TÜRKÇE SÖZLÜ ANLATIM - Deneme Sınavı - 1

“İsimsizliğimiz” sözcüğünün kökü “isim”, “yaşamalı” sözcüğünün kökü “yaş”, “başarının” sözcüğünün kökü “baş”, “güzelleştirdiğiniz” sözcüğünün kökü “güzel”dir. Bu sözcüklerin tamamının kökü ad köküdür. “etkileşim” sözcüğünün kökü “et-“ yani bir eylem köküdür. Doğru cevap C’dir.

“Kendinden kaçmak dedikleri şeyin bu olduğunu sanıyorum.” Cümlesinde “Kendinden kaçmak dedikleri şeyin bu olduğunu” cümlenin nesnesi, “sanıyorum” ise cümlenin yüklemidir. Cümle sadece nesne ve yüklemden oluşmuştur. Doğru cevap D’dir.

Cümledeki “vakit” sözcüğü cümlenin öznesi olarak kullanılmıştır. Doğru cevap B’dir.

Gereksiz sözcüklerin ve gereksiz cümlelerin bulunmayışı demektir. Cümleler yazıldıktan sonra, çıkarılabilirlik bakımından gözden geçirilmeli, gereksiz kullanımlar ayıklanmalıdır. Türkçesi varken yabancı kökenli sözcükler kullanma, uzun cümleler kurma; duruluğu önleyen yanlışlar, grubuna girmektedir.

Yazıda açıklığı sağlamak için herkesin anlayabileceği yaşayan bir dil kullanılmalıdır. Cümlede sözcüğün kullanılacağı yere dikkat edilmelidir. Yazı bir defa okunduğunda anlaşılmalıdır. Eş anlamlı sözcüklere yer verilmemelidir.

Geniş bir sözcük dağarcığına sahip atasözü, deyimlere egemen yazılar; kendilerine özgü bir anlatım biçimine sahip olurlar. Yazarın birikimlerini, yetilerini ortaya koyan kısaca kimliği yansıtan yazılar üretilmesi özgünlüktür.

Konuşmanın fiziksel, psikolojik, fizyolojik ve toplumsal niteliği vardır. Konuşmanın fiziksel niteliği: Ses dalgalarının boşlukta yayılması ile gerçekleşen bir süreçtir. Konuşmanın psikolojik niteliği: Anlam bilimle ilgili olarak kavramların kendileri üzerinde değil, kavramlara ilişkin deneyimler üzerinde konuşulur. Konuşmanın fizyolojik niteliği: İnsan bedeninde varolan beyin, sinir sistemi, akciğerler, ses telleri, küçük dil, büyük dil, dudak ve dişler gibi organların dengeli bir uyum içinde iş birliğiyle çalışmalarına bağlı olarak oluşan bir süreçtir. Konuşmanın toplumsal niteliği: Toplumsal yaşamın bir ürünü olan konuşma, dili kullanarak iletişim kurma yoludur.

Hazırlıklı konuşmalar; tek kişilik konuşmalar, toplantı (açık oturum, panel vb.) iken hazırlıksız konuşmalar; günlük konuşmalar, söyleşiler, soru sorma ve yanıtlama vb. şeklindedir.

Anlatım biçimleri açıklayıcı, tartışmacı, öyküleyici ve betimleyici anlatım biçiminde sınıflanabilir.

Makale, deneme ve eleştiri düşünce niteliği olan yazılardır.