TÜRK TİYATROSU

Türk ordusunun başarılı hareketi sonunda önce Ermenilerle 3 Aralık 1920’de Gümrü Barış Antlaşması imzalanır. Doğru cevap A'dır.

Türkiye-İtalya arasında Lozan’dan sonra siyasî münasebetler 1928’e kadar iyi değildir. Çünkü Mussolini, Roma İmparatorluğu’nu canlandırmak için sömürgecilik ve yayılma politikasına bir canlılık vermeye çalışmakta ve bu da Türkiye’de endişelere neden olmaktaydı. Sonunda 30 Mayıs 1928’de bir Tarafsızlık ve Uzlaşma Antlaşması imzalandı. Doğru cevap C'dir.

Türkiye’nin milletlerarası işbirliğine ve kolektif barış faaliyetlerine katılmasında Sovyetler önemli bir rol oynar. 1932’de Türkiye, Milletler Cemiyeti’ne üye olur. Doğru cevap D'dir.

Türk dilinin layık olduğu yere ulaşabilmesi için de 12 Temmuz 1932’de Türk Dili Tetkik Cemiyeti’ni kurduran Atatürk, Türk dilinin bütün meselelerinin ele alınmasını istedi. Derleme çalışmaları yurdun her köşesinde yapıldı. Doğru cevap B'dir.

Sanata ve sanatçıya önem veren Atatürk ve Cumhuriyet Türkiyesi, sanatı devletin görevleri arasına almış, gelişmesi için bütün yolları açmıştır. Bu yıllarda Gazi Eğitim Enstitüsü Resim Bölümü açılmış, 1926’da Mekteb-i Sanayi-i Nefise-i Şahane, Güzel Sanatlar Akademisi’ne dönüştürülmüş, resim-heykel öğrenimi için Avrupa’ya öğrenci gönderilmiştir. Resim ve Heykel Müzesi açılmış, gezici sergiler düzenlenmiş, Atatürk heykelleri yarışmaları yapılmış, böylece resim ve heykel alanında toplumun bakış açısının değiştirilmesi sağlanmış, diğer olumlu gelişmelere ortam hazırlanmıştır. Sahne sanatları alanında da bu dönemde önemli gelişmeler olmuştur. 29 Ekim 1938’de Ankara radyosu hizmete girmiş, 1946’ya kadar önemli gelişmeler göstermiştir. Doğru cevap D'dir.

1923 yılında sahne sanatlarıyla ilgili olan tek kurum, İstanbul Belediyesine bağlı Darülbedayi ile musiki sanatıyla ilgili olan tek kurum Darülelhan vardı. 1925’te hükümet, İstanbul’da bir konservatuar kurma faaliyetine girdi. Darülelhan’ı İstanbul Belediyesi’ne bağlayıp müdürlüğüne de Avrupa’da eğitim görmüş Musa Süreyya Bey getirildi. Darülelhan’da öğretim kadrosunun ağırlığını henüz Türk musikisi ile ilgili kimseler oluşturuyordu. 1926’da Darülelhan adı, “Konservatuar” olarak değiştirildi. Doğru cevap A'dır.

1935-1936 sezonunda Darülbedayi içinde Muhsin Ertuğrul önderliğinde bir çocuk tiyatrosu kurulur. Çünkü tiyatro sevgisi ve yarının tiyatro adamları ancak böyle oluşabilecektir. 1 Ekim 1935’te Tepebaşı Tiyatrosu’nda sahneye konan ilk çocuk oyunu M. Kemal Küçük’ün Çocuklara Tiyatro Dersi adlı oyunudur. Bu çalışmalar 1946 yılına kadar başarıyla sürmüştür. Doğru cevap B'dir.

1923-1946 döneminde yazılan tiyatro eserlerinin konularını şöyle sınıflandırabiliriz:

1. Savaş yıllarının olaylarını ele alan eserler

2. Eski-yeni kurumların karşılaştırılması

3. Tarih, mitoloji ve masalları konu alan eserler

4. Batılılaşma, sosyal değerlerdeki değişimler

5. Türk’ün yüce karakter özelliklerini işleyen eserler,

6. Osmanlıyı yeren ve eleştiren eserler,

7. Cumhuriyet rejiminin faziletlerini anlatan eserler,

8. Atatürk’ün fikir ve düşüncelerini işleyen eserler.

Doğru cevap E'dir.

