TÜRK VERGİ SİSTEMİ

Osmanlı İmparatorluğu’nda vergiler şer’i ve örfi vergilerden oluşmaktadır.

Örfi Vergiler, Osmanlı’da baş gösteren mali sıkıntılar yüzünden tarh edilen vergilerdir.

Kaynak Teorisi (Dar Anlamda Gelir): Bu teoriyi ortaya atan maliyeciler Gustav Cann, Adolph Vagner, Friedrich von Herman, Neumann, Philippovich, ve Schaffle’dir.

Gelir vergisinin sedüler ve üniter olmak üzere iki
türü bulunmaktadır.

Dar mükelleflerin Türkiye’de kazanç ve iradları elde etme şartları GVK’nin 7. maddesinde düzenlenmiştir.

Ticari kazancın tanımı GVK’nin 37. maddesinde
yapılmıştır. İlgili maddede ticari kazanç “Her
türlü ticari ve sınai faaliyetlerden doğan kazançlar ticari kazançtır” şeklinde tanımlanmıştır.

Bilanço esasına göre ticari kazançları tespit edilen birinci sınıf tüccarlar yevmiye defteri, defterikebir, envanter defteri tutmak zorundadırlar.

Tahakkuk esasının bir gereği olarak, ticari işletmenin giderlerinin hasılattan indirilebilmesi için yıl içinde ödenmiş olması gerekmemektedir.

Bir iktisadi kıymet için amortisman ayırabilmenin
şartları şunlardır;
• İşletmenin aktifinde kayıtlı olması,
• Eskimeye, aşınmaya veya değer kaybına
maruz kalması,
• İşletmede bir yılı aşan süredir kullanılıyor
olması,
• Değerinin belli tutarı aşması (2021 yılı için
KDV hariç 1.500 TL)

Enflasyonu kısaca fiyatlar genel seviyesindeki sürekli artış olarak tanımlamak mümkündür.

Şer’i vergiler grubu içerisinde zekat, aşar, haraç ve cizye yer almaktadır.

İlk olarak tarım ürünleri üzerinden alınan vergi olan aşar, 1925 yılında yürürlükten kaldırılmıştır.

Sorunun Cevabi Sayfa 5 Tablo 1.1'de bulunmaktadır

1980 yılında yapılan değişikle motorlu kara taşıtlarına ilave olarak deniz ve hava taşıtları da bu verginin kapsamına alınmış, verginin adı motorlu taşıtlar vergisi olmuştur. 2009 yılında yapılan değişiklikle motorlu deniz taşıtları bu verginin kapsamı dışında bırakılmıştır.

İktisadi anlamda gelir, üretim faktörlerinin (emek, sermaye, toprak, müteşebbis) üretime katılmaları sonucu üretimden elde ettikleri değerlerdir.

Safi artış teorisine göre gelir, kaynak teorisine göre açık- lanan gelir kavramını da içine alacak biçimde, bir kişinin belirli bir dönem sonundaki tüm varlıklarının değerinde, aynı dönemin başındaki varlık değerine göre meydana gelen net artıştan ibarettir. Bu artışa, kişinin dönem içinde kendi mal varlığından yapmış olduğu çeşitli tüketim harcamaları da dahil edilmektedir.

Gelir vergisinde elde etme tahakkuk ve tahsil esasına bağlanmıştır.

Gelir vergisinde tam ve dar mükellef olmak üzere iki türlü mükellefiyet söz konusudur.

Takvim yılı içerisinde Türkiye’yi terk ederek ikametgâhını yabancı ülkelere taşıyan tam mü-kellef gerçek kişiler açısından vergilendirme, terk tarihinden önceki 15 gün içerisinde yapılacaktır.

Gerçek kişilerin sahip oldukları üretim faktörle- rini üretim sürecine sokmaları karşılığında kazanç ve irat şeklinde elde etmiş oldukları gelirler GVK 2. maddesinde yedi başlık altında sıralanmıştır.