TÜRK TİYATROSU - Deneme Sınavı - 20

Dram bir öğretim tekniği olarak da giderek vazgeçilmez olmaya başlamıştır. Bu yöntemin öğretimde etkin ve yaygın bir biçimde kullanılması, öğretimin, daha az enerji, daha az zaman kullanılarak, daha etkin bir biçimde gerçekleştirilmesini, öğrenilen bilgilerinse daha uzun süre korunmasını ve kullanılmasını sağlayacaktır.

Dram sanatı tarihi içinde, üçüncü olarak ortaya çıkan dramatik sanat dalı operadır. İlk opera, 1594’te, İtalya’da yazılmış ve sahnelenmiştir. “Dafne” adını taşıyan bu operanın librettosu Ottavio Rimuccini ve Giulio Geccini tarafından yazılmış, müziği ise Jacopo Peri tarafından bestelenmiştir. “Dafne” adını taşıyan ilk opera yapıtında diyaloglar ve koro parçaları, sadece diyaloğun dramatik etkisini arttırmak amacıyla, müzik eşliğinde ezgili ve resitatif (anlatısal) olarak söyleniyordu.

İlk 4 madde soruda adı geçen öğeler olup 'oyun' bunlardan biri değildir. Doğru yanıt 'E'.

Dramın, yaratıcılıkta, kendini ve toplumu tanımada, içinde yaşadığı toplumla arasındaki ilişkiyi saptamada, birey olarak ait olduğu toplumla arasındaki dengeyi kurmada, iletişim kurma ve kurduğu iletişimi güçlendirmede, yaratıcılıkta, tutum, davranış edinmede ve onları değiştirmede, kullanılmasına yaratıcı drama denmektedir.
Dram, bir yöntem olarak kullanılarak, duygu ve düşüncelerin daha iyi ifade edilmesine, tutum ve davranışların anlaşılmasına ya da değişikliğe uğratılmasına, sorunların saptanmasına ve yaratıcı çözümlerin aranıp bulunmasına katkıda bulunmaktadır.

Sözce, kişinin, “ben”den ve “şimdiki zaman”dan hareket ederek sözle dışa vurduğu anlamlı bütündür. Bu bir sözcükten oluşabileceği (Gir! Çık! Bekle! Geliyorum.) gibi bir tümceden de (“Sen şimdi kalkıp gidiyorsun. Git / Gözlerin durur mu onlar da gidiyorlar. Gitsinler. / Oysa ben senin gözlerinsiz edemem bilirsin”, “Üşüyorum kapama gözlerini”) oluşabilir

Yazınsal anlatılarda, eylemler ve edimler geçmişe yerleştirilerek ve sözel olarak aktarılır. Olaylar geçmişte, “başka bir zaman”da olup bitmiştir. Anlatıcı onu “şimdi” bize sözcüklerle, sözel dil aracılığıyla iletmektedir.

Yazınsal anlatılar (öykü, roman) bilim-kurgu türünde olsa ve gelecekte geçse bile, o anlatı yine de geçmişte olup bitmiş gibi dile getirilir. Örneğin, içindeki olayları yüz yıl sonra geçecek olan bir bilim-kurgu romanında “uzay gemisinin kaptanı geminin kapısını açtı” denir de “açacak” denmez.

17. yüzyıla kadar, dram sanatının iki temel biçimi egemendi. Bunlardan biri tiyatro, öteki ise dramatik danstı. Her ikisinin de kendi içinde çeşitleri, farklı görünümleri vardı. Görünümleri (mimden köy seyirlik oyunlarına kadar uzanan), ülkeden ülkeye kültürden kültüre değişiklikler gösteriyordu.

Dram sanatı tarihi içinde, üçüncü olarak ortaya çıkan dramatik sanat dalı operadır. İlk opera, 1594’te, İtalya’da yazılmış ve sahnelenmiştir. “Dafne” adını taşıyan bu operanın librettosu Ottavio Rimuccini ve Giulio Geccini tarafından yazılmış, müziği ise Jacopo Peri tarafından bestelenmiştir. “Dafne” adını taşıyan ilk opera
yapıtında diyaloglar ve koro parçaları, sadece diyaloğun dramatik etkisini arttırmak amacıyla, müzik eşliğinde ezgili ve resitatif (anlatısal) olarak söyleniyordu.

