TURKİSH LANGUAGE I - Deneme Sınavı - 19

Harezm-Altınordu Türkçesi olarak da adlandırılan Harezm Türkçesinden günümüze
çoğu dinî ve edebî olmak üzere pek çok eser kalmıştır. Harezm Dönemi’nden kalan eserler içerisinde Türkçenin önemli sözlüklerinden biri olan ve ünlü bilgin Zemahşerî tarafından yazılan Mukaddimetü’l-Edeb de vardır. Bu dönemden kalan diğer bazı eserler Muînü’lMürîd, Hüsrev ü Şirin, Muhabbetnâme, Nehcü’l-Ferâdis vb.dir. 

Doğru yanıt E

Kuzey (Kıpçak) Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilen lehçeler; Tatar,
Başkurt, Nogay, Kumuk, Karaçay, Kazak, Karakalpak ve Kırgız lehçeleridir.

Özbek Türkçesi, Çağatay Türkçesinin günümüzdeki devamı olarak kabul edilir.

Eski Oğuz Türkçesine ait, kaynaklarda kayıtlı olup da bugüne ulaşamayan ve adları
bilinen birtakım eserler vardır. Bu eserler bulundukça dönemin dil özellikleri daha
iyi aydınlanacaktır. Bu dönemde eser veren önemli bazı isimleri şöyle sıralayabiliriz:
Mevlana’nın oğlu Sultan Veled, Yunus Emre, Ali, Şeyyad Hamza, Gülşehrî, Aşık Paşa, Ahmet Fakih, Hoca Mesut vb.

Ali Şir Nevâyî Çağatay Edebiyatı; Klasik Öncesi Devir, Klasik Devir (Nevayî Devri) ve Klasik Sonrası Devirden Klasik dönemin önemli edebiyatçısıdır. 

Doğru yanıt C

Belgelerle izlenebilen yaklaşık 1350 yıllık süre boyunca Türkçe 13 değişik alfabe ile
yazılmıştır.
Türkçe değişik dönem ve coğrafyalarda Köktürk, Soğd, Uygur, Mani, Brahmi, Tibet,
Süryani, Arap, Grek, Ermeni, İbrani, Latin ve Slav (Kiril) alfabeleriyle yazılmıştır.
Bunlardan Soğd, Mani, Brahmi, Tibet, Süryani, Grek, Ermeni ve İbrani alfabeleri kısa
tarihi dönemlerde ve oldukça sınırlı çevrelerde kullanılmıştır. Geriye kalan Köktürk,
Uygur, Arap, Latin ve Kiril alfabeleri ise uzun sürelerle ve geniş coğrafyalarda kullanılmıştır. 

Doğru yanıt A

Bugünkü bilgilerimize göre Türkçenin metinlerle izleyebildiğimiz tarihi boyunca kullandıkları ilk düzenli, kuralları yerleşmiş yazı sistemi Köktürk alfabesidir.
Köktürk alfabesi yabancılarca Run harfleri, Yenisey Run Harfleri, Runik alfabe, Türk Run
yazısı gibi terimlerle adlandırılmıştır ancak bu esrarengiz yazıyı okumayı başaran ilk bilgin olan V. Thomsen, “Türk alfabesi” olarak adlandırmıştır.

Doğru yanıt B

C seçeneğindeki muşamma sözcüğünün muşambaya dönüşmesi ünsüz ikizleşmesine değil, ünsüz aykırılaşmasına örnek gösterilebilir.

Açıklama : Masmavi :Pekiştirme ekleri alan kelimelerde vurgu pekiştirme ekindedir; birinci hece. Hanımeli :Birleşik sözcüklerde vurgu bütün sözcüktedir. Kapı, Osman : İki heceli kelimelerde vurgu genelde son hecededir. İzmir: İki heceli yer adlarında vurgu ilk hecededir

"Konuşma seslerini özellikleri, türleri, sözcüklerdeki sıralanışları, görevleri ve uğradıkları değişmeler açısından araştıran, sınıflandıran ve herhangi bir kurama dayalı olmayan, genellikle fiziksel yönleri ağır basan dil bilgisi dalına ses bilgisi denir. "

"Ünlülerin sınıfandırılmasında esas olan boğumlanmayla ilgili belli başlı ölçütler şu şekildedir: Artlık/Önlük, Darlık/Genişlik, Düzlük/Yuvarlaklık, Uzunluk/Kısalık."

" Ölçünlü Türkçede dudak uyumu veya düzlük-yuvarlaklık uyumu adı verilen uyuma göre düz ünlülerden sonra ancak düz ünlüler, yuvarlak ünlülerden sonra dar-yuvarlak veya düz-geniş ünlüler gelebilir." O halde B doğru cevaptır.

"Türkçenin ünsüzleri genel olarak; oluşum/boğumlanma yerlerine (çıkaklarına) göre, ötümlü/ötümsüz (titreşimli/titreşimsiz) olmalarına göre, sürekli/süreksiz olmalarına göre, ağız/geniz ünsüzü olmalarına göre dört grupta sınflandırılır. " O halde D doğru cevaptır.

"Sözcüklerin bazı hecelerini, sözcük öbeklerinin bazı sözcüklerini daha baskılı, vurgulu söyleriz. " Bu vurgudur. Doğru cevap B'dir.