TURKİSH LANGUAGE II - Deneme Sınavı - 9

Hitap sonrası kullanılan unvanlar büyük harfle yazılır. Bundan dolayı E seçeneğinde "Canım Anneciğim" şeklinde bir yazım olması gerekir. Doğru cevap E'dir.

Ara yönleri bildiren sözcükler ile artık somut yer bildirmeyen alt, üst, üzeri sözcükleriyle kurulan birleşik sözcükler bitişik yazılır. Doğru cevap D'dir.

İç, dış, alt, üst, ön, art, büyük, küçük, orta, karşı, sağ, sol, bir, iki, tek, çift, sıra, gibi sözcüklerin başta olduğu birleşik sözcükler ayrı yazılır. Doğru cevap C'dir.

Ondan itibaren birleşik rakamlar yazıyla verildiğinde bunlar ayrı ayrı yazılır. Doğru cevap B'dir.

Varis, damar genişlemesi demektir ancal vâris, mirasçı demektir. Doğru cevap A'dır.

Sokak sözcüğü sok. olarak kısaltılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Çoğul eki olan -lAr büyük ünlü uyumuna girer, -ler ve -lar şekillerini alır. Doğru cevap D'dir.

Son hecesinde art damak ünlüsü bulunan, ancak ön damak ünsüzüyle biten sözcüklerde, eklerin ünlü uyumuna girmediği görülür. kabul+ü>kabulü olur. Doğru cevap C'dir.

Türkçede fiillere bir ek geldiği zaman temel olarak kök değişmez. Ancak birtakım eklerde geçici ünlü daralması görülür. Sonu /a/ veya /e/ ünlüsüyle biten fiillere -(I)yor eki geldiğinde bu ünlüler daralır. İzle fiiline -(I)yor eki geldiğinde izle-yor>izliyor olur. Doğru cevap B'dir.

Türkçede, Arapça hiss veya İngilizce full sözcüklerinde olduğu gibi ikiz ünsüz yoktur. Bu yüzden dilimize Arapçadan giren ve aslında sonunda ikiz ünsüz bulunan his, af, hak, hat, had, zan gibi sözcükler tek ünsüzle yazılır. Ancak bu tip sözcükler ünlüyle başlayan ek veya fiille kullanıldıklarında sondaki ünsüz ikizleşir. hak+ı>hakkı olur. Doğru cevap A'dır.

Düşünce yazılarının da kendi içinde çeşitlendiği görülür. Araştırmaya dayalı düşünce yazıları bilimsel yazılar içinde de ele alınabileceği gibi deneme, fıkra, eleştiri gibi düşünce yazıları öznel yanı bulunan ve genellikle gazete çevresinde oluşan yazılar olarak değerlendirilmektedir. Anı, günlük, gezi, öz yaşam öyküsü gibi türler ise kişisel hayatı konu edinen düşünce yazıları olarak kabul edilmektedir.

Makale, herhangi bir konuda bilgi vermek, bir düşünce ya da konuya açıklık getirmek, yeni bir görüş ve düşünceyi ileri sürmek, ele alınan konu üzerinde yapılan inceleme ve araştırma sonuçlarına göre kanıtlar sunarak bu yeni görüş ve düşünceleri desteklemek ve doğruluğunu kanıtlamak amacıyla kaleme alınan bilimsel ağırlıklı gazete ve dergi yazılarıdır.

Makale, gazetecilikle doğmuş, gazetecilikle birlikte gelişmiş bir yazı türüdür. İlk özel gazete olan Tercüman-ı Ahvâl’i 22 Ekim 1860 tarihinde, İstanbul telgraf müdürü Agah Efendi ile Şinasi birlikte çıkarmışlardır ve bu gazetenin Türk basınına girmesi Şinasi’nin yazmaya başladığı makalelerle olmuştur.

Fıkra türünde yazarken şu noktalara dikkat edilmelidir:
• Güncel bir konu seçilmelidir.
• Seçilen konu ilgi çekici olmalıdır.
• Yazar düşüncelerini çok ayrıntıya inmeden yalın ve etkili bir dille kaleme
almalıdır.

Eleştirinin kendine özgü kuralları olan bir anlatım türü olarak benimsenmesinin
Tanzimat dönemiyle başladığını görmekteyiz. Tanzimat dönemi edebiyatçılarından Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa bu türün öncüleridir.

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatında eleştirmenliğiyle ön plana çıkan ve öznel
eleştiri anlayışıyla dikkat çeken ilk isim olan Nurullah Ataç, eleştiri üzerine görüşleriyle de eleştirinin bağımsız bir tür olması konusunda önemli katkılar sağlamıştır.

Deneme türünde yazarken denemenin dikkat edilmesi gereken ayırt edici özelliklerini şöyle sıralayabiliriz 
• Her türlü konuda deneme yazılabilir.
• Anlatımda öznellik egemendir.
• Anlatılanların kanıtlanmasına, belgelere dayandırılmasına gerek yoktur.
• Bilgi vermekten çok düşündürme amacı güder.
• Özgün söyleyişilere yer verilir.
• İroniden geniş ölçüde yararlanılır.
• Anlatılanlar iç konuşma tekniğiyle verilir.
• Senli benli ve içtenlikli bir dil kullanılır.
• Düşünceler kesin yargılara bağlanmaya çalışılmaz; okurun dolaylı olarak sonuca varması amaçlanır.

Söyleşi türünde yazarken bu yazı türünün dikkat edilmesi gereken ayırt edici özelliklerini şöyle sıralayabiliriz; 
• Metin içinde sorulu cevaplı anlatımdan yararlanılarak konuşma havası yaratılır.
• Sıkça devrik cümlelere rastlanır.
• Anlatımında içtenlik, yalınlık, duruluk egemendir.
• Genellikle günlük sanat olaylarını ele alır.
• Konu genel ve yüzeysel olarak ele alınır.
• Öznel bir anlatım vardır.
• Anlatılanları kanıtlama çabası yoktur.

Türk edebiyatında seyahatname türüne örnek olabilecek ilk eser Hoca Gıyaseddin Nakkaş’ın 1422 tarihli Hıtay Sefaretnamesi olarak da bilinen eserdir.

Bir anlatı türü olarak Tanzimat’la birlikte edebiyatımıza giren günlüğün ilk örneği Direktör Ali Bey’in Hindistan’a yaptığı gezinin izlenimlerini içeren Seyahat Jurnali (1897) adlı eserdir.