TURKİSH LANGUAGE I - Deneme Sınavı - 29

E seçeneğinde deyim yoktur; "sabah sabah" ikilemedir, "aramak" fiili de da deyim oluşturacak şekilde kullanılmamıştır.

Kavram; dildışı gerçekliğe ait nesne, olay, durumların zihnimizdeki tasarımlarıdır, anlamsal içeriktir ve sözcüklerle dile getirilir. Doğru cevap B olmalıdır.

"Atasözlerinin ilk olarak nerede, ne zaman ve hangi ulusta oluştuğu bilinmemektedir". B seçeneğinde verilen söz ise Atatürk'e ait bir özlü sözdür.

Ağız ögeleri bölümünü okuyunuz (s. 171)

Alıntı sözler bölümünü okuyunuz.

Bir dilin zenginliği; ne sözcük sayısının çokluğuyla ne o dili konuşan insan sayısının faz­lalığıyla ne de dilin konuşulduğu coğrafyanın genişliğiyle ilgilidir. Dillerin zenginliğinin başta gelen ölçüsü çeşitli duygu, düşünce ve kavramları anlatabilme gücüdür.

Kavram bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımıdır.

Deyimler yargı bildirmezler. Deyimler; bir durumu, olayı ya da varlığı tasvir et­mek, açıklamak, ifade etmek amacıyla etkili anlatımından yararlanılan kalıplaşmış söz gruplarıdır. Atasözü ise, bir gözlem ve tecrübenin sonucunda ortaya çıkmış ve zamanla herkesçe benimsenmiş bir yargıyı dile getirir. Yaşanmış birtakım olaylar­dan, sonraki kuşakların ders almasını sağlamaya çalışır, bir öğüt verir. Bazı deyim­lerde yargı bulunsa da genelde deyimler yargısız ifadelerdir. Kısaca deyimler daha çok benzetme, kıyaslama yoluyla bir durumu açıklamak; atasözleri ise bir durum veya olayı tecrübeye dayalı bir yargıya bağlamak amacıyla kullanılırlar.

Sözlü kültür ortamlarının ürünü olarak ortaya çıkan atasözleri, yoğun bir bilgiyi hatırda tutmak ve aktarmakla görevlidirler. Bu yüzden atasözlerinde kısalık, düşünceyi en az söz­cük ile ve keskin bir anlatımla vermek için belirgin bir kuraldır.

Türkçe sözcüklerden yapılan ikilemelerin çoğu yan­sımalardan kurulur: Şakır şakır, şıkır şıkır, tak tak vb.

Argo; toplumda belli bir sosyal sınıfa mensup olanların, daha çok toplum dışı olarak algılanan ve damgalanmış grupların, toplumun diğer kesimlerinden ayrılmak veya giz­lenmek içgüdüsüyle kendilerine sözcük ve deyimlerle oluşturdukları konuşma sistemidir. Genel dilin sözcüklerine bazı özel anlamlar vermek ve özel birtakım sözcükler katmakla oluşan argo, bir çeşit özel dil sayılabilir.

Türetme kavramı, dili konuşanların yeni karşılaştıkları kavramlara dil içerisinde çeşitli yollarla karşılıklar oluşturmaları biçiminde tanımlanabilir.

Türkçe, eklemeli diller grubunun en tipik üyesidir. Birkaç küçük ve nedenleri anlaşılabilir ses değişikliği yaşamış sözcük dışında, Türkçede sözcük kökleri değişmez ve sabit köklere çeşitli yapım ekleri getirilerek yeni sözcükler türetilir. Bu aynı kökten türetilen sözcüklerin anlamları genellikle sözcüğün kök anlamıyla bir bi­çimde ilişkili olur.

Türkçenin ya da herhangi bir dilin söz varlığı denildiğinde, yalnızca o dilin sözlüğünde yer alan sözcükler değil; deyimler, atasözleri, kalıp sözler, ikilemeler, terimler, argolaşmış sözler, ilişki sözleri, alkış ve kargışlar gibi çeşitli anlatım kalıpları akla gelmelidir.

Bir nesnenin veya düşüncenin zihindeki soyut ve genel tasarımına Kavram denir.

Mecaz: Bir sözcüğü veya kavramı kabul edilenin dışında başka anlamlara gelecek biçimde kullanma, metafor.

Türkçe, köklü ve zengin bir dildir. Bir dilin köklü bir tarihe sahip olması, bir anlamda deyim varlığının da zenginleşmesi demektir. Çünkü deyim oluşması, biraz da zamanla ilgili bir durumdur. Türkçe, bugünkü bilgilerimizle ilk yazılı metinler olarak adlandırdığımız Orhun Yazıtları’nda çok yüksek bir anlatım gücüne sahiptir.

İkilemeleri, isimlerden ve fiillerden olmak üzere yapı yönüyle ikiye ayırabiliriz.