TÜRKÇE YAZILI ANLATIM - Deneme Sınavı - 3

Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir hayali, olayı ya da durumu söz ve yazı yoluyla ifade etmeye ‘’anlatım’’ denir. Okuma alışkanlığı kazanma, bilgi toplama, özet çıkarma, alıntı yapma, günlük yaşantılardan deneyim çıkarma etkili bir anlatıma ulaşmak için kişinin geçmesi gereken aşamalardır. Elbette güzel, düzgün bir yazıya sahip olma da önemlidir ancak etkili bir anlatım için aşamalardan biri değildir. Çünkü günümüzde el yazısı kullanılmaya devam edilse de bilgisayar, yazı makinesi gibi araçlardan yararlanmak mümkün olmaktadır.

Kompozisyon, düzenleme demektir. Edebiyatta kompozisyona düzenli yazma ve konuşma sanatı denilmesi de bundandır.

Buluş aşamasında konuyu belirleme ve sınıflandırma, ana fikri ve yardımcı fikirleri ortaya koyma, örnekler bulma gibi önemli noktalar söz konusudur. Bir konu üzerinde düşünürken kafamızda o konuyla ilgili birtakım duygu ve fikirler doğar. İşte buluş, anlatacaklarımızın kafamızda ayrıntılı olarak canlandıran, görülen, duyulan, düşünülen, aynı konular üzerinde yazarları birbirine benzemekten kurtaran farklılıktır. Buluş, kişinin kendinde oluşturduğu duygu ve fikirlerin biçimlenmesidir. Güzel bir buluş, yazımızı basmakalıp olmaktan kurtarır ve yazara değer kazandırır.

Dipsiz bir deniz gibi olan gönlümüzdeki inci; yani bilgi neyle çıkar, hangi araçla çıkarılır? Aklımıza gelen ilk ve önemli araç dildir. İçimizdeki bilgi incisini söz kalıpları içine yerleştirmede becerikliysek bunu çevremize iletebiliriz. Bilmek, öğrenmek kadar onları başkalarına aktarmak da önemlidir. Yoksa içimizdeki bilgiler, deniz dibindeki çakıl taşları gibi yararsız, değersiz olur.

Duygu ve düşüncelerin etkili ifade edilmesi, yazılı anlatımın temel süreçlerinden anlatışla ilgilidir.

Yunus Emre, dizelerde sözün gücünü vurgulamaktadır. Sözün gücü, diğer seçeneklere oranla daha kapsamlıdır ve şiiri tam olarak yansıtmaktadır.

Başka yazarlardan ayrılması, kendi tarzını oluşturması özgünlüktür.

Nerede düşüneceğim? sorusu yazılı anlatımın plan aşamasında sorulacak sorulardan biri değildir. Bu soru ancak buluş aşamasında olabilir.

 

Yazan kişi, yazdığı yazıda anlamını bilmediği ya da yanlış bildiği sözcükleri kullanmamalıdır. Yanlış anlamalara neden olunabilir.

Bir bölgenin coğrafi özelliklerini yazmalarını istemek yaratıcı yazı etkinliği değildir. Bilgi vermeye yönelik bir çalışmadır.

Kompozisyon,  "düzenli konuşma ve yazma sanatı" olarak da tanımlanabilir. Doğru cevap C'dir.

Kompozisyonun temel öğeleri; duygu, düşünce, görüş, hayal, düzen, açık ve çarpıcı anlatımdan oluşur. Doğru cevap E'dir.

Yazı konusuyla ilgili duygu ve düşüncelerin ortaya konduğu, konuyla ilgili madde ve malzemelerin toplandığı temel süreç, buluştur. Doğru cevap A'dır.

Zihinde canlandırılan yazı malzemesinin sıralanması, bir düzene konması düzenleme demektir. Doğru cevap B'dir.

Anlatım, duygu ve düşüncelerimizi dile getirme, ifade etmektir. Doğru cevap D'dir.

Yazmada planlama, neyi neden, nerede, ne zaman, nasıl ve kime söyleyeceğimizi göz önünde bulundurarak yapılır. Doğru cevap A'dır.

Metni bir ürün olarak gören yaklaşımda yazma süreci yapısal yönüyle dikkate alınır.

Kompozisyon yazmak, yaratıcı yazma etkinliklerinden biri değildir.

Anlatımda nesnel değil, tam aksine öznel olmamız, kendi duygu ve düşüncelerimizi ifade etmemiz beklenir. Doğru cevap A'dır.

Yazma sürecinde konu birliği ve konu dışına çıkmamak önemlidir. Doğru cevap C'dir.