17. yüzyıla kadar, dram sanatının iki temel biçimi egemendi. Bunlardan biri tiyatro, öteki ise dramatik danstı. Doğru cevap B'dir.

Kapıyı araladı, içeriye göz ucuyla baktı.

Geçmiş

Söz

Şmdiki

Ekin zamanı, hasat
mevsimi, kıtlık, kuraklık zamanları, düğün bayram zamanları, hayvanların çiftleşme dönemleri, mevsim dönümleri gibi önemli zamanlarda köylünün bir araya gelip birlikte yansıladığı oyunlardır. Doğru cevap E'dir.

İçinde ölüp-dirilme ve akkara çatışmasının olduğu bu oyunlardan biri Sivas yöresinde oynanan Baca Pilavı Oyunu’dur.

İbadet ile Köy Seyirlik Oyunları arasındaki ilişkiden de söz etmek gerekir.
Çünkü ibadetin kurallarıyla seyirlik oyunların kuralları arasında pek çok benzerlik vardır. Örneğin;
• Nasıl ki ibadeti yönetecek bir din adamının bulunması şartsa, köy seyirlik
oyunlarını yönetecek bir bilge kişi ya da yetenekli bir kişinin varlığı şarttır.
• Her ikisinde de gerek yönetenlerin, gerek katılımcıların bir ön hazırlık yapması gerekir.
• İbadet törenlerinin belli katı kuralları olduğu gibi, köy seyirlik oyunlarının
belli kalıpları ve çatıları vardır. Susulacak ve gülünecek yerler bellidir.
• İbadet için belli yerler gerektiği gibi, seyirlik oyunlar için de kendine has
-köy meydanları, damlar, ev önleri gibi- yerler gereklidir.
• İbadet nasıl belli zamanlarda yapılıyorsa, köy seyirlik oyunları da belli zamanlarda yansılanır.
• Her ikisinde de kurban adağı-hediye sunmak gerekir. Seyirliklerden Saya
Gezme ve Kış Yarısı oyunlarında olduğu gibi.
• İbadet törenlerinde de, seyirlik oyunlarda da müzik ve dans ortak anlatım
araçlarındandır.

Doğru cevap D seçeneğidir

Oyunlarda gerçek, yalancı ve canlı olmak üzere üç türden aksesuvar kullanılır. Gerçek olanlar, bıçak, keser, kahve fincanı, çekiç gibi oyunda gerekli olan malzemenin kendisidir. Eğer aslını kullanmaya gerek yoksa ya da bulunamamışsa, yerine bir başka şey kullanılır ve seyirci onu gerçekmiş gibi varsayar. Tüfek yerine sopa, nargile yerine ayakkabı, kalem yerine sopa ya da iğne, para yerine kağıt, fırça yerine süpürge kullanılması gibi. Bunlara yalancı aksesuvarlar denilebilir. Canlı aksesuvarlar da, oyuncularla yansılananlardır. İskemle-sandalye yerine oyuncu, değirmen taşı yerine birbirinin omuzlarından tutmuş dört oyuncu, taş yerine hareketsiz duran bir oyuncu, duvar yerine birbirine iyice kenetlenmiş oyuncular gibi daha pek çok örnek sayılabilir. 

Doğru cevap C seçeneğidir.

Seyirlik oyunlarımızın, sözden çok şarkıya, dansa ve bedensel anlatıma dayalı olması onun evrensel özelliğidir.

Oyunların başlangıçta büyüsel ve görevsel olması bu oyunların kaynağını ritüellere dek götürmektedir. Ritüeller de gönüllü ve topluca gerçekleştirilen törenlerdir.

kaynağını dinsel törenlerden alması nedeniyle ciddi ve saygın bir niteliğe sahip olmaları köy seyirlik oyunlarımızı incelenmeye değer kılmaktadır.

Köy seyirlik oyunlarının büyük bir bölümü bolluk-bereket getirmesi amacıyla oynandığı için üreme-çoğalma motifi, dolayısıyla müstehcenlik sıkça kullanılan bir motiftir. Bu yüzden bu tür oyunlarda, kadınlar rollerini kendi aralarında erkek kılığına girerek, erkekler de kendi aralarında kadın kılığına girerek oynarlar.