aofsorular.com
TDE101U

TÜRKÇE SES BİLGİSİ

5. Ünite
Soru 1
Aşağıdaki köklerden hangisi eklenme yoluyla ortaya çıkmış bir ses olayını içerir?
Soru 2
Aşağıdakilerden hangisinde ses olayı kalıcı biçimde sonuçlanmıştır?
Soru 3
Arapça aslında ikinci hecesi uzun olan hayāt sözcüğü tek başına iken veya ünsüzlerden önce kısalmış ve sözcük hayat biçimini almışken sözcüğe ünlüyle başlayan bir ek getirildi­ğinde ünlü yeniden uzamaktadır: hayātım. Bu örneklerde yer alan ses değişmeleri aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?
Soru 4
Aşağıdakilerden hangisi yazı dili-konuşma dili arasındaki farklardan kaynaklanan bir değişimi gösterir?
Soru 5
Aşağıdakilerden hangisinde diğerlerinden farklı bir ses olayı görülür?
Soru 6
yaşıl > yeşil

bış > piş

yana > yine

Yukarıdaki örneklerde hangi ses olayı yer alır?

Soru 7
Aşağıdaki değişim sürecinde hangi ses olayları yer almıştır?

 kelür ben>gelürven>gelürem > gelürüm >gelirim

 i. yuvarlaklaşma

ii. düzleşme

iii. ünsüz düşmesi

iv. ötümlüleşme

v. ünsüz tekleşmesi

Soru 8
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinde konuşma diline özgü ses düşmesi izlenir?
Soru 9
Aşağıdakilerden hangisi hem ünlü hem de ünsüzleri etkileyen bir ses olayıdır?
Soru 10
I. Dil içi eğilimler. II. Yazı dili ile konuşma dili arasındaki farklar. III. Başka dillerle ilişkiler. IV. Dildeki modalar. V. Sosyal gruplar.

Yukarıdakilerden hangileri, bir dilin seslerinin değişme nedenlerindendir?

Soru 11
Ünlüler titreşimli (ötümlü) seslerdir; ünsüzlerin ise bir bölümü titreşimli bir bölümü titreşimsizdir. Bu durumda ünlü komşuluğundaki titreşimsiz bir ünsüzü söylemek, titreşimli bir ünsüzü söylemekten daha zordur. Bundan ötürü ekeg gibi bir yapı kolayca eğe yapısına değişebilir.

Yukarıda, dildeki ses değişmelerinin nedenlerinden bir açıklanmıştır. Bu durum, dildeki eğilimlere ilişkin aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmektedir?

Soru 12
I. kart-kartal. II. çocuk-çocuğum. III. burun-burnu. IV. ben-bana. V. kuru-kurulum.

Yukarıdakilerden hangileri, çekimle ilgili ses değişmelerindendir?

Soru 13
I. Değiştirme. II. Nöbetleşme. III. Yerine geçme. IV. İntihal. V. Seçme.

Eklenmede birbirinin yerine geçebilen sesler için yukarıdaki terimlerden hangisi kullanılmaktadır?

Soru 14
I, yürüyerek-yüriyerek. II. oyna-oynuyor. III. anne-annem. IV. saç-saçsız.

Yukarıdakilerden hangileri, ses değişimleriyle ortaya çıkan nöbetleşmeye örnek olarak verilebilir?

Soru 15
I. Önlük-artlık. II. Düzlük-yuvarlaklık. III. Uzunluk-kısalık. IV. Darlık-genişlik.

Yukarıdakilerden hangileri, ünlüleri birbirinden ayıran temel niteliklerdendir?

Soru 16
I. Ötümlü-ötümsüz. II. Patlamalı-sızıcı. III. Ön-art. IV. Geniz-ağız. V. Dudak-damak. 

Yukarıdakilerden hangileri, ünsüzleri birbirinden ayıran özelliklerdendir?

Soru 17
I. Yuvarlaklaşma. II. Öndamaksıllaşma. III. Artdamaksıllaşma. IV. Tekleşme. V. İkizleşme. 

Yukarıdakilerden hangileri, ünlülerde tamamlanmış ses olaylarındandır?

Soru 18
I. Aykırılaşma. II. Dönüştürme. III. Göçüşme. IV. Karıştırma. V. İkizleşme.

"yaprak-yarpak, ekşi-eşki, yalnız-yanlız, köprü-körpü" örneklerinde görülen durum yukarıdakilerden hangisi ile açıklanmaktadır?

Soru 19
I. Eczane. II. Peki. III. Abi. IV. Yirmi. V. Türkçe.

Yukarıdakilerden hangileri, ünlü ve ünsüzlerde büzülmeye örnek olarak verilebilir?

Soru 20
Eski Türkçedeki közel sözcüğünün günümüz Türkçesinde güzel olması ünlüler açısından aşağıdaki ses olaylarının hangisiyle açıklanabilir?