TURKİSH LANGUAGE I - Deneme Sınavı - 8

Okullardaki dil bilgisi kitaplarında ortografik (ölçünleştirilmiş yazım sistemi) yaklaşımla “Türkçede sekiz ünlü, yirmi bir ünsüz vardır."

Dil bilimciler genellikle anlamaya, açıklamaya odaklı olduklarından betimleyici dil bilgisini, dili öğretenler ise öğretim için dilin farklı düzeylerdeki işleyişiyle ilgili kuralları ön plana çıkarmak zorunda olduklarından kuralcı dil bilgisini tercih ederler.

Dil, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabiî bir vasıta, kendisine mahsus kanunları olan ve ancak bu kanunlar çerçevesinde gelişen canlı bir varlık, temeli bilinmeyen zamanlarda atılmış bir gizli antlaşmalar sistemi, seslerden örülmüş içtimaî bir müessesedir.

Değişke, bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir.

İnsan dillerinin hayvan seslerinin taklidi esasına dayandığını ileri süren yansıma kuramı; dilin doğuşunu insanın duygularını ifade etmesiyle ilişkilendiren ünlem kuramı; dilin kökenini insanların çalışırken yaptıkları iş birliği aracılığıyla açıklayan etkileşim kuramı; dilin doğuşunu insanın güneş karşısındaki duygularını dile getirdiği a/ağ seslerine bağlayan Güneş dil kuramı vb. kuramlar dillerin kökenini açıklamaya çalışan kuramlardan bazılarıdır.

Ana Dili: İnsanın ve genellikle annesi bebeklik döneminden birlikte olduğu dil topluluğunun üyeleriyle etkileşim aracılığıyla edindiği dildir. Birinci dil, asıl dil olarak da nitelendirilir.

Türk Yazı Dillerinin ve Lehçelerinin Sınıflandırılması Avrasya coğrafyasına yayılan Türk dillerinin sınıflandırılması ile ilgili genetik, coğrafi, etnik, tipolojik birçok ölçüt ve sınıflandırma girişimi vardır. Johanson ve Csató (2006) coğrafi, genetik ve tipolojik ölçütleri esas alarak yaptığı sınıflandırmada Türk dillerini altı gruba ayırır.

1. Güneybatı (GB), Oğuz Türkçesi

2. Kuzeybatı (KB), Kıpçak Türkçesi,

3. Güneydoğu (GD), Uygur Türkçesi,

4. Kuzeydoğu (KD), Sibirya Türkçesi

5. Çuvaşça, Ogur/Bulgar grubu,

6. Halaçça, Argu Türkçesi.

Kültürü olusturan ögeler, genel anlamda maddi ve manevi veya somut ve somut olmayan
bçiminde sınıflandırılabilir. Maddi kültür unsurları mimarî, el sanatları, geleneksel kıyafetler, araç-gereçler gibi elle tutulur, gözle görülür, somut olan unsurlardır. Manevi kültür unsurları ise inançlar, dünya görüşleri, ahlak anlayışı, davranıış kalıpları, ilişki örüntüleri vb. toplumsal hayatı çevreleyen öğreti ve değerlerdir.

Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Dilin üretim yetisi sınırsızdır. Doğru cevap A'dır.

Ölçünleştirme (standartlaştırma): Bir dil topluğunda söyleyiş, yazım ve söz varlığı vb. belirli alanlarda ortak ve resmî kabulün sağlanmasıdır. Doğru cevap E'dir.

Değişke (Dil değişkesi, varyant) terimi, bir dilin lehçe, ağız vb. sözlü ve yazılı farklı biçimleri ile karma dillerin ve sözel olmayan dillerin tamamını veya herhangi birini ifade etmektedir. Doğru cevap A'dır.

Kopyalama (ödünçleme, alıntı), A dilinin, B diline ait sözcük, anlam vb. dil ögelerini kendi sistemine dâhil etmesidir. Kopyalama, dil ilişkilerinin en sık rastlanan biçimidir. Doğru cevap B'dir.

Dillerin doğuşu ile ilgili ciddi bir bilimsel çalışma yapmanın mümkün olmadığı görüşüyle bu konuda ilgili bildirilerin sunulmasını yasaklama kararı alan Paris Dil Bilim Topluluğu 1866 yılında kurulmuştur. Doğru cevap D'dir.

Değişke bir dil türü değildir. Doğru cevap E'dir.

Verilen üç ifade de bilimsel bakımdan dilin özellikleri arasında sayılabilir. Doğru cevap E'dir.

Afroasya (Hami-Sami dilleri) Kuzey Afrika’da ve Güneybatı Asya’nın birçok bölgesinde en baskın dil ailesdr. Afroasya dilleri; Sami dilleri, Çad dilleri, Berber dilleri, Kuşi dilleri, Omo dilleri ailelerinden oluşur. Sami dillerinin en önemli üyesi İslam öncesi dönemde yalnızca Arap Yarımadası’nda konuşulan Arapçadır. Doğru cevap B'dir.

Diğer dört seçenekte verilen diller Hint-Avrupa dilleri arasında iken, Çin dilleri Çin-Tibet dillerinden biridir. Doğru cevap E'dir.