TURKİSH LANGUAGE I

Dil, sınırlı anlamın sınırsız kullanımıdır, dil, kendi düşüncelerini sesin yardımıyla, özne ve yüklem aracılığıyla anlaşılır duruma getirmektir ve zihnin birikimlerinin temsilidir. Doğru cevap D'dir.

Dil konuşma ve dinleme işlevlerini gerçekleştirmek üzere birbirleriyle bağlantılı ses, biçim, söz dizimi, anlam vb. alt sistemlerin oluşturduğu, üzerinde inceleme yapılabilen bir bütün olması dilin bir sistem olması özelliği kapsamına  girer. Doğru cevap E'dir.

Ağaç sözcüğü ile doğadaki ağaç arasında hiçbir nedensellik ilişkisinin olmaması dilin nedensizlik ilkesini kapsamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Ata dil olarak da bilinen ve bir dilin veya dil ailesinin tarihî gelişim sürecinde kuramsal olarak var olduğu düşünülen en eski şekline ana dil adı verilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Bir dilin tarihi, siyasi, sosyal ve kültürel nedenlerle değişik bölgelerde ses yapısı, şekil yapısı ve kelime hazinesi bakımından önemli farklarla birbirinden ayrılan kollarından her birine diyalekt adı verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Bir dil ailesi içinde yer alan ancak coğrafi bakımdan ailenin diğer üyelerine komşu
ya da yakın olmayan ya da eldeki dil bilimsel verilere göre herhangi bir dil ailesi içinde yer almayan veya aynı dil ailesi içinde yakın akrabası bulunmayan dile izole dil adı verilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Resmî dilden farklı olarak ulusüstü, uluslararası kuruluşların kendi birimleri arasındaki iletişimde yazılı ve sözlü olarak yaygın biçimde kullandığı dile çalışma dili adı verilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Dil konuşma ve dinleme işlevlerini gerçekleştirmek üzere birbirleriyle bağlantılı ses, söz dizimi, anlam vb. alt sistemlerin oluşturduğu, üzerinde inceleme yapılabilen sistemli bir bütündür. Dil bir sistem olmasaydı, insanlar tarafından edinilemez ya da öğrenilemezdi. Dil sisteminin işleyişi yalnızca kendi yasalarına bağlıdır.

Diller; tarihi, coğrafi, dil bilimsel, siyasal, işlevsel vb. çok farklı ölçütlere göre sınıflandırılabilir. Bunlar; ana dil, ana dili, diyalekt, ölçünlü dil, izole dil, yazı dili ve sözlü dili, argo ve jargon ile kutsal dillerdir. Baba dili diye bir dil yoktur.

TDK’nin Türkçe sözlüğünde (www.tdk.gov.tr) argo bir dil turu olarak değil ‘1. Her yerde ve her zaman kullanılmayan veya kullanılmaması gereken çoklukla eğitimsiz kişilerin söylediği söz veya deyim, 2. mecaz. Serserilerin, külhanbeylerinin kullandığı söz veya deyim’ sözleriyle sözlüksel bir birim olarak açıklanmaktadır. Argonun prestiji ölçünlü dile göre çok düşüktür, denilebilir.

Dillerin sayısı, yaşları, farklılıkları ve yakınlıkları gibi hususlarının araştırılması için sınıflandırmaya ihtiyaçları vardır. Sınıflandırma ölçütleri tarihsel gelişimi veya dilleri arasındaki ilişkilere dayanır. Dillerin sınıflandırılmasından farklı sınıflandırmalar yapılmakla birlikte en temel yöntemler köken sınıflandırması ve yapı bakımından sınıflandırmalardır.

Dünya dilleri yapı bakımından biçim bilgisel veya söz dizimsel göstergeler kullanılarak sınıflandırılır. Biçim bilgisel olarak diller başlıca bitişken (eklemeli), bükünlü (çekimli), yalınlayan diller olmak üzere üçe ayrılır. Rusça – Bükünlü, İngilizce – Bitişken, Arapça – Bükünlü, Çince – Yalınlayan dil sınıfındandır. Fince, Macarca, Japonca ve Türkçe bitişken (eklemeli) dillerdir.

Tibetçe ek almayan, çekime girmeyen yalınlayan dillerden biridir.

Kültür kavramı çok çeşitli anlamlarla tanımlanabilir. Örneğin Türk Dil Kurumunun yayımladığı Türkçe sözlükte altı ayrı anlamda tanımlanmıştır. Bunlardan ilki ve en kapsamlı olanı, “Tarihsel, toplumsal gelişme süreci içinde yaratılan bütün maddi ve manevi değerler ile bunları yaratmada, sonraki nesillere iletmede kullanılan, insanın doğal ve toplumsal çevresine egemenliğinin ölçüsünü gösteren araçların bütünü, hars, ekin” biçimindedir.

Kültürü oluşturan ögeler, genel anlamda maddi ve manevi veya somut ve somut olmayan biçiminde sınıflandırılabilir. Maddi kültür unsurları mimari, el sanatları, geleneksel kıyafetler, araç gereçler gibi elle tutulur, gözle görülür, somut olan unsurlardır. Manevi kültür unsurları ise inançlar, dünya görüşleri, ahlak anlayışı, davranış kalıpları, ilişki örüntüleri vb. toplumsal hayatı çevreleyen öğreti ve değerlerdir. Somut olmayan, manevi kültür unsurlarının aktarımında dil, önemli bir rol üstlenir.

Dilin toplumsal bir iletişim sistemi olması, toplumla ilgili birçok unsurun dilde de karşılık bulmasına sebep olur. Toplumsal statü, yaş, eğitim, toplumsal roller, cinsiyet vb. toplumsal unsurlar, bireylerin dil davranışlarını da etkilemektedir.

Dil bilimsel açıdan nazik olmak, kişilerle aramızdaki toplumsal ilişkinin gereklerine uygun biçimde konuşmaktır. Buna göre dil ve toplum arasındaki ilişkinin başka bir görünümü de toplumsal nezakettir.

Bilimsel açıdan ilkel veya gelişmiş dil diye bir ayrımdan bahsedemeyiz. Kızılderililerin gelişmemesinin sebebi dil olmadığı gibi, Amerikalıların da gelişmişliğinin sebebi İngilizce değildir. Bu nedenle dil gibi gelişmişliği kronolojik olarak ele alınamayan yapılar üzerinden hiyerarşik değerlendirmeler yapmak bilimsel olmayacaktır.

Türkçe "İlk Türkçe" adı verilen Büyük Hun İmparatorluğu sürecinde bağımsız bir dil hâline gelmiştir. Ana Türkçe Dönemi ise Avrupa Hun İmparatorluğu döneminde başlamıştır.

Telgrafik konuşma çocuğun dil ediniminde 2 yaş civarında, iki sözcükten oluşan cümlelerle konuşmasına verilen addır. “Anne gel!” diyen çocuk telgrafik konuşmuş olur.8