TÜRK TİYATROSU

Ritüeller gönüllü ve topluca gerçekleştirilen törenlerdir. İlkel çağlardan günümüze, insanın gündelik yaşamının dışına çıkarak, insana özgü duygularını (korkularını, dileklerini, beklentilerini, acılarını, sevinçlerini) belli bir zaman ve mekânda, belirli kurallar içinde birlikte paylaştığı uygulamalardır. Doğru cevap B'dir.

İbadet ile Köy Seyirlik Oyunları arasındaki ilişkiden de söz etmek gerekir. Çünkü ibadetin kurallarıyla seyirlik oyunların kuralları arasında pek çok benzerlik vardır. Örneğin; • Nasıl ki ibadeti yönetecek bir din adamının bulunması şartsa, köy seyirlik oyunlarını yönetecek bir bilge kişi ya da yetenekli bir kişinin varlığı şarttır. • Her ikisinde de gerek yönetenlerin, gerek katılımcıların bir ön hazırlık yapması gerekir. • İbadet törenlerinin belli katı kuralları olduğu gibi, köy seyirlik oyunlarının belli kalıpları ve çatıları vardır. Susulacak ve gülünecek yerler bellidir. • İbadet için belli yerler gerektiği gibi, seyirlik oyunlar için de kendine has -köy meydanları, damlar, ev önleri gibi- yerler gereklidir. • İbadet nasıl belli zamanlarda yapılıyorsa, köy seyirlik oyunları da belli zamanlarda yansılanır. • Her ikisinde de kurban adağı-hediye sunmak gerekir. Seyirliklerden Saya Gezme ve Kış Yarısı oyunlarında olduğu gibi. • İbadet törenlerinde de, seyirlik oyunlarda da müzik ve dans ortak anlatım araçlarındandır. Doğru cevap C'dir.

Hayvancılıkla geçinen yörelerde yansılanan Koç Katımı, sıcak bölgelerde çoğunlukla Eylül-Ekim aylarında yapılır. Doğru cevap D'dir.

Saya Gezme ya da Saya Bayramı da, koç katımından yaklaşık yüz gün sonra, yani kuzunun ana rahminde tüylendiği zaman ve elli gün sonra doğumunda yapılır. Bu bayramın bir diğer adı da Çoban Bayramı’dır. Doğru cevap B'dir.

Tarımla geçinen yörelerde ürünün bereketli olması için yapılan oyunlara Hasat Önü, Hasat Sonu Oyunları adı verilir. Doğru cevap C'dir.

Bazı yörelerde de tüm köylü tarlanın kenarında toplanır, yaşlılar dua okur, kadınlar bir gün önceden, içinde lop yumurta olan özel ekmekler hazırlar. Tarlanın sürüleceği gün yarışlar, eğlenceler düzenlenir, tarlasını süren köylüye toprak fırlatılır. Niğde-Aksaray yöresinde oynanan Ekin Kurtarma Oyunu bu tür uygulamalardan biridir. Doğru cevap B'dir.

Ak-kara çatışmasını simgeleyen en tipik kişileştirmeler Arap ile Dede ve onların arasındaki çatışmadır. Kış yarısında bolluk getirmesi için yapılan Arap Oyunu (ya da Dede Oyunu) örneğinde; Arap yüzü ve görünür yerleri isle karartılmış, Dede ise, yüzü una bulanmış ak sakallı ihtiyardır. Arap’ın ihtiyarı öldürmesinin ardından, Dede’nin su, yemiş ya da parayla yeniden diriltilmesi, ak olanın bu mücadeleden galibiyetle çıkmasına olan inanç ve umuttan kaynaklanır. Ak dirilince bolluk bereket gelecektir, bu yüzden diriliş türkü, dans eşliğinde coşkuyla kutlanır. Doğru cevap E'dir.

Aksesuvar da köy seyirlik oyunlarında kullanılan önemli bir unsurdur. Oyunlarda gerçek, yalancı ve canlı olmak üzere üç türden aksesuvar kullanılır. Doğru cevap C'dir.

Aksesuvar da köy seyirlik oyunlarında kullanılan önemli bir unsurdur. Oyunlarda gerçek, yalancı ve canlı olmak üzere üç türden aksesuvar kullanılır. Gerçek olanlar, bıçak, keser, kahve fincanı, çekiç gibi oyunda gerekli olan malzemenin kendisidir. Eğer aslını kullanmaya gerek yoksa ya da bulunamamışsa, yerine bir başka şey kullanılır ve seyirci onu gerçekmiş gibi varsayar. Tüfek yerine sopa, nargile yerine ayakkabı, kalem yerine sopa ya da iğne, para yerine kağıt, fırça yerine süpürge kullanılması gibi. Bunlara yalancı aksesuvarlar denilebilir. Doğru cevap D'dir.

D

İkisi de belli koşulları gerektirir, yani her zaman yapılamazlar.

En kuvvetli neden ürünü kutlamak, bereketlendirmektir.

Bir bir bilgi sorusudur. İlgi duyanlarınızın ilgili sayfayı okumasını öneririm.

Ak-kara çatışması oyunlarda Arap yüzü ve ak dede olarak canlandırılır.

Kitapta iligili yerde bahsedildiği gibi ölüp-dirilme bu oyunların en önemli motifidir. Bunu kışın ölü gibi görünen doğanın canlanmasına benzetebiliriz.

Cevap bütün seçenekleri kapsamaktadır.

Bilgi sorusudur, ilgil sayfayı okuyabilirsiniz.

“yönetici” nin farklı yörelerde farklı isimlerle anıldığı saptan- mıştır. Delikanlıbaşı, Yarenbaşı, Meydancı, Köse, Cıdıroğlu, Kızılayak, Peyk veya Yiğitbaşı, Delil, Mukallit, Oyunbabası, Oyunağası, Oyuncubaşı, Kumpo, Kızlarağa- sı, Öncü, Reis, Elebaşı, Düğün Kâhyası, Oyun Kâhyası gibi.

Elbette soru derinlemesine irdelense dayanakları bulunabilir. Ancak burada kitaba göre bir cevap verilmesi beklenmektedir. İlgili sayfayı okumak yeterli olacaktır.

İlgili sayfayı okumak yerinde olacaktır.