TÜRKÇE CÜMLE BİLGİSİ II

Bu cümle iç içe birleşik yapılı bir cümledir. Her günün uf­kunu sardıkça gece Dediler: “Belki son akşamdır bu.” Temel cümlenin ögeleri dediler : Yüklem (onlar) : Gizli özne her günün uf­kunu sardıkça gece : Zarf tümleci belki son akşamdır bu : Nesne (İç cümle)

A şıkkında tek yüklem ve tek yargı olduğu için basit bir cümledir. Doğru cevap A'dır.

B şıkkında bir yan cümle ve bir temel cümle vardır. Bundan dolayı da birleşik bir cümledir. Doğru cevap B'dir.

C şıkkındaki cümle basit bir cümle olduğu için yan cümlesi yoktur. Doğru cevap C'dir.

"artık gelse de" kısmı şart bildiren bir yan cümledir. Doğru cevap D'dir.

Bir cümlenin bir görevle başka bir cümlenin içinde yer almasıyla oluşan birleşik cümleye iç içe birleşik cümle adı verilir. İç içe birleşik cümlede iç cümle, temel cümlenin bir ögesi ya da bir isim ögesi olur. "bu hasretlik biter" kısmı da bir iç cümledir. Doğru cevap E'dir.

B, C, D ve E şıklarındaki cümleler basit cümledir ancak A şıkkındaki cümle iç içe birleşik cümledir. Doğru cevap A'dır.

B şıkkındaki "bana yaptıklarını" kısmı temel cümlenin nesnesi durumundadır. Doğru cevap B'dir.

C şıkkındaki "bütün derslerini AA ile geçersen" kısmı şart belirtmektedir. Doğru cevap C'dir.

D şıkkındaki "herkes sağlıklıdır" kısmı temel cümleye nesne göreviyle katılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Sadece E şıkkındaki cümle ki'li birleşik cümledir. Doğru cevap E'dir.

B seçeneğindeki atasözü şartlı birleşik cümle yapısındadır. Doğru yanıt B seçeneği.

Yan cümle, temel cümleye nesne göreviyle katılmaktadır: Gönlüm mazini diril­ ten sanatın sana tarihini her lahza hayal ettirmesini isterdi. Doğru yanıt C.

“Susarsam sen matem et” cümlesi şartlı birleşik bir cümledir. 

Yan cümle: Susarsam; Temel cümle: Sen matem et.

Yan cümle, temel cümleyi zarf işleviyle tamamlamaktadır.

Doğru yanıt A.

Cümlede yaşasan da iki üç yüz sene hatta bin yıl dizesi yan cümledir, temel cümleyi zarf işleviyle tamamlamaktadır. Doğru yanıt D.

E seçeneğindeki cümle şartlı birleşik cümledir. Doğru yanıt E.

A seçeneğindeki cümle iç içe birleşik cümle yapısındadır. Doğru yanıt A.

Temel cümle: Beni hâlâ bu genç unutmadı mı ki

Yan cümle: Bugün bu yollarda bekliyor

Yan cümle temel cümleyi zarf işlevi ile tamamlamaktadır: Bu genç, bugün bu yollarda beklediğine göre beni hâlâ unutmadı mı?

Doğru yanıt E.

Birinci cümle:

Hepsi, sırtında abâ, günlerce Gittiler içleri hicranla dolu

İkinci cümle:

Her günün ufkunu sardıkça gece Dediler: “Belki son akşamdır bu.”

Bu cümle iç içe birleşik yapılı bir cümledir.

Doğru yanıt B.

Temel cümle: Kâmildir o insan ki

Yan cümle: yaşar hatıralarla

Yan cümle, temel cümlenin öznesinin sıfatı durumundadır: Hatırlarla yaşayan o insan kâmildir.

Doğru yanıt B.