Aof Panel

Soru 1

“Ne uzunmuş gece, Rabbim, gelmiyor sabah!” cümlesi anlam bakımından aşağıdaki hangi cümle yapısındadır?

Soru 2

"Bırak beni haykırayım susarsam sen matem et;

Unutma ki şâirleri haykırmayan bir millet,

Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir."

Yukarıdaki şiirde geçen cümlelerin işlevi ve yapısı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Soru 3

Yer tamamlayıcısıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

Soru 4

Aşağıdakilerden hangisi olumlu fiil cümlesidir?

Soru 5

Aşağıdakilerden hangisi olumlu isim cümlesidir?

Soru 6

Aşağıdaki cümlelerin hangisi isim cümlesidir?

Soru 7

( I ) Sular durgundu deniz kıyısında. ( II ) Kumsalda bir tek ayak izi bile kalmamıştı. ( III ) Çok uzakta yelkenlerinin indirmiş bir gemi gözüküyordu. ( IV ) Doğa, yeryüzü ile gökyüzünün varlığından oluşmuş gibiydi. ( V ) Ayaklarımızın dibinde, kül renginde güvercinler vardı.

Bu parçadaki numaralı cümlelerden hangileri, isim cümlesi değildir?

Soru 8

Aşağıdaki cümlelerin hangisi biçimce olumlu olduğu halde anlamca olumsuzdur?

Soru 9

Aşağıdakilerden hangisi, gerçek soru cümlesi değildir?

Soru 10

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, soru anlamı bir zamirle sağlanmıştır?

Soru 11

Aşağıdakilerden hangisi olumsuz bir durumu ortaya koyan emir cümlesi değildir?

Soru 12

Aşağıdakilerden hangisi bir ünlem cümlesi değildir?

Soru 13

Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna ünlem işareti ( ! ) konulamaz?

Soru 14

"Ne kadar süslüsünüz bugün" cümlenin yüklemi nedir?

Soru 15

Tekrar grupları (ikilemeler), edat grupları, kısaltma grupları (yaklaşma grubu, uzaklaşma grubu, vasıta grubu, isnat grubu), bağlama grubu, isim ve sıfat tamlamaları; zarf tümleci işleviyle kullanılabilen kelime gruplarıdır. Zarf-fiil grupları da cümlede zarf tümleci olarak kullanılır. Bu şekilde grup hâlinde kullanılan zarflara “gruplaşmış zarf” adı verilir.

Aşağıdaki örneklerden hangisi yukarıdaki açıklamaya uygun değildir?

Çözüm Açıklaması

Sevdiklerim göçüp gidiyorlar birer birer Ay geçmiyor ki almıyayım gamlı bir haber. (Yahya Kemal Beyatlı)

Yukarıdaki dizelerde birinci cümlede yer alan zarf tümleci ögesi birer birer, aynı kelimenin tekrarıyla yapılmış bir ikileme grubudur.

O gün ruhumuzdan taşan kahkaha Hâlâ bir ok gibi kalbimi deler (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Bu cümlede yer alan o gün, bir sıfat tamlaması olup zarf tümleci işleviyle kullanılmıştır. Ancak bu zarf, ana cümle fiilinin değil taşan sıfat fiilinin zarfıdır. Hâlâ bir ok gibi ise benzerlik edatıyla kurulmuş bir edat grubudur ve cümlede zarf tümleci işleviyle kullanılmıştır.

Her yandan küçülen bir oda gibi Duvarlar yanaşmış, tavan alçalmış

Bu dizelerde yer alan her yandan küçülen bir oda gibi kelime grubu da bir edat grubu olup zarf tümleci işleviyle kullanılmıştır.

Bayram sabahı güneş bile başka türlü, âdeta ruhanî doğardı. (Ahmet Hamdi Tanpınar, Beş Şehir)

Bu cümlede zarf tümleci olarak kullanılan gruplardan bayram sabahı, belirtisiz isim tamlaması yapısında; başka türlü ise sıfat tamlaması yapısında olup zarf tümleci işleviyle kullanılmıştır.

Çocuk uysallıkla onun ardından eve girdi.(Sevinç Çokum, Bizim Diyar)

Bu cümlede de zarf tümleci olan öge uysallıkla kelimesidir, o da vasıta eki (la) almış bir isimdir. “Zarf çeşidi olan kelimelerin hepsi cümlede zarf tümleci olarak kullanılabilir. Zarflar, cümlede genellikle çekimsiz olduklarından fiillere doğrudan bağlanır. İsimler, eksiz veya hâl [yön (ra, arı), vasıta (la, n ) ve eşitlik (ca, ça)] eklerini alarak zarf olarak kullanılır.” kuralının örneğidir.

Soru 16

Armudun sapı, üzümün çöpü.
Harman yel ile, düğün el ile.
İnsanlar konuşa konuşa, hayvanlar koklaşa koklaşa.
Az veren candan, çok veren maldan.
(Atasözü)

Konuşma veya anlatım esnasında genellikle yüklemi, bazen de başka bir ögesi kullanılmayan cümleye örnek olarak yukarıda verilen cümleler aşağıdakilerden hangisine örnek gösterilebilir?

Soru 17

Yargının gerçekleştiğini anlatan, bir işin, bir oluşun, bir hareketin, bir düşüncenin gerçekleştiğini veya gerçekleşeceğini bildiren cümlelere ne ad verilir?

Soru 18

Yüklemi fiil olan ve yargının yapıldığını, olduğunu bildiren cümlelere ne ad verilir?

Soru 19

Yüklemi isim ya da isim soylu bir kelime veya kelime grubundan meydana gelen ve olumsuz yargı bildiren cümleye ne ad verilir?

Soru 20

Ey deniz, şöyle bir gün sana bakacak mıyım,
Elma bahçelerinden, fındık bahçelerinden?.
(Ömer Bedrettin Uşaklı)

Yukarıdaki cümle aşağıdakilerden hangisine örnek gösterilebilir?

TÜRKÇE CÜMLE BİLGİSİ II - Deneme Sınavı - 9