TÜRK VERGİ SİSTEMİ

Spor hakemlerinin spor karşılaşmalarında hakemlik yapmaktan elde ettiği gelirler ücret sayılmıştır.

Sayılanlardan yıl içerisinde yalnızca sigorta giderlerine ilişkin indirim söz konusudur.

Artan oranlı tarife 1 ocak ile 31 aralık tarihi arasında kalan ve çalışılan süreye göre uygulanmaktadır. Bir takvim yılının tamamında ücret geliri elde eden bir kimse için on iki ay esas alınır.

AGİ Matrahı 20.000 TL ise 2021 yılı için yararlanacağı tutar 3.000 TL (20.000x% 15) dir. Aylık tutar ise (3.000/12) 250 TL olur.

Özel hizmetlerde çalışan şoförlere ödenen ücretler diğer ücretler adı altında vergi karnesi yolu ile vergilendirilirler.

Yukarıdaki ilk dört şıkta yer alan serbest meslek erbabı muafiyet koşullarını taşımaları durumunda vergi dışında kalır iken muhasebeciler mutlak olarak gerçek usulde vergilendirilirler.

Mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla 29 (yirmi dokuz) yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının yıllık 75.000 TL’ye kadar olan kısmı bir takım şartlar dâhilinde gelir vergisinden istisna tutulmaktadır.

İşletmeye dahil olmadığı için gayrimenkul sermaye iradıdır.

12.000- 7.000 (istisna) = 5.000 TL

5.000 x % 15 (götürü gider) = 750 TL

5.000 - 750 TL = 4.250 TL

Gayrimenkullerin iktisap tarihinden itibaren beş yıl içerinde satılmasından elde edilen gelirler değer artış kazancıdır.

Gelir vergisine konu geliri oluşturan yedi kazanç ve irattan ticari kazanç ve zirai kazanç dışındaki kazanç ve iratlar kitabımızın bu bölümünde
ana hatlarıyla incelenecektir. Ücret geliri, kazanç ve
irat ifadesini barındırmayan sadece emek faktörünün getirisi olan ve tahsil esasına göre tespit edilen
bir gelir türüdür

Serbest meslek kazancı, ticari ve
zirai kazançtan sonra üçüncü kazanç türü olan ve
uygulamada ticari kazanç ile zaman zaman karıştırılabilen uzmanlaşmış emek ve sermayenin geliri
olarak ortaya çıkan bir gelir türüdür

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesinde ücret “… işverene tabi ve belirli bir iş yerine
bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para
ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen
menfaatlerdir” şeklinde tanımlamıştır. Bu tanım
içinde aslında gelir vergisi kapsamında ücret gelirinin özellikleri de verilmektedir. Öyle ki elde edilen
gelirin ücret olarak vergilendirilebilmesi için;
• İşverene Tabi Olma
• İşyerine Bağlı Olma
• Hizmet Karşılığı Olarak Ödeme Yapılması
ücreti gelir vergisine konu diğer kazanç ve iratlardan özellikle de serbest meslek kazancından ayıran
en önemli özellikleridir.

Gelir
Vergisi Kanununun 61. maddesinde genel tanım
kapsamına girsin girmesin ücret sayılan ödemeler
ayrıca belirtilmiştir. Bunlar;
a. Kanunla kurulan emekli sandıkları ile
Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20.
maddesinde belirtilen bankalar, sigorta ve
reasürans şirketleri, ticaret odaları, sanayi
odaları, borsalar veya bunların teşkil ettikleri birliklerin personellerinin malullük, yaşlılık ve ölümlerinde yardım yapmak üzere
kurulan sandıklardan ödenen ve en yüksek
devlet memuruna ödenen en yüksek ödeme
tutarını aşmayan kısım istisna kapsamında
olup; bunların dışında kalan emeklilik, maluliyet, dul ve yetim aylıkları,
Gelir Vergisi Kanunun da ücret parasal
ödeme yanında ayni ödemeler ile para
ile temsil edilebilen menfaatleri de ücret kabul edilmektedir.

b. Daha önce yapılmış veya gelecekte yapılacak hizmetler karşılığında verilen para ve
ayınlarla sağlanan diğer menfaatler,
c. TBMM, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclisi üyeleri ile Özel kanunlarına veya İdari
kararlara göre kurulan daimi veya geçici
bütün komisyonların üyelerine ve yukarıda
sayılanlara benzer diğer kişilere bu sıfatları
dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın
ve menfaatler,
d. Yönetim ve Denetim Kurulları başkanı ve
üyeleriyle, tasfiye memurlarına bu sıfatları
dolayısıyla ödenen veya sağlanan para, ayın
ve menfaatler,
e. Bilirkişilere, resmi arabuluculara, eksperlere, spor hakemlerine ve her türlü yarışma
jürisi üyelerine ödenen veya sağlanan para,
ayın ve menfaatler,
f. Sporculara transfer ücreti veya sair adlarla
yapılan ödemeler ve sağlanan menfaatlerdir

Ücretlerde matrah genel kural olarak gerçek
usule göre belirlenir. Ücretin gerçek safi değeri, işveren tarafından verilen para ve ayınlar ile sağlanan
menfaatlerin toplamından Gelir Vergisi Kanununun 63. maddesinde belirtilen aşağıda verilen indirimler yapıldıktan sonra kalan tutardır.
• Emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri,
• Sosyal güvenlik destekleme primi,
• İşsizlik sigortası primi,
• Hayat/şahıs sigorta primleri,
• OYAK ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler,
• Sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur
sendikaları),
• Engellilik indirimi

Ücretin ödenmesi sırasında sorumlular tarafından verginin kesilerek vergi dairelerine yatırılmasına kesinti (tevkifat) usulü denilmektedir.

Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan
16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına;
• Mükellefin kendisi için % 50’si,
• Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’ u,
• Çocukların her biri için ayrı ayrı olmak üzere; ilk iki çocuk için % 7,5’i,
• Üçüncü çocuk için %10’u,
• Diğer çocuklar için % 5’i,
olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak indirim oranı tespit edilir.

Asgari geçim indirimi, ücretin elde edildiği takvim yılı başında geçerli olan ve sanayi kesiminde çalışan
16 yaşından büyük işçiler için uygulanan asgari ücretin yıllık brüt tutarına;
• Mükellefin kendisi için % 50’si,
• Çalışmayan ve herhangi bir geliri olmayan eşi için % 10’ u,
olmak üzere ücretlinin şahsi ve medeni durumu dikkate alınarak indirim oranı tespit edilir

Asgari Geçim İndirimi: Birey ya
da ailenin toplam gelirinden asgari
geçim seviyesini sağlayacak bölümünün indirilmesi ve bu indirilen
kısmın vergi dışında bırakılmasıdır.

Gelir Vergisi Kanununda yer alan serbest meslek faaliyeti tanımından, bu faaliyetin;
• Sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya
mesleki bilgiye veya ihtisasa dayalı olması,
• Bir işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması,
• Sürekliliğinin olması, gerektiği anlaşılmaktadır.