgülle ayrılıyor ve kendi aralarında gruplanabiliyorsa bu gruplar birbirinden noktalı virgülle ayrılır

2. Bir cümlede virgüllerle ayrılan kelimeler veya kelime öbekleri kendi içinde gruplanabiliyorsa bunlar da birbirinden noktalı virgülle ayrılır.

3. Bağlaçlı cümleleri birbirine bağlamak için hatta, yoksa, oysa, hâlbuki, ne var ki, bundan dolayı, bu nedenle, öyleyse, çünkü, sonra, ancak, lakin, fa- kat, meğer, meğerse, yalnız, yani gibi bağlaçlar kullanılıyorsa çok defa bu bağlaçlardan önce kullanılır.

4. Sıralı, bağlaçlı, girişik gibi birden çok cümlenin birlikte kullanıldığı yapıla- rın öznesi ortak ise bu durumda noktalı virgül özneden sonra konur

5. Aynı eki alan kelimeler virgülle art arda sıralandığında oluşabilecek anlam karışıklığını önlemek için kullanılır.

S

Göktürk ve Yenisey yazıtlarında kullanılan tek noktalama işareti nedir?

Göktürk ve Yenisey yazıtlarında kullanılan tek noktamalama işareti iki noktadır.

S

İki noktanın işlevi nedir?

İki nokta İşareti, kendinden sonra bir açıklama ya da birkaç örnek geldiğini bildirir. Bunun dışında söyleyişi etkili kılmak için de kullanılır.

S

İki noktanın kullanım alanları nelerdir?

1. Cümleyle ilgili verilecek örneklerden önce kullanılır.

2. Cümleden sonra, cümle ilgili yapılacak açıklamadan önce kullanılır.

3. Karşılıklı konuşma bölümlerinde konuşucuyu bildiren kelimenin sonunda kullanılır.

4. Ses bilgisiyle ilgili çalışmalarda ünlünün uzun olduğunu göstermek için ünlüden sonra konur.

5. Matematikte bölme işlemi işareti olarak kullanılır.

6. Genel ağ adreslerinde kullanılmaktadır

S

Üç noktanın işlevi nedir?

Sözün istenmeyen şekilde bittiğini, kesik cümlelerde okuyana bırakılan parçayı göstermede, ayıp karşılanan kelimelerin yerine, metinlerin okunamayan yerlerini göstermede kullanılan yardımcı işarettir.

S

Üç noktanın kullanım yerleri nerelerdir?

1. Yazarın söyleyeceklerinin tam olarak bitmediği ya da devamını okuyucula- rın hayal gücüne bıraktığı izlenimini uyandıran cümlelerin sonuna konur.

2. Konuyla ilgili örneklerin devam ettiğini bildirmek için üç noktadan yararlanılır.

3. Alıntı yapıldığında atlanan yeri belirtmek için kullanılır.

4. Konuşma bölümlerinde, duraksama veya kekelemeyi göstermek için kullanılır.

5. Karşılıklı konuşmalarda cevap verilmediğini, sessiz kalındığını belirtir.

6. Devam eden bir dizinin tamamını, uzun uzun yazmamak için üç noktadan yararlanılır.

7. Açıkça ne olduğunu yazmak istemediğimiz kişi, yer, kurum vb. adı yerine üç nokta konur. Aynı şey genel ahlaka aykırı, argo, küfür sözlerini yazarken de söz konusudur.

8. Ünlem ve soru işaretinden sonra anlatımı pekiştirmek için konur.

S

Soru işaretinin işlevi nedir?

Eklendiği sese, heceye, kelimeye, söze ya da cümleye soru anlamı yükleyen işarettir. Türkçede soru işareti yoluyla cümleye şaşma, çıkışma, rica, beğenme gibi birbirinden değişik anlamlar da yüklenir.

S

Ayraç/Parantezin işlevi nedir?

Parantez olarak da bilinen bu işaret için, köşeli ayraçla karıştırılmasın diye yay ayraç terimi de kullanılmaktadır. Cümlenin anlamına hizmet eden ayırıcı işaretlerdendir.

S

Tırnak işareti hangi durumlarda kullanılır?

1. Aynen aktarmalar, kelime, kelime öbeği ya da cümle olsun tırnak içinde verilir.

2. Cümlede özellikle vurgulanan unsurlar tırnak içinde verilebilir.

3. Vurgulanmak istenen özel adlar, bölüm başlıkları veya kitap, makale, köşe yazısı başlıkları vb. tırnak içinde verilebilir.

4. Bilimsel yazıların kaynakçalarında makale adları tırnak içinde verilir.

S

Tek tırnak işareti ile çift tırnak işareti arasındaki fark nedir?

Tek tırnak işareti, çift tırnak işareti ile aynı köktendir; ancak tek tırnak işareti içine alınan kelime, söz ya da cümle ile etrafındakilerden ayrıldığı vurgulanır.

S

Kısa çizgi ile uzun çizgi arasındaki fark nedir?

Kısa çizgi, Tire olarak da adlandırılır, kelimeleri bölmek için ya da birleştirmek için kullanılır. Uzun çizgi 42,3 mm’dir. uzun çizgi için konuşma çizgisi, büyük çizgi, tire gibi farklı kavramlar da kullanılmaktadır.

S

Ünlem işaretinin işlevi nedir?

Eklendiği cümlede üzüntü, sevinç, kızma, korku gibi anlamları pekiştiren bu işaret okura yazıda yanında bulunduğu yazı biriminin yüksek sesle anlama uygun bir tonda okunması gerektiğini gösterir.

NOKTALAMA İŞARETLERİ