Meşrutiyet Dönemi’nin önemli oyun yazarlarından olup Cumhuriyet Devrinde oyun yazarlığını başarıyla sürdürmüştür. Şinasi’nin tiyatroda tuttuğu yolu devam ettiren sanatçılarımızdandır. Osmanlı’nın yaşamı, kurumları, bazı inanç ve geleneklerini gülünçleştirerek anlattığı komedileri bazı eleştirmenlerce olumsuz eleştirilere neden olmuş, devrin hatırı için geçmişe küfrettiği öne sürülmüştür. Musahipzade Celâl, 1912’de yazdığı Köprülüler oyununun çok beğenilmesi üzerine genelde oyunlarının konularını tarihten alır. Eserlerinin kostüm ve dekoruna çok önem vermiştir. Hemen hemen bütün oyunları Darülbedayi’de ve İstanbul Şehir Tiyatrolarında oynandı. Bazıları filme alındı. 1936’da iki ciltte toplanarak yayınlanan oyunları şunlardır: Köprülüler(1912), İstanbul Efendisi(1913), Macun Hokkası(1917), Yedekçi(1919), Kaşıkçılar(1920), Lale Devri(1921) Türk Kızı, Atlı Ases(1936), Demirbaş Şarl(1936), İtaat İlamı(1936), Fermanlı Deli Hazretleri(1936), Aynaroz Kadısı(1936), Kafes Arkasında(1936), Bir Kavuk Devrildi, Mum Söndü(1936), Pazartesi... Perşembe(1936), Gül ve Gönül(1936), Balaban Ağa(1936), Selma(1936), Genç Osman(basılmadı), Moda Çılgınlıkları(basılmadı) Sevda Şener’in Musahipzade Celâl ve Tiyatrosu adlı bir inceleme eseri vardır. Doğru cevap A'dır.

Cevdet Kudret'in Tersine Akan Nehir (1929), Rüya İçinde Rüya (1930), Kurtlar (1933) adlı oyunları Darülbedayi’de sahnelenmiştir. Danyal ve Sara adlı oyunu Varlık Dergisi’nde (1938), Yaşayan Ölüler adlı oyunu Ağaç Dergisi’nde (1936) tefrika edilmiştir. Geleneksel seyirlik oyunlarımız üzerine araştırmalar yapan yazarın üç ciltlik Karagöz (1968, 1969), iki ciltlik Ortaoyunu (1973, 1975) üzerine yazılmış eserleri de vardır. Doğru cevap B'dir.

29 Ekim 1938’de Ankara radyosu hizmete girmiş, 1946’ya kadar önemli gelişmeler göstermiştir.

Cumhuriyet rejiminin yerleşmesi, ilke ve inkılâpların yurdun en ücra köşelerine kadar ulaştırılmasında tiyatro sanatından istifade etmiştir. Bu yüzden de daha Cumhuriyet’in ilk yıllarında bu alanda çalışmalar başlatmıştır.

1923 yılında sahne sanatlarıyla ilgili olan tek kurum, İstanbul Belediyesine bağlı Darülbedayi ile musiki sanatıyla ilgili olan tek kurum Darülelhan vardı. 1925’te hükümet, İstanbul’da bir konservatuar kurma faaliyetine girdi. Darülelhan’ı İstanbul Belediyesi’ne bağlayıp müdürlüğüne de Avrupa’da eğitim görmüş Musa Süreyya Bey getirildi. Darülelhan’da öğretim kadrosunun ağırlığını henüz Türk musikisi ile ilgili kimseler oluşturuyordu. 1926’da Darülelhan adı, “Konservatuar” olarak değiştirildi.

Darülbedayi 1927’de Tepebaşı Tiyatrosu’nda temsillerini sürdürmekteydi. İstanbul Şehremini Muhittin Bey, İstanbul Belediyesi’ne bağlı bir kurum olarak Darülbedayi’i para yardımı ve bazı düzenlemeler ile destekleyerek faaliyete geçirdi. 1927’de, Darülbedayii’nin başına sinema ve tiyatro adamımız Muhsin Ertuğrul getirildi.

1935-1936 sezonunda Darülbedayi içinde Muhsin Ertuğrul önderliğinde bir çocuk tiyatrosu kurulur. Çünkü tiyatro sevgisi ve yarının tiyatro adamları ancak böyle oluşabilecektir. 1 Ekim 1935’te Tepebaşı Tiyatrosu’nda sahneye konan ilk çocuk oyunu M. Kemal Küçük’ün Çocuklara Tiyatro Dersi adlı oyunudur.

Gazi tarafından itibar ve teşvik gördüğü bilinmektedir. Darülbedayi sanatçıları 31 Temmuz 1923’de Mustafa Kemal’in huzurunda oynadıkları İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci’nin Ceza Kanunu uyarlamasında, Bedia Muvahhit de sahneye çıkar ve böylece Türk kadını sahnede yerini almış olur.

A seçeneğidir.

D

B

D