TURKİSH LANGUAGE I - Deneme Sınavı - 13

Bilgiyi kullanarak yeni probleme uygulama mantığında olduğu için uygulama düzeyinde bir sorudur.

İlkeden yola çıkarak genele varma mantığında olduğu için analiz düzeyinde bir sorudur.

Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeleri yapan eklerdir. Verilen seçeneklere bakıldığında azal ve çoğal sözcüklerinde verilen ek addan eylem yapan ek olarak kullanılırken; yatalak sözcüğünde ise tek başına -al eki yeni bir ad üretmemektedir. İllegal ise yabancı bir sözcüktür. Oysa C seçeneğinde, ulus adına getirilerek ulusal adını ürettiği görülmektedir.

Eylemden ad yapma ekleri, eylem kök ya da gövdelerinden, köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeleri yapan ve sayıca en fazla olan eklerdir. “Balak” ve “kabuk” sözcüklerinde kullanılan “-k” eki addan ad yaparken; “birik” ve “gözük” sözcüklerinde ise addan eylem yapma eki olarak kullanılmıştır. E seçeneğindeki “delik” sözcüğünde ise eylem olan “del” sözcüğü “-k” yapım eki alarak ada dönüşmüştür.

Türkçede sözcükler geleneksel olarak ad, sıfat, zarf, zamir, edat, bağlaç, ünlem ve eylem olmak üzere sekiz türde toplanmaktadır. Verilen şıklar incelendiğinde kalem sözcüğünün ad, güzel sözcüğünün sıfat, geri sözcüğünün zarf, rağmen sözcüğünün edat ve herkes sözcüğün de zamir olduğu görülür.

Doğru cevap d şıkkıdır

Addan ad yapma ekleri ad kök ya da gövdelerinden köken anlamıyla bağlantılı yeni ad gövdeler yapan eklerdir. Doğru cevap c şıkkıdır.

Eylemin gösterdiği hareketin ardı ardına ya da sıklıkla yapıldığını gösterir. Türkçede en sık kullanılan sıklık çatıları AlA- -IstIr-, -klA-. ov->ovala-, silk-> silkele-, serp-> serpiştir-, ovuştur- vb. sür- > sürükle-, say- > sayıkla- vb. örnekler eylemn ardı ardına yapıldığını gösteren sıklık çatılarıdır. Doğru cevap a şıkkıdır.

Hâl ekleri olarak da bilinen durum ekleri, cümle içindeki adları diğer sözcüklere değişik anlam ilişkileri çerçevesinde bağlayan biçim birimlerdir. Durum ekleri iki adı biribirine bağlayan ilgi durumu dışında, genellikle adlarla cümlenin asıl öğesi olan yüklem arasında ilişki kurar. Türkçede yalın, yükleme, ilgi, yaklaşma, bulunma ve uzaklaşma olmak üzere altı durum ekinin bulunduğu kabul edilir. Bunların dışında farklı kaynaklarda –CA ile yapılan eşitlik, -lA ve –(X)n le yapılan araç durumları da durum ek olarak kabul edilmektedir. Doğru cevap d şıkkıdır.

Ek eylemler, ad soylu sözcüklerin yüklem olarak kullanılmasını, eylem cümlelerinde ise birleşik çekimler sağlayan eklerdir. Ad soylu sözcüklerin eylem olarak çekminide birinci ve ikinci kişilerde -, üçüncü kişinin çekminde ise -DIr bildirme eki kullanılır. Doğru cevap e şıkkıdır.

Doğru cevap d şıkkıdır

Doğru cevap c şıkkıdır

Saklambaç kelimesi saklamak fiilinden türetilmiş bir addır. Doğru cevap d şıkkıdır.

Dönüşlü çatı: Yıkandım, küreklere asıldık örneklerindeki gibi, yüklemin bilidiridiği eylemin özneye döndüğünü, eylemin özne tarafından kendi kendine yapıldığını gösteren çatıdır. Dönüşlü çatı ekleri - n- ve -l-’dir. Yıka-> yıkan-, bak->bakın-, yor->yorul- vb. Dönüşlü çatılarda, yüklem çoğunlukla nesne alamaz, ancak “bavulu yüklendim” örneğinde oldugu gibi geçişli eylem de olabilir. Doğru cevap e şıkkıdır

Doğru cevap d şıkkıdır

Kapıyı kelimesi yükleme/belirtme/nesne durumu eki almıştır. Doğru cevap e şıkkıdır.

Tarz zamanda hareket noktasını konuşanın, konuştugu andan bir başka zamana aktarmasıyla ortaya çıkar. Tarz, yükleme eklenen - eyleminin geçmiş zamanlarda ve şart kipinde çekimlenmesiyle oluşur. Türkçede dört tarz vardır: Bilidirme, öykü, rivayet, şart. Doğru cevap a şıkkıdır.

Şekilde de görüldüğü gibi, ad durum eklerinden -ı ve -u; yükleme/belirtme/nesne durumlarında kullanılmaktadır. D seçeneğindeki 'İstanbul'u' sözcüğü belirtme/nesne durumundadır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

Şekilde de görüldüğü gibi, ad durum eklerinden -ın ve -nin; ilgi/tamlayan durumlarında kullanılmaktadır. E seçeneğindeki 'Arabanın' sözcüğü tamlayan durumundadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Şekilde de görüldüğü gibi, ek eylem kiplerinden duyulan geçmiş zaman; -miş/mış eki ile yapılmaktadır. Doğru yanıt A seçeneğidir.