TÜRK TİYATROSU

Süleyman Demirel’in Adalet Partisi

Tahsin Şahinkaya

Ahmet İsvan

Civan Canova

Gemi Tiyatrosu

1975- Haluk Şevket

Rutkay Aziz

Bilgesu Erenus

Vasıf Öngören

Turan Oflazoğlu

1971 muhtırası, ülkede gelişen sol hareketlere ve bunların nedeni olarak görülen aydın çevrelere, üniversiteye, işçilere, gençlere ve bu alandaki örgütlenmelere önemli ölçüde kısıtlamaların getirildiği, gözdağı verildiği bir uyarı hareketidir. Muhtıra, içindeki radikal unsurları da barındıran partiler olarak MHP ve CHP’nin kendini merkeze çekmesine neden olurken, sosyalist çevrelere karşı gerek yasal olarak gerekse MHP’nin gençlik örgütlenmeleri aracılığıyla büyük bir baskı uygulanmıştır.

12 Mart rejiminin asıl hedefi aydınları, yazarları ve üniversiteyi susturarak, yükselen sol dalganın moral gücünü azaltmak ve toplumda solun meşruiyetini ortadan kaldırmaktır.

1970’li yıllarda Şehir Tiyatroları’nda önemli bir atılım da “yerinden yönetim” modelinin uygulanması, her sahnenin kendi sanat yönetmeni tarafından yönetilmesinin ve özerk olmasının benimsenmesidir.

Eşeğin Gölgesi, 1970'li yıllarda  bir ihtarla oynanması durdurulan tiyatrolardan biridir. diğeri ise "Biraz Gelir misiniz?"dir.

İbrahim Şinasi’nin Şair Evlenmesi ile başlayan ve pek de uzun sayılmayacak bir süreç içinde batı tiyatrosunun ölçütlerini ve estetiğini tanımaya ve uygulamaya çalışan oyun yazarlarımızın verdikleri ürünler, daha çok “töre ve karakter komedyası” ile “romantik” ya da “evcil dram” diyebileceğimiz türler arasında gidip gelmiştir.

Türk Tiyatrosu’na kabare türünün girmesi ve bu türde yapıtlar üretilmesi de ele aldığımız dönemin eşiğinde başlayan ve dönem boyunca süren önemli bir gelişme olarak alınmalıdır. Vatan Kurtaran Şaban, Bu Şehr-İstanbul ki, Astronot Niyazi, Ha Bu Diyar, Dün Bugün, Haneler, Yalan Dünya ve Aşk-u Sevda bu dönemde Haldun Taner’in öncülüğünde kurulan Devekuşu Kabare Tiyatrosu için yazılmış ve sahnelenmiş oyunlardır.

Köydeki toplumsal değişikliği ve köy sorunlarını ele alan oyunların başlıcaları da şunlardır: Turan Oflazoğlu’nun Elif Ana; Recep Bilginer’in Sarı Naciye; Vasfi Uçkan’ın Acılı Toprak; Erdoğan Aytekin’in Ebekaya; Murathan Mungan’ın Mahmud ile Yezida; Ömer Polat’ın Aladağlı Mıho; Orhan Asena’nın Toroslardan Öteye; Oktay Arayıcı’nın Bir Ölümün Toplumsal Anatomisi; Fazıl Hayati Çorbacıoğlu’nun Erkek Satı; Nezihe Araz’ın Bozkır Güzellemesi; Necati Cumalı’nın Yaralı Geyik; Remzi Özçelik’in Taş Bademler; Ali Yörük’ün Türkmen Düğünü; Haşmet Zeybek’in Düğün Ya Da Davul.

1970’li yılların bu içten içe kaynayan kent yaşantısı oyun yazarlarını büyük ölçüde etkilemiştir. Bu öbekte yer alan yapıtlar veren yazarlar ve oyunları şöyle sıralanabilir: Nazım Kurşunlu’nun Evler ve İnsanlar, Baba Evi; Nezihe Araz’ın Öyle Bir Nevcivan; Vasıf Öngören’in Asiye Nasıl Kurtulur, Bu Oyun Nasıl Oynanmalı vb.

Dönemin “ortakçı” politik tavrı da o güne değin yazarlık alanında görülmeyen “ortak yazım” ve “grup yazarlığı” gibi kavramları gündeme getirmiştir.

Zeynep Oral, Atilla Sav, Sevda Şener, Özdemir Nutku, Metin And, Seçkin Cılızoğlu (Selvi) ve Engin Ardıç gibi eleştirmenler dönemin tiyatrosunu, eleştirileri ve yönlendirmeleri ile büyük ölçüde etkilemişlerdir.