TÜRKÇE BİÇİM BİLGİSİ - Deneme Sınavı - 5

"İlkokul arkadaşlarını  hatırlıyor." cümlede fiilimsi yoktur. "ilkokul ve arkadaşlarını" kelimeleri "isim", "hatırlıyor" kelimesi ise fiildir. Doğru yanıt: C'dir.

"Ödevlerini bitirdiğinde içinde bir rahatlama hissi oldu." cümlede geçen "bitirdiğinde" ve "rahatlama" kelimeleri fiilimsidir. Doğru yanıt: D'dir.

"Uzun yıllardan sonra okulunu görünce çok heyecanlandı." cümledeki "görünce" kelimesi zarf-fiildir. Doğru yanıt: A'dır.

"Bu fabrikanın açılması, çevre kirliliğine neden oldu." Cümlede geçen "açılması" kelimesi isim-fiildir. Doğru yanıt: E'dir.

"İnsan sağ iken bilinmezse, ölünce hiç bilinmez." Cümlenin yan cümlesi "İnsan sağ iken bilinmezse" dir. Bu yan cümlenin yüklemi "bilinmezse" dir. Doğru yanıt: D'dir.

"Doğanın bu güzelliği herkesi büyülemişti." Cümle, basit cümledir; çünkü fiilimsi yoktur.Doğru yanıt: B'dir.

"Akşamın serinliği insanlarda bir rahatlama hissi uyandırmıştı." Cümlede geçen "rahatlama" kelimesi "isim-fiildir. Doğru yanıt: C'dir.

Diğer yapım eklerinden farklı olarak bir fiil, fiilimsi eklerinden birini aldığı zaman fiillere özgü yüklem olma gücünü kaybetmez. Bu nedenle adı geçen ekler, sonuna eklendikleri fiili ona bağlı olan diğer ögelerle birlikte değiştirirler. Fiilimsi ekleri bu yönleriyle kalıcı (sözlüksel) isimler yapmaktan çok cümlelerin isim, sıfat ve zarf olarak kullanılmalarını sağlar ve bağımlı cümleler kurmaya yararlar.

Bütün her şeyi unutup (zarf) yeni bir hayata başlamak istiyordu. = Bağımlı cümle 

Yatarken (zarf) ışıkları söndürmeyi unutma = Bağımlı cümle 

Böyle bir kazadan sağlam çıkabildiyse verilmiş (sıfat) sadakası var demek = Bağımlı cümle

Ben de sizinle tatile gelmeyi (isim) düşünüyordum.= Bağımlı cümle 

D seçeneğinde fiilimsi eklerinden biriyle yapılma bir fiil yoktur. Dolayısıyla bağımlı cümle yoktur.

-mek, -mak ekleri gelerek fiili isim yapan sözcükler B seçeneğindeki yer almaktadır. Doğru seçenek B'dir.

"Meçhûle giden bir gemi kalkar bu limandan" cümlesinde 'giden' sıfat fiil içerir ve bir yan cümlecik oluşturur. Bu sebeple birleşik bir cümledir. Doğru cevap A'dır.

Kazandıklarınla kelimesi fiili kazan-mak, kazan-dık yapım eki olur. Doğru seçenek E'dir.

Gelen araba da gelmek fiilinden türetilen gelen sözcüğü sıfatfiildir. Doğru seçenek A'dır.

Koşarak ayrıldı yanımdan cümlesinde zaarffiil vardır. Doğru seçenek C'dir.

"Merak ettiğiniz bilgileri giriş kattaki danışmadan öğrenebilirsiniz." cümlesindeki 'danışma' kelimesi -ma isim fiil eki almış olmasına rağmen zaman içinde kalıplaşmış durumdadır. Doğru cevap B'dir.

Diğer seçeneklerdeki cümlelerde isim fiil eki almış kelimeler: 'Flüt çalmayı bu kadar çok seveni hiç görmemiştim.' 'Evin her tarafını güzelce temizlemenizi istiyorum.' 'Oturuşu ile herkesin dikkatini üzerine çekti.' 'Mektup yazmak onun için huzur verici bir şeydi.'

Gitmedik yer kalmadı cümlesinde sıfat fiil vardır. Doğru seçenek A'dır.

Fiili niteleyen fiilimsi ekli sözcük C seçeneğindeki vardır.

Gelmek isimfiil, koşarak ise zarffiil. Doğru seçenek C'dir.

"Tatile çıkmayı bu yıl oldukça istiyordum." "Hafta sonu balık tutmaya gideceğiz." "Suçsuz olduğumu kanıtlamaya çalışıyorum." "Resim yapmaya öğretmenlerimin teşvikiyle başlamıştım." cümlelerindeki koyu yazılmış kelimelerdeki -ma ekleri isim fiil ekleridir. Fakat "Bu saatte herkes uyuyor, ortalığı toplama." cümlesindeki 'toplama' kelimesindeki -ma eki olumsuzluk ekidir. Doğru cevap D'dir.

Tüm ifadeler doğrudur. Doğru seçenek E'dir.

A seçeneğindeki ifadede zarf fiil o anlamı karşılamaktadır. Doğru seçenek A'dır.