TÜRKÇE SES BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 1

PİDE diğer ağızlarda yer alırken piDE İstanbul ağzı vurgulama şeklidir. Doğru cevap B'dir.

Cüri kelimesinin standart biçimi jüridir. Doğru cevap D'dir.

“Türkçe yazıldığı gibi konuşulur, konuşulduğu gibi yazılır.” şeklinde oldukça yaygın bir görüş vardır. Ancak vurgu, durak, ton gibi parçalarüstü ögeler başta olmak üzere, sözlü dile özgü özelliklerin önemli bir kısmı yazıda gösterilmediğinden, bu görüşün gerçek durumla ilgisi yoktur. Bu görüşün temelinde,Türkçenin oldukça genç sayılabilecek bir yazı dili olması ve alfabe düzenlenirken bir harfe bir ses ilkesine önemli ölçüde uyulması yat-maktadır. Hiçbir doğal dil konuşulduğu gibi yazılmaz, yazıldığı gibi konuşulmaz. Bu durum, Türkçe için de geçerlidir. Her şeyden önce, yukarıda sözü edilen konuşma diline özgü parçalarüstü sesbirimler yazıda gösterilmez. Bunların yazıda gösterilmeye çalışıldığı bazı araştırma alanları vardır. Örnek olarak fonetik çalışmalarında veya ağız araştırmalarında söyleneni daha ayrıntılı biçimde yazıya yansıtma çabası vardır. Ancak bunlarda bile sözlü dile ait pek çok özelliği yazıda vermek mümkün değildir. Bizim yazıda harflerle gösterdiğimiz sesler, gerçekten fiziki sesler değil, daha önceki ünitelerde gördüğümüz gibi kurgulanmış seslerdir. Farklı biçimlerde söylenen bir sözcük, standart yazımda tek biçimli yazılır. Yine standart yazımla verilmiş bir sözcüğü farklı okuyucular, farklı biçimlerde seslendirirler. Bütün doğal dillerin yazılı ve sözlü biçimleri arasında olabilecek çeşitlenmeler Türkçede de vardır.

/Halā/ değil standart biçimi /hāla/ olmalıdır. Doğru cevap D'dir.

/hakem/ kelimenin standart söyleyişidir. Doğru cevap A'dır.

Bul kelimesindeki /l/ sesi diğerlerine göre farklı telaffuz edilir. Doğru cevap E'dir.

Yiyiyor kelimenin doğru yazımıdır. Doğru cevap E'dir.

Konuşma dilinde gelicek şeklinde söylense de yazı dilinde doğru yazılımı gelecek şeklindedir. Doğru yanıt C.

İstanbul ağzına uygun vurgular C seçeneğindeki maddelerde verilmiştir. Doğru yanıt C.

Ağızların etkisiyle ortaya çıkmış olan dikkat çekici bir ses olayı da Arapça ve Farsça kökenli bazı sözcüklerdeki uzun ünlülerin kısa söylenmesidir. Bu özellikle uzun ünlülerin kısalmış olduğu Doğu Anadolu ağızları ile Kıbrıs ağızlarının etkisiyle ortaya çıkmaktadır. Doğru yanıt A.

Merhaba sözcüğü yanlış yazılmıştır. Doğru yanıt A.

E seçeceği dışındaki seçeneklerde c yerine j sesi kullanılmalıdır. Doğru yanıt E.

alacakmış sözcüğü yanlış yazılmıştır. Doğru yanıt D.

sebze sözcüğü yanlış yazılmıştır. Doğru yanıt B.

Doğru yanıt E.

Doğru yanıt B.

açacak sözcüğü yanlış yazılmıştır. Doğru yanıt